ه لوگوی همیار remove
همیار آکادمی

آموزش NotebookLM؛ راهنمای کامل برای استفاده از ابزار هوش مصنوعی گوگل

زمان مطالعه
Fateme Ramezani Fateme Ramezani
0 نفر امتیاز داده اند ( 0 / 5)

در دنیایی که هر روز با اطلاعات جدید، فایل‌های متنی، صدا، ویدیو، مقالات، گزارش‌ها و یادداشت‌های پراکنده سر و کار داریم، حتماً برای شما هم پیش آمده که بخواهید از دل این همه محتوا، سریع‌تر و دقیق‌تر به نتیجه برسید.

اگر به‌دنبال ابزاری هستید که مانند یک دستیار هوشمند بتواند محتوا را برایتان خلاصه کند، تحلیل کند، به آن سؤال بپرسید و حتی برایتان فایل صوتی یا پادکست تولید کند، گوگل برای شما یک ابزار فوق‌العاده معرفی کرده است: NotebookLM.

در این مقاله، به‌صورت جامع و کاربردی، آموزش کار با NotebookLM را خدمت‌تان ارائه می‌دهیم؛ ابزاری رایگان، آنلاین، و بی‌نهایت قدرتمند برای دانشجویان، تولیدکنندگان محتوا، تحلیل‌گران، مدیران و صاحبان کسب‌وکار.

NotebookLM چیست؟

NotebookLM ابزاری هوش مصنوعی از گوگل است که در قالب یک دفترچه هوشمند (Notebook) طراحی شده تا بتوانید مجموعه‌ای از منابع مختلف را وارد آن کنید، از آن‌ها سؤال بپرسید، مطالب را خلاصه کنید، فایل صوتی یا جدول زمانی تولید کنید، و حتی راهنمای مطالعه یا سند توجیهی آماده نمایید.
این ابزار برخلاف چت‌بات‌هایی مثل ChatGPT، برای کار با مجموعه‌ای از اسناد طراحی شده است؛ مثلاً فرض کنید می‌خواهید روی 50 فایل PDF، چند لینک اینترنتی، یک فایل صوتی و چند صفحه‌ی Google Docs کار کنید — این ابزار مخصوص همین شرایط ساخته شده.

شروع آموزش NotebookLM: چطور وارد شویم؟

چطور از NotebookLM استفاده کنیم؟

  1. وارد آدرس notebooklm.google.com شوید.

  2. با حساب Google خود وارد شوید.

  3. یک دفترچه جدید ایجاد کنید.

  4. منابع مورد نظرتان را (PDF، لینک، صدا، ویدیو، گوگل داکس و…) در دفترچه آپلود نمایید.

  5. از ابزار استفاده کنید: پرسیدن سؤال، ساخت پادکست، خلاصه‌سازی، جدول زمانی، تحلیل و…

چه نوع فایل‌هایی را می‌توان در NotebookLM استفاده کرد؟

شما می‌توانید تا 50 منبع مختلف را در یک دفترچه وارد کنید. این منابع می‌توانند از انواع زیر باشند:

  • فایل PDF
  • لینک صفحات وب
  • ویدئو (با متن گفتار یا Transcription)
  • متن کپی‌شده
  • Google Docs
  • اسلایدهای Google Slides
  • فایل‌های Markdown
  • فایل‌های صوتی (مانند کتاب‌های صوتی با فرمت MP3)

آموزش کامل قابلیت‌های NotebookLM (۱۳ کاربرد حرفه‌ای)

1. آپلود منابع مختلف و کار روی آن‌ها

شما می‌توانید تا ۵۰ فایل مختلف شامل PDF، صدا، ویدیو، اسناد گوگل و لینک را به‌صورت همزمان به دفترچه خود اضافه کنید.

NotebookLM این فایل‌ها را به‌صورت ساختاریافته ذخیره کرده و آن‌ها را به هم لینک می‌دهد. به این ترتیب می‌توانید بدون اینکه میان چندین تب یا فایل جابه‌جا شوید، یک‌جا روی همه منابع کار کنید.

2. پرسیدن سؤال و دریافت پاسخ با ارجاع به منابع

یکی از ویژگی‌های مهم NotebookLM این است که می‌توانید هر سؤالی را درباره منابع خود مطرح کنید؛ مثلاً:
درآمد شرکت X در سه سال اخیر چقدر بوده؟
نویسنده این مقاله چه نگرشی درباره اقتصاد آزاد دارد؟
NotebookLM پاسخ شما را همراه با ارجاع به منبع نمایش می‌دهد. مثلاً اگر بخشی از جواب در Source 4 باشد، می‌توانید روی آن کلیک کرده و دقیقاً محل پاسخ در فایل را ببینید.

