تحلیل شبکه های اجتماعی یکی از مهم‌ترین کارهایی است که فعالان، متخصصان و صاحبان کسب و کار در شبکه‌های اجتماعی باید انجام دهند. در صورتی که تمایل دارید حضوری قاطع، موثر و فعال در شبکه‌های اجتماعی مختلف داشته باشید، لازم است آنالیز شبکه‌های اجتماعی را یاد بگیرید. روش‌های مختلفی برای تحلیل شبکه های اجتماعی وجود دارد که یکی از معروف‌ترین آن‌ها تحلیل رقابتی است. در این مقاله قصد داریم به مراحل تحلیل رقابتی رسانه‌های اجتماعی بپردازیم و سپس ابزارهایی که برای آنالیز شبکه های اجتماعی وجود دارد را بررسی خواهیم کرد. در صورتی برای موفقیت در شبکه‌های اجتماعی مصمم هستید و قصد دارید به روش درست و اصولی در فعالیت و بازاریابی خود در رسانه‌های اجتماعی به موفقیت برسید، کافی است تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
تحلیل و آنالیز رقابتی چیست؟
در این مقاله هدف و مقصد اصلی ما این است که تحلیل شبکه های اجتماعی را به روش رقابتی یاد بگیریم. بنابراین باید ابتدا بفهمیم که تحلیل و آنالیز رقابتی به چه معنا است. وقتی مفهوم و معنای آنالیز رقابتی را درک کردیم می‌توانیم شبکه های اجتماعی خودمان را به درستی آنالیز، تجزیه و تحلیل کنیم. در تعریف آنالیز و تحلیل رقابتی باید گفت:
آنالیز رقابتی در واقع بخشی مهم و اساسی از برنامه بازاریابی یک مجموعه، سازمان یا کسب و کار است. با استفاده از این آنالیز می‌توانید کاری کنید که خدمات و محصولات شما خاص و منحصر به فرد شود. با این کار می‌توانید خیلی راحت‌تر و بهتر بازار هدف را به سمت خودتان جذب کنید. در آنالیز رقابتی باید تمرکز خود را روی ارزیابی و تجزیه و تحلیل رقبای خودتان بگذارید و سعی کنید آن‌ها را طبق عملکردی که در بازار دارند، گروه‌بندی کنید. به ازای هر رقیب یا گروه استراتژیک، باید کالاها و خدمات، سودآوری، الگوی رشد، اهداف بازاریابی، فرضیات، استراتژی‌های کنونی و گذشته و میزان فروش را لیست کنید.
در واقع برای آنالیز رقابتی باید سوالات زیر را در مورد رقبا از خودتان بپرسید:
- رقبای شما چه کسانی یا کدام کسب و کارها هستند؟
- چه محصولات یا خدماتی می‌فروشند؟
- سهم هر رقیب از بازار چقدر است؟
- استراتژی رقبا در گذشته چه بوده است؟
- استراتژی آن‌ها در حال حاضر بر چه مبنایی استوار است؟
- رقبا از چه رسانه‌هایی برای بازاریابی محصولات و خدمات خودشان استفاده می‌کنند؟
- آن‌ها برای بازاریابی خودشان چقدر هزینه می‌کنند؟
- هر کدام از رقبا چه تهدیدهایی می‌توانند برای شما داشته باشند؟
- نقاط ضعف و قوت هر کدام از رقبا چیست؟
- هر کدام از رقبا می‌توانند چه فرصت‌هایی را در اختیار شما قرار دهند؟
تحلیل رقابتی همین مواردی است که در بالا به آن اشاره شد. حال ما در این مقاله قصد داریم تحلیل شبکه های اجتماعی را انجام دهیم. بنابراین باید تجزیه و تحلیل ما بر اساس معیارهای فوق صورت گیرد.
تحلیل شبکه های اجتماعی (با دید رقابتی) چیست؟
همان طور که در بخش قبلی مقاله عنوان کردیم تحلیل رقابتی به این معنا است که خیلی دقیق رقبای خودمان را بررسی کنیم، فعالیت‌های آن‌ها را زیر نظر بگیریم و نقاط ضعف و قوت آن‌ها را پیدا کنیم. سپس باید خودمان را با آن‌ها مقایسه کنیم تا از این طریق بتوانیم کسب و کاری قدرتمندتر و بهتر بسازیم.
