فرق کوچینگ، منتورینگ و مشاور چیست؟ بسیاری از ما هر روزه در کسب و کار خود یا در زندگی شخصی به مشکل بر می‌خوریم یا بین دو راهی گیر می‌کنیم و نیازمند این هستیم تا از کسی راهنمایی بگیرم. یا قصد تهیه یک برنامه عالی برای تغییر لایف استایل خود داریم و میخواهیم به باشگاه برویم و از رژیم غذایی درست استفاده کنیم و نیاز به کسی داریم تا ما را همراهی کند اما نمیدانیم دقیقا چه کسی میتواند این کار را برای ما انجام دهد. یک مشاور یا کوچ و یا منتور، برای آن که بتوانیم بهترین انتخاب را بکنیم بهتر است اول به خوبی با تعریف منتورینگ و گوچینگ و مشاور اشنا شویم سپس تفاوت‌های هر یک را نسب به هم بدانیم هر یک را مطابق با نیاز های خود انتخاب کنیم.
تعریف کوچ و کوچینگ
کوچینگ یک فرایند همراهی و حمایتی است که از طریق آن، فرد برای دستیابی به اهداف خود برای موفقیت و رضایت از زندگی و کار تلاش میکند . هدف اصلی کوچینگ، توسعه و بهبود مهارت‌ها و توانایی‌های فرد، افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی است. در طول جلسات کوچینگ، کوچ با بررسی مسائل، تحلیل وضعیت فعلی فرد، بررسی و تدوین اهداف، تعیین راهکار برای رسیدن به اهداف، کمک به فرد برای شناسایی و تغییر الگوهای منفی، کمک به مدیریت زمان و اولویت‌بندی و مشاوره در رابطه با موارد دیگر، او را در رسیدن به اهداف و بهبود کیفیت زندگی کمک میکند. کوچینگ در لغت به معنی مربیگری است و کسی که فرایند کوینگ را اجرا میکند کوچ یا مربی می‌گویند.
کوچ انواع مختلفی دارد که هر یک به صورت تخصصی ما را دی جهت بهبود عملکرد و دست رسی به اهداف کمک میکند. کوچ ورزشی برای بهبود عملکرد و حوزه ورزش و سلامت جسمانی است، لایف کوچینگ ما را در جهت توسعه شخصی و زندگی همراهی میکند و بیزینس کوچینگ نیز به ما کمک میکند تا کسب و کار خود را کسترش داده و به بالاترین داستاورهای خود برسیم. همچنین انواع کوچینگ دیگر وجود دارد، مانند: کوچینگ مالی، خانواده، رهبری، تحصیلی و … و کوچ به کسی گفته میشود که ما را در فرایند گوچینگ همراهی میکند. او با استفاده از سوالات قدرتمند در مرحله اول نیاز ها و اهداف ما را مشخص میکند و سپس با توجه به پاسخ ها ما بهترین راهکار ها را از نظر خودمان انتخاب کرده و ما را تا رسیدن به دستاورد همراهی میکند.
تعریف منتور و منتورینگ
منتور به کسی گفته میشود که ما را درفرایند منتورینگ راهنمایی می کند و منتورینگ در لغت به معنب راهنمایی دادن است، راهنمایی دقیق و تخصصی به فردی که نیاز به دریافت اطلاعات دقیق برای اجرا دارد. میتوان منتورینگ را اینگونه نیز تعریف کرد: منتورینگ را یک رابطه میان دو نفر در نظر می‌گیریم که در آن، یکی از طرفین دارای تجربه، توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که میتواند به تدریج و در طی زمان به طرف دوم منتقل کند. به تعبیری ساده‌تر و خودمانی‌تر، منتورینگ رابطه‌ای است که در آن منتور فرد راه‌جو (مِنتی) را زیر پر و بال خود می‌گیرد و به او کمک میکند تا مسیر شغلی را سریع‌تر و ساده‌تر و با خطای کمتر طی کند. منتور به عنوان فردی است با تجربه در یک زمینه تخصصی که به سوالات ما پاسخ می‌دهد و ما را راهنمایی و تشویق میکند و ما را در هنگام گرفتن تصمیم های سخت و مهم یاری می‌کنند.