3. ساخت پادکست هوش مصنوعی

NotebookLM می‌تواند یک فایل صوتی (پادکست) بسازد که گوینده‌ی هوش مصنوعی، محتوا را برای شما توضیح می‌دهد. این قابلیت به‌خصوص برای افرادی مفید است که ترجیح می‌دهند به‌جای خواندن، به مطالب گوش دهند؛ مثلاً در مسیر رفت‌وآمد، هنگام ورزش یا آشپزی.

4. شخصی‌سازی لحن و سبک پادکست‌ها

شما می‌توانید مشخص کنید که پادکست با چه لحنی تولید شود:
رسمی
کودکانه
داستانی
محاوره‌ای
تخصصی
مثلاً می‌توانید از NotebookLM بخواهید که پادکست را طوری تولید کند که انگار دارد با یک مدیر ارشد صحبت می‌کند یا اینکه فرض کند شنونده یک دانش‌آموز دبیرستانی است. این سطح از شخصی‌سازی واقعاً چشم‌گیر است.

5. تحلیل ارائه‌ها، اسلایدها و تماس‌های صوتی

اگر فایلی صوتی از یک جلسه‌ی کاری، تماس تلفنی یا کنفرانس دارید، می‌توانید آن را در NotebookLM بارگذاری کنید. این ابزار به‌صورت خودکار محتوای صوتی را تحلیل کرده و نکات کلیدی، ضعف‌های بیانی، پیشنهاد برای بهبود و خلاصه‌ی محتوا را ارائه می‌دهد.

6. ساخت Study Guide یا راهنمای مطالعه

این ابزار می‌تواند برای منابع شما یک راهنمای مطالعه ایجاد کند؛ شامل فهرست سؤالات مهم، پاسخ‌های دقیق، بخش‌های کلیدی و نکات مهم. این قابلیت برای دانشجویان، اساتید و حتی مدرسان آنلاین فوق‌العاده مفید است.

7. ساخت Timeline یا جدول زمانی

اگر با محتواهایی سر و کار دارید که بعد زمانی دارند — مثل تاریخچه یک برند، رویدادهای سیاسی، سیر پیشرفت پروژه یا زندگی‌نامه افراد — کافی‌ست گزینه Timeline را فعال کنید تا یک جدول زمانی دقیق و مرتب برایتان تولید شود.

8. تولید Briefing Document (سند توجیهی)

گاهی نیاز دارید که از یک فایل، یک خلاصه‌ی مدیریتی یا گزارشی کوتاه تهیه کنید. کافی‌ست فایل را وارد دفترچه کرده و از NotebookLM بخواهید یک سند خلاصه (Briefing Doc) بسازد. این سند قابل ارائه به مدیران، سرمایه‌گذاران یا تیم اجرایی خواهد بود.

9. ذخیره‌سازی پاسخ‌ها و یادداشت‌ها

هر بار که سؤالی مطرح می‌کنید یا خروجی‌ای دریافت می‌کنید، می‌توانید آن را به‌عنوان یک یادداشت ذخیره کنید. یادداشت‌ها قابلیت دسته‌بندی، تگ‌گذاری، تغییر نام و مرتب‌سازی دارند.

10. ترکیب و خلاصه‌سازی یادداشت‌ها

شما می‌توانید چند یادداشت را انتخاب کرده و با یک کلیک از NotebookLM بخواهید آن‌ها را ترکیب، خلاصه یا تحلیل کند. این امکان برای ساخت مقاله، طرح درس یا فایل جامع خروجی بسیار مفید است.

11. تحلیل فایل‌های برنامه‌نویسی یا کد

اگر توسعه‌دهنده هستید و پروژه‌ای شامل چندین فایل کد، توضیحات فنی یا داکیومنت دارید، می‌توانید آن‌ها را در دفترچه آپلود کرده و از NotebookLM برای:
خلاصه‌سازی عملکرد کد
توضیح متغیرها و توابع
بررسی منطق برنامه‌نویسی
یا حتی نوشتن مستندات استفاده کنید.

12. تعامل زنده با پادکست (ویژگی آینده)

گوگل اعلام کرده در نسخه‌های بعدی، می‌توانید هنگام پخش پادکست، مانند یک گفت‌وگوی زنده با آن تعامل داشته باشید. یعنی در حین پخش، سؤال بپرسید یا مسیر صحبت را عوض کنید.