برای آنالیز رقابتی شبکه های اجتماعی باید موارد زیر را مورد بررسی قرار داد:
- رقبای خودتان را در رسانه‌های اجتماعی شناسایی کنید.
- ببینید که رقبای شما در کدام پلتفرم‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند.
- ببینید که آن‌ها چگونه در این شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند.
- ببینید که آیا استراتژی آن‌ها در شبکه های اجتماعی موثر و کارآمد بوده است.
- نتایج فعالیت خود در شبکه‌های اجتماعی را با نتایج آن‌ها مقایسه کنید.
- بفهمید که رسانه‌های اجتماعی چه تهدیدهایی می‌توانند برای شما داشته باشند.
- مشکلات و شکاف‌های موجود در استراتژی رسانه‌های اجتماعی خودتان را پیدا کنید.
برای تحلیل شبکه های اجتماعی لازم است که موارد فوق را بررسی کنید. در ادامه قصد داریم روش عملی تحلیل شبکه های اجتماعی را بیان کنیم.
چگونه تحلیل رقابتی شبکه های اجتماعی را انجام دهیم؟
در ادامه قصد داریم فرآیند تحلیل شبکه های اجتماعی را در چهار گام توضیح دهیم. توجه داشته باشید که گام‌هایی که در ادامه بیان می‌شود، گام‌هایی جامع هستند؛ به این معنا که هر برندی می‌تواند برای آنالیز رقابتی شبکه‌های اجتماعی خودش این گام‌ها را دنبال کند.
گام اول: رقبای خودتان را مشخص کنید
در صورتی که قصد دارید آنالیز شبکه های اجتماعی را با دید رقابتی انجام دهید، نخستین گام این است که لیستی از رقبای خودتان تهیه کنید. اگر رقبای خودتان را به درستی شناسایی و ارزیابی کنید بخش زیادی از تحلیل رقابتی را انجام داده‌اید. پس از تهیه لیست باید قدم زیر را بردارید:
کلمات کلیدی رقابتی خودتان را شناسایی کنید
قطعاً هر کدام از صاحبان کسب و کار در شبکه‌های اجتماعی می‌دانند که کدام کلمات کلیدی برای کسب و کار و بیزینس آن‌ها مهم و حیاتی است. بسیاری از صنایع کلمات کلیدی خاص خودشان را دارند و تلاش می‌کنند که در آن دسته از کلمات خاص و منحصر به فرد باشند و رتبه اول گوگل را در آن کلمات کلیدی به خودشان اختصاص دهند.
در صورتی که کلمات کلیدی مهم و اصلی صنعت خودتان را شناسایی کنید، گامی مهم در راستای تعیین رقبای خودتان برداشته‌اید و می‌توانید خیلی راحت رقبای خودتان را شناسایی و ارزیابی کنید.
ابزارهای مختلفی برای یافتن کلمات کلیدی مرتبط با صنعت و کسب و کار شما وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده و کار خودتان را راحت کنید. اتفاقاً همیار آکادمی با توجه به اهمیت کلمه کلیدی و پیدا کردن آن یک مقاله عالی تحت عنوان کلمه کلیدی چیست و چگونه باید آن را پیدا کنیم؟ دارد که پیشنهاد می‌شود آن را مطالعه کنید.
رتبه‌های برتر گوگل در آن کلمات کلیدی را پیدا کنید
حال که لیستی از کلمات کلیدی مهم و اساسی صنعت و کسب و کار خودتان را پیدا کردید زمان آن رسیده است که 5 تا 10 کلمه کلیدی که بیشترین ارتباط را با کسب و کار شما دارد انتخاب کنید و سپس آن‌ها را یکی‌یکی در کادر جستجوی گوگل وارد کنید و ببینید که کدام برندها در آن کلمه کلیدی رتبه‌های برتر گوگل را از آن خودشان کرده‌اند.