تعریف مشاور و مشاوره
مشاوره یک فرایند رشدی است که از طریق آن به فرد کمک میشود تا اهداف خود را مشخص کند و تصمیم گیری مناسب داشته باشد تا بتواند مسائل فردی و تحصیلی خود را حل کند. و مشاور فرد متخصصی است که به خوبی حرف های فرد را شنیده و مشکلات را به خوبی درک میکند و با توجه به تجربه و راهکارهای مشخص شما را برای رسیدن به اهداف یا حل مشکلات یاری می‌دهد. می‌دانید که حتی با ثبات‌ترین افراد نیز گاهی از بحرانهای عاطفی مصون نیستند. تحولات و تغییراتی که در زندگی رخ می‌دهد. مانند قبولی در دانشگاه، ازدواج، دور شدن از خانواده و دوستان، بیماری و از دست دادن آنهایی که دوستشان داریم گاهی ما را دچار اضطراب، تردید، نگرانی، تعارض و حتی بحران می‌سازد.لازم به ذکر است هنگام سازش با محیطی جدید و تجربه‌ای نو، داشتن احساسات فوق تا حد طبیعی است اما اگر این احساسات منفی از حد طبیعی بیشتر شود. میتواند باعث کاهش تمرکز آرامش و سلامت جسم و روان گردد.
بدین منظور با مراجعه به مرکز مشاوره یا مشاور آموزشگاه میتوان از مشاوره آنان کمک خواست و نسبت به حل مشکلات اقدام نمود. یک مشاور مسئول تجزیه و تحلیل داده‌ها، تعیین دقیق مشکلات و توصیه راه‌حل‌های بالقوه است. بنابراین داشتن مهارت‌های عالی ارتباطی، تحلیلی و تصمیم‌گیری برای او ضروریست. فرد مراجعه کننده ممکن است در زمینه‌های عاطفی، ذهنی، اجتماعی، اخلاقی، تحصیلی، خانوادگی یا شغلی با مشکل مواجه شده باشد. مشاور با استفادهخ از مهارت خود محیطی آرام و امن را برای مراجعه کننده ایجاد میکند تا فرد مراجعه کننده بتواند به راحتی مشکلات خود را مطرح کرده و بهترین راهکار را به دست آورد.
فرق کوچینگ، منتورینگ و مشاور چیست؟
فرق کوچینگ و منتورینگ: کوچینگ و منتورینگ دو روش مختلف در فرایند راهنمایی و پشتیبانی افراد در رسیدن به هدف‌هایشان است. این دو روش از نظر رویکرد و نحوه‌ی ارائه کمک و مشاوره به مشتریان تفاوت دارند. در ادامه تفاویت بین کوچینگ و منتورینگ را شرح می‌دهیم: در روش کوچینگ یک کوچ به عنوان راهنما و مشاور ارائه دهنده خدمات کوچینگ عمل میکند. کوچ به شما در رسیدن به هدف‌های مشخصی که تعیین کرده‌اید کمک میکند. کوچینگ معمولا بر توسعه فردی و حرفه ای تمرکز دارد. کوچ با شناخت دقیق از وضعیت شخصیتی و مهارت ها، نقاط ضعف و قوت شما، به شما راهنمایی میکند تا با تغییر رفتار و ارتقای مهارت‌ها به هدف هایتان نزدیک شوید. کوچ با شنیدن فعال و و ارائه سوالاتی استدلالی و الهام بخش، شما را به تفکر خودآگاهی و پیدا کردن پاسخ‌های ترغیب میکند. در کوچینگ رابطه ی بین کوچ و مشتری بیشتر به عنوان شراکتی تعریف میشود و کوچ تلاش می‌کندمشتری را به استقلال و خودآگاهی هدایت کند. کوچ بر اساس تجربه و تخصص خود، با شنیدن فعال و استفاده از سوالات و تمرین هایی که شما را به تفکر خودآگاهی و کشف پتانسیل‌هایتان ترغیب میکند. به شما کمک میکند تا رفتار‌ها و الگوهای غیر موثر را شناسایی و تغییر دهند.
منتورینگ: منتورینگ نیز یک فرایند راهنمایی است که در آن یک منتور به عنوان راهنما و مشاور در یک حوزه خاص عمل میکند و او تجربه و دانش خود را برای شما به اشتراک می‌گذارد تا شما در رسیدن به هدف‌هایتان در آن حوزه هدایت کند. منتور از تجربیات و دانش خود در زمینه مورد نظر استفاده میکند و با اشتراک گذاری نکات راهنمایی ها و توصیه های خود به شما کمک میکند تا بهترین راه برای پیشرفت و توصیه در زمینه ی مشخصی را درک کنید. منتورینگ معمولا بر توسعه شغلی و حرفه‌ای تمرکز دارد. منتور با ارایه راهنمایی‌ها و نکات و توصیه های خود مبتنی برا تجربیات خودشان را در مسیر حرفه‌ای خود بهترین عملکرد را نشان می‌دهد.
در منتورینگ، منتور بیشتر به عنوان مرجعی از دانش و تجربه در حوزه مشخصی تلقی میشود و با به اشتراک گذاری مشاوره های خود شما را در رسیدن به هدف‌هایتان همراهی میکند. رابطه در منتورینگ بیشتر بر اساس تعلیم و تربیت است و منتور تلاش میکند تا از تجربیات خود استفاده کند و شما را در مسیر صحیح هدایت کند. به صورت کلی در کوچینگ معمولا تمرکز بر توسعه فردی و ارتقای مهارت ها استُ در حالی که در منتورینگ تمرکز بر انتقال دانش و تجربه در حوزه خاص قرار دارد. همچنین در کوچینگ رابطه بیشتری به عنوان شراکتی تعریف میشود و مشتری به استقلال و خودآگاهی هدایت میشود در حالی که در منتورینگ، منتور بیشتر به عنوان مرجعی از دانش و تجربه در حوزه مشخصی تلقی میشود و شما را در مسیر صحیح هدایت کند. کوچینگ معمولا تمرکز بر توسعه فردی و ارتقای مهارت ها است در حالی که در منتورینگ تمرکز بر انتقال دانش و تجربه در یک حوزه خاص قرار دارد. به طور کلی تفاوت اصلی منتور و کوچینگ و مشاوره در تمرکز رویکرد و نحوه عملکرد آنها است:
- تمرکز: یکی از تفاوت های کوچینگ و منتورینگ بر روی تمرکز است. کوچینگ بیشتر بر رشد شخصی، توسعه مهارت‌ها،دستیابی به اهداف و ارتقای عملکرد تمرکز دارد. هدف اصلی کوچینگ افزایش خودآگاهی، توسعه پتانسیل‌ها و بهرهبرداری از منابع داخلی فرد است. اما تمرکز مشاوره: مشاوره بیشتر بر رفع مشکلات و ارائه راهکارهای خاص در زمینه‌های خاصی مانند روانشناسی، شغلی، خانواده و غیره تمرکز دارد. هدف اصلی مشاوره کمک به مشاوره گیرنده در حل مشکلات و بهبود وضعیت فعلی است.
- رویکرد: کوچینگ بیشتر به فرآیندی هدایت محور و استناد به پرسش‌ها و تمرین‌ها برای تحریک تفکر خودآگاهی متمرکز است. کوچ با استفاده از تمرین ها و سوالاتی که مشتری را به تحلیل عمیق‌تر و کشف پتانسیل ها و الگوهای غیر موثر ترغیب میکند. او را به رسیدن به هدف‌ها و تغییر رفتار‌های غیر موثر همراهی میکند. اما مشاور بیشتر به روش‌های مشخص و تخصصی برای حل مشکلات و ارائه راهکارهای خاص تمرکز دارد. مشاور با استفاده از تجربه و دانش خود در زمینه های خاص، راهنمایی کارآمدتر و پاسخ‌های مناسب به سوالات مشاوره گیرنده را ارائه می‌دهد.
- نحوه‌ی عملکرد: کوچینگ بیشتر به عنوان یک همراه و راهنما در فرایند کوچینگ عمل میکند. او با شنیدن فعال، پرسش‌های قوی و استفاده از تمرین ها و وظایف ، فرد را به تحلیل خودآگاهانه ترغیب میکند و به او کمک میکند تا هدف ها را تعیین کند، برنامه ریزی کند و اقدامات لازم برای رسیدن به انها را انجام دهد. اما مشاور به عنوان یک راهنما در فرایند مشاوره عمل میکند. او با تجربه و دانش خود، مشاوره گیرنده را در شناسایی مسائل و مشکلات خود کمک میکند و راهکارهایی مناسب را پیشنهاد می‌دهد. مشاوره گیرنده از تجربه و دانش مشاور برای بهبود وضعیت خود و اعمال تغییرات لازم استفاده میکند. مهم است بدانید که هر دو روش کوچینگ و مشاوره به شما در رشد و توسعه کمک می‌کنند اما با توجه به نیاز‌ها و مسائل خواص خود ممکن است یکی از روش‌ها برای شما موثرتر باشد. در نهایت انتخاب بین کوچینگ و مشاوره بستگی به اهداف و نیازهای شخصی شما دارد.
کوچینگ: کوچینگ متمرکز بر رشد و توسعه شخصی و حرفه‌ای فرد است. کوچ به عنوان یک همراه و راهنما، فرد را در رسیدن به اهداف خود همراهی میکند. کوچ با استفاده از سؤالات قوی، تمرینات و وظایف، فرد را به تحلیل خودآگاهانه و کشف پتانسیل خود ترغیب میکند و به او کمک میکند تا هدف‌های خود را مشخص کرده، برنامه‌ریزی کند و اقدامات لازم برای رسیدن به آنها را انجام دهد. کوچ بیشتر به عنوان یک همکار و تسهیل کننده عمل میکند تا راهکارها را به فرد ارائه دهد. او تمرکز خود را بر روی فرد و پتانسیل‌های او قرار می‌دهد و به او کمک میکند تا تصمیمات خود را بگیرد و از منابع خود بهرهبرداری کند.