13. مراقبت از ذهن و ثبت افکار

برخی کاربران از NotebookLM برای ثبت افکار روزانه، دفتر خاطرات یا تحلیل ذهنی استفاده می‌کنند. آن‌ها حرف‌های ذهنی‌شان را تایپ می‌کنند و ابزار به‌شکل یک دوست هوشمند آن‌ها را تحلیل می‌کند یا تبدیل به پادکست می‌سازد. این می‌تواند یک راه جالب برای مراقبت از سلامت ذهن باشد.

آیا NotebookLM جایگزین ChatGPT می‌شود؟

در بسیاری از کاربردهای تحلیلی و مبتنی بر فایل، بله. NotebookLM برای پروژه‌هایی که نیاز به کار با منابع زیاد دارند، به مراتب بهتر از ChatGPT عمل می‌کند.
اما برای تولید محتوا، نوشتن تبلیغ، ساخت کپشن یا تولید متون خلاقانه، ChatGPT همچنان گزینه‌ی قوی‌تری است.

کاربردهای خلاقانه و فراتر از تحقیق

NotebookLM فقط برای دانشگاهیان یا مدیران نیست. کاربردهای خلاقانه‌ای مثل استفاده از این ابزار برای نوشتن کتاب، تولید محتوای رسانه‌ای، تحلیل گفتگوهای مشتریان یا حتی خلاصه‌سازی پیام‌های گروهی در واتساپ و تلگرام نیز در حال رواج است. در واقع هر جا داده‌ی ساختاریافته یا نیمه‌ساختاریافته وجود دارد، این ابزار می‌تواند وارد شود و آن را به بینش قابل‌استفاده تبدیل کند.

چطور از NotebookLM در تیم یا سازمان استفاده شود؟

اگر در یک سازمان یا تیم کاری هستند، می‌توانند از NotebookLM به‌عنوان دستیار تیمی استفاده کنند. برای مثال، فایل‌های صورت‌جلسه، گزارش‌های تحقیقاتی، اطلاعات رقبا یا اسناد داخلی شرکت را در یک دفترچه جمع‌آوری کرده و خروجی‌های مختلف مثل خلاصه مدیریتی، پادکست داخلی برای اعضا، یا جدول زمانی پروژه تولید کنند. در آینده‌ای نزدیک، گوگل احتمالاً امکان همکاری چندنفره روی دفترچه‌ها را نیز فعال خواهد کرد تا این ابزار به یک پلتفرم مرکزی مدیریت دانش سازمانی تبدیل شود.

گوگل در آینده امکان همکاری تیمی هم‌زمان را نیز اضافه خواهد کرد.

نکات فنی و امنیتی مهم

NotebookLM فعلاً فقط به‌صورت رایگان در نسخه بتا عرضه شده و ممکن است گوگل در آینده تغییراتی در دسترسی ایجاد کند.
برای زبان فارسی هنوز برخی قابلیت‌ها مثل پادکست‌سازی و تحلیل صوت به‌خوبی انگلیسی عمل نمی‌کند.
اطلاعات حساس و مهم را حتماً در جایی دیگر هم ذخیره کنید؛ چراکه ابزارهای گوگل سابقه‌ی توقف ناگهانی دارند.

جمع‌بندی: چرا باید از NotebookLM استفاده کنید؟

چه دانشجو باشید، چه تولیدکننده محتوا، چه پژوهشگر یا مدیر، حتماً تجربه کار با فایل‌های زیاد، گزارش‌های طولانی و تحلیل‌های وقت‌گیر را داشته‌اید. NotebookLM آمده تا دقیقاً این چالش‌ها را برای شما ساده‌تر کند.
این ابزار، فقط یک دفترچه یادداشت نیست؛ یک دستیار هوشمند شخصی است که به‌جای شما فایل می‌خواند، خلاصه می‌کند، تحلیل می‌کند، پادکست می‌سازد و پاسخ می‌دهد.
اگر تاکنون از آن استفاده نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم همین حالا وارد notebooklm.google.com شوید و یک دفترچه جدید بسازید. تجربه‌ای متفاوت در انتظار شماست.

ورود به NotebookLM

اشتراک گذاری

Fateme Ramezani
نویسنده Fateme Ramezani


مطالب مرتبط


دیدگاه‌ها

افزودن دیدگاه

برای ثبت دیدگاه لطفا وارد به حساب خود ورود کنید

×

شماره خود را وارد کنید

بعد از وارد کردن شماره کدی که به خط شما ارسال می‌شود را وارد کنید

یا
ورود با ایمیل login with gmail