در این مرحله از شناخت رقبا باید ببینید که کدام برندها برای قرار گرفتن نامشان در جایگاه نخست موتور جستجوی گوگل مبلغی را پرداخت کرده‌اند. این برندها در کنار نامشان نشانه « Ad » درج شده است. این موضوع نشان می‌دهد که آن‌ها حاضر هستند برای بازاریابی دیجیتال خودشان پول خرج کنند. حتی اگر این دسته از برندها رتبه‌بندی جستجوی ارگانیک چندان جالبی هم نداشته باشند باز هم ارزشش را دارد که بررسی کنید که عملکردشان در رسانه‌های اجتماعی چگونه است.
پس از اینکه در هر کلمه کلیدی، برندهای اصلی را پیدا کردید زمان آن رسیده است که روی وب‌سایت‌های هر برند که به نظر می‌رسد رقیب شما باشد کلیک کنید و عملکرد وب‌سایت رقیب را مشاهده و بررسی کنید. اکثر کسب و کارها در قسمت بالایی یا پایینی سایت خودشان، آدرس کانال‌های اجتماعی خود را وارد می‌کنند. لینک‌ها را در صفحه تحلیل رقابتی رقبای خود وارد کنید.
نتایج فعالیت کسب و کارها در رسانه‌های اجتماعی را بررسی کنید
در صورتی که تاکنون تحلیل شبکه های اجتماعی را انجام داده باشید خواهید دید که لزوماً برندهایی که در نتایج جستجوی گوگل برتری دارند، در شبکه‌های اجتماعی هم چنین جایگاه و برتری را ندارند. به همین خاطر است که باید آن کلمات کلیدی را در شبکه‌های اجتماعی هم جستجو کنید تا ببینید در آن شبکه‌ها چه برندهایی برتری دارند. به عنوان مثال کلمه کلیدی که در گوگل جستجو کرده بودید در اینستاگرام هم جستجو کنید تا ببینید کدام برندها برتری دارند.
بررسی کنید و ببینید که مخاطبان شما کدام برندهای مشابه را دنبال می‌کنند
اگر از ابزار تجزیه و تحلیل فیسبوک که «Facebook Audience Insights» نام دارد و ابزار آنالیز توییتر به نام «Twitter Analytics» استفاده کنید، می‌توانید ببینید که کسانی که شما را دنبال می‌کنند، چه برندهای دیگری را دنبال می‌کنند. اگر این برندها شبیه برندهای شما باشد، پیشنهاد می‌شود که آن‌ها را جزو رقبای احتمالی و بالقوه خودتان قرار دهید. اگر می‌خواهید ببینید که دنبال‌کنندگان شما در فیسبوک و توییتر کدام برندها را دنبال می‌کنند، به جدول زیر توجه و مراحلی که در جدول بیان شده است را طی کنید:
پیدا کردن برندهایی که دنبال‌کنندگان شما دنبال می‌کنند | |
| فیسبوک | توییتر |
Facebook Audience Insights را باز کنید | Twitter Analytics را باز کنید |
از ستون سمت چپ استفاده کنید تا وارد بخش اطلاعات آماری مخاطبان هدف خود شوید یا در ستون سمت چپ وارد بخش پیج‌ها شوید و صفحه کنونی فیسبوک خود را زیر بخش « People Connected to » وارد کنید | فالوورهای اصلی یا « Top Followers » خودتان را در چند ماه گذشته بررسی کنید |
روی بخش « View profile » برای هر کدام از فالوورهای اصلی کلیک کنید | روی بخش « View profile » برای هر کدام از فالوورهای اصلی کلیک کنید |
| ـــ | روی بخش « Following » در پروفایل آن‌ها کلیک کنید تا لیست کامل حساب‌هایی که آن‌ها دنبال می‌کنند را ببینید. همچنین می‌توانید روی « Tweets & replies » کلیک کنید تا حساب‌هایی که مخاطبانتان با آن‌ها در ارتباط هستند را مشاهده کنید |
5 رقیب اصلی را انتخاب و روی آن‌ها تمرکز کنید
اکنون که لیست مخاطبان اصلی خود را پیدا کردید و دیدید که در موتور جستجوی گوگل و شبکه‌های اجتماعی چقدر قدرت دارند زمان آن فرارسیده است که پنج رقیب اصلی خودتان را انتخاب و روی آن‌ها تمرکز کنید. این تمرکز شامل رصد کردن روزانه و دقیق فعالیت‌ها، محصولات و خدمات جدید و نگرش آن‌ها می‌شود.