منتورینگ: منتورینگ نیز بر رشد و توسعه فردی و حرفه‌ای تمرکز دارد، اما با تمرکز بیشتر بر انتقال تجربه و دانش. یک منتور به عنوان یک راهنما و مشاور در یک زمینه خاص عمل میکند و تجربیات خود را با شما به اشتراک می‌گذارد. منتور با تکیه بر تجربه‌های خود، به شما کمک میکند تا در مسیری که می‌خواهید پیش بروید، راهنمایی و مشاوره‌ای ارائه دهد. او به شما راهنمایی‌ها، توصیه‌ها و استراتژی‌های خاصی ارائه می‌دهد. در رابطه منتورینگ، ارتباط شخصی بین منتور و منتور دهنده بسیار مهم است. یک منتور به عنوان یک نمونه الگو و معلم، از تجربیات خود بهرهبرداری میکند و شما را در مسیر توسعه و رشد شما همراهی میکند.
مشاوره: مشاوره بیشتر بر رفع مشکلات خاص و ارائه راهکارهای خاص تمرکز دارد. مشاور، با استفاده از تجربه، دانش و روش‌های مشخص در زمینه خود، به شما کمک میکند تا مشکلات و مسائل خود را شناسایی کنید و راهکارهای مناسب برای آنها را پیدا کنید. رابطه مشاوره‌دهنده و مشاوره‌گیرنده بیشتر بر پایه تخصص و ارائه راهکارهای خاص است. مشاور با شنیدن و فهمیدن مشکلات و نیازهای شما، از تجربه و دانش خود استفاده میکند تا راهکارها و راهبردهایی مناسب برای شما ارائه دهد. در کل، تفاوت اصلی بین کوچینگ، منتورینگ و مشاوره در تمرکز، روش عملکرد و نوع رابطه است. کوچینگ بیشتر به شخصیت و پتانسیل فرد تمرکز دارد و او را در راهی هدایت میکند که خود بتواند به اهداف خود برسد. منتورینگ بیشتر بر تجربه و دانش منتور تمرکز دارد و شما را در راهنمایی و توسعه بر اساس تجربه‌های او یاری میکند. مشاوره نیز بیشتر بر رفع مشکلات خاص و ارائه راهکارهای خاص تمرکز دارد و از تجربه و دانش مشاور برای کمک به شما استفاده میکند.
بطور مثال، فرض کنید یک فرد در حوزه کسب و کار خودش دچار مشکلاتی شده است و نمی‌تواند راه‌حل مناسب برای آنها پیدا کند. در این حالت، مشاور میتواند به او کمک کند. فرض کنید فردی به نام آرمان، که کارآفرینی را آغاز کرده است، با چالش‌هایی مانند مدیریت زمان، بهره‌وری، و استراتژی بازاریابی مواجه شده است. در این موقعیت، یک مشاور کسب و کار میتواند به آرمان کمک کند. مشاور با گوش دادن به مشکلات و نیازهای آرمان، به او راهکارهایی مبتنی بر تجربه و دانش خود ارائه می‌دهد. برای مثال، مشاور ممکن است روش‌های موثر برای مدیریت زمان و تعیین اولویت‌ها را به آرمان آموزش دهد، به او راهنمایی‌هایی در مورد استراتژی بازاریابی و تبلیغات دهد، یا به او نکاتی درباره بهره‌وری و بهینه‌سازی فرآیندهای کسب و کار بیان کند. حالا فرض کنید آرمان برای توسعه حرفه‌ای خود و رشد در صنعت خود، به دنبال یک منتور است. او به دنبال فردی می‌گردد که تجربه موفقیت در حوزه کاری او را داشته باشد و میتواند به او راهنمایی کند. آرمان با یک منتور ملاقات میکند و تجربیات و دانش آن فرد را دریافت میکند. منتور، بر اساس تجربه خود، به آرمان راهنمایی‌ها، توصیه‌ها و استراتژی‌های خاصی ارائه می‌دهد. مثلاً، منتور ممکن است درباره راهبردهای موفقیت در صنعت مشاوره کسب و کار، تجارب شخصی در رویارویی با چالش‌های مشابه و نکات کلیدی درباره رشد و توسعه حرفه‌ای صحبت کند. همچنین، فرض کنید آرمان به دنبال کوچ خود در مسیر رشد و توسعه شخصی است. کوچ به عنوان یک همراه و راهنما، آرمان را در رسیدن به اهداف خود همراهی میکند. کوچ با استفاده از سؤالات قوی، تمرینات و وظایف، آرمان را به تحلیل خودآگاهانه و کشف پتانسیل خود ترغیب میکند و به او کمک میکند تا هدف‌های خود را مشخص کرده، برنامه‌ریزی کند و اقدامات لازم برای رسیدن به آنها را انجام دهد. به عنوان مثال، کوچ ممکن است با استفاده از سؤالات استراتژیک، آرمان را به تحلیل