گام دوم: گردآوردی اطلاعات لازم برای تحلیل شبکه های اجتماعی
اکنون رقبای خودتان را شناختید و فهمیدید که رقبای اصلی شنا در عرضه رسانه‌های اجتماعی چه کسانی هستند، لازم است که لیست خودتان را محدودتر و بهتر کنید. به بیان دیگر در این مرحله قصد داریم تحلیل رقابتی را دقیق‌تر و پیشرفته‌تر کنیم.
در این مرحله باید وارد شبکه‌های اجتماعی هر کدام از رقبای خود شوید. همان‌طور که در بالا اشاره و بیان شد، می‌توانید لینک‌ها را در قسمت بالایی یا پایینی وب‌سایت رقبای خودتان پیدا کنید. در فرم آنالیز رقابتی شبکه‌های اجتماعی باید نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
- رقبای کسب و کار من در کدام شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند؟
- چقدر دنبال‌کننده دارند و سرعت رشد دنبال‌کنندگان آن‌ها چقدر است؟
- بهترین دنبال‌کنندگان آن‌ها چه کسانی هستند؟
- هر چند وقت یک‌بار پست و استوری منتشر می‌کنند؟
- نرخ تعامل و مشارکت آن‌ها چقدر است؟
- از چه هشتگ‌هایی در اغلب اوقات استفاده می‌کنند؟
- از چند هشتگ در پست‌های خود استفاده می‌کنند؟
در این مرحله اطلاعات لازم در مورد رقبا جمع آوری می‌شود و می‌توانید در مراحل بعد از اطلاعاتی که در مرحله دوم جمع آوری کرده‌اید استفاده کنید. البته ابن سوالات را در مورد خودتان هم پاسخ دهید.
گام سوم: آنالیز SWOT انجام دهید
SWOT در واقع مخفف چهار کلمه است:
- Strengths (نقاط قوت)
- Weaknesses (نقاط ضعف)
- Opportunities (فرصت‌ها)
- Threats (تهدیدها)
همان طور که از این کلمات مشخص است، آنالیز SWOT به برند ما کمک می‌کند که به نقاط ضعف و قوت خودمان پی ببریم، فرصت‌های پیش روی خودمان را بشناسیم و تهدیدهای احتمالی و بالقوه را به بهترین شکل مدیریت کنیم.
حال که در گام دوم اطلاعات لازم را جمع آوری کردید زمان آن رسیده است که این اطلاعات را به گونه‌ای تجزیه و تحلیل کنید که به شما کمک کند نسبت به رقبای خودتان جایگاه بهتری پیدا کنید. باید فرصت‌ها و تهدیدهایی که رسانه‌های اجتماعی برای برند و کسب و کار شما دارند را شناسایی کنید.
نکته مهم در آنالیز سوات یا SWOT این است که نقاط قوت و ضعف مربوط به بخش داخلی کسب و کار و برند شما است. در واقع این دو مورد مربوط به کارهایی است که درست انجام می‌دهید. همچنین زمینه‌های بهبود کسب و کار شما در این بخش مشخص می‌شود. فرصت‌ها و تهدیدها عوامل خارجی کسب و کار شما هستند و باید مراقب آن‌ها هم باشید.
| منفی | مثبت | SWOT |
نقاط ضعف در این بخش معیارهایی را بنویسید که در آن‌ها رقبا از شما بهتر و برتر هستند. این‌ها مواردی هستند که باید روی پیشرفت و بهبود آن‌ها کار کنید | نقاط قوت در این بخش به معیارهایی اشاره کنید که در آن معیارها نسبت به رقبای خودتان برتری دارید | عوامل داخلی |
تهدیدها | فرصت‌ها | عوامل خارجی |
| ببینید چه تهدیدهایی از خارج از مجموعه، شما را تهدید می‌کند. به رشد اعداد یا هر چیزی که می‌تواند به مرور زمان تغییر کند توجه داشته باشید. به عنوان مثال یک رقیب در حال حاضر کوچک است ولی رشد فالوور خوبی دارد و این تهدید نسبتاً بزرگی محسوب می‌شود. | فرصت‌های بیرونی که می‌توان از آن‌ها بهره جست را پیدا کنید. بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده ببینید که در کدام نقاط می‌توانید بهتر عمل کنید. | __ |
گام چهارم: داده‌های جدید را با مانیتورینگ شبکه های اجتماعی ترکیب کنید
این مرحله در واقع آخرین مرحله برای تحلیل شبکه های اجتماعی است. در این مرحله باید به صورت مداوم آنالیز رقابتی شبکه های اجتماعی خود را بررسی و بازبینی کنید تا بتوانید آن را بهبود دهید. لازم این آنالیز به صورت مداوم به‌روزرسانی شود. در این مرحله باید مانیتورینگ شبکه های اجتماعی را در اولویت قرار دهید و رقبای خودتان را به صورت مدوام تجزیه و تحلیل کنید. این کار باعث می‌شود که فرصت‌ها و تهدیدهای احتمالی را شناسایی و ارزیابی کنید. در بخش بعدی مقاله به چند ابزار عالی برای مانیتورینگ شبکه‌های اجتماعی معرفی شده است که می‌توانید برای تحلیل شبکه های اجتماعی از آن‌ها استفاده کنید.
3 ابزار مناسب برای مانیتورینگ شبکه‌های اجتماعی
هر کدام از ابزارهای زیر در یک بخش تحلیل رقابتی شبکه های اجتماعی به شما کمک می‌کند:
- BuzzSumo: در پیدا کردن بهترین محتوای رقبا(دارای اشتراک بالا) به شما کمک می‌کند. با این ابزار می‌تواند فرصت‌های جدید (عناوین جالب و انواع جدید محتوا) و تهدیدها (زمینه‌های دارای رقابت بالا) را شناسایی کنید.
- Brandwatch: این ابزار یکی از بهترین ابزارها برای تحلیل رقابتی رسانه‌های اجتماعی است. یکی از مهم‌ترین و بهترین قابلیت‌های این ابزار نمایش گرافیکی و قابل فهم تحلیل‌ها است. با این ابزار می‌توانید سهم صدای برند خودتان را شناسایی کنید. منظور از سهم صدا، معیاری است که با آن می‌توان فهمید که مردم چقدر در فضای آنلاین در مورد شما (در مقایسه با رقبایتان) صحبت می‌کنند.
- Facebook Analytics: با استفاده از این ابزار می‌توانید رقبای خودتان را به بهترین شکل تجزیه و تحلیل کنید. با این ابزار، میزان لایک‌ها، رشد فالوور، تعداد پست‌ها و نرخ تعامل و غیره را به دست آورید.
کلام آخر
در این مقاله به شیوه تحلیل شبکه های اجتماعی با دید رقابتی اشاره کردیم و سپس سه ابزار برای آنالیز رقابتی شبکه‌های اجتماعی معرفی کردیم. با توجه به گام‌ها و ابزارهایی که بیان شد، اکنون می‌توانید یک بازاریابی موثرتر و بهتر در شبکه‌های اجتماعی داشته باشید.
همیار آکادمی با اهمیتی که برای سوشال مدیا مارکتینگ یا بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی قائل است، چند مقاله عالی در این زمینه تهیه کرده که با مطالعه این مقالات می‌توانید دیدی بهتر و عمیق‌تر نسبت به این موضوع پیدا کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی به سوشیال مدیا مارکتینگ چیست؟ مراجعه کنید.
آیا مقاله تحلیل شبکه های اجتماعی برای شما مفید بود؟ برای تحلیل رقبای خودتان در شبکه‌های اجتماعی از چه روشی استفاده می‌کنید؟ لطفاً نظرات خودتان را با ما و سایر کاربران همیار آکادمی به اشتراک بگذارید.
منبع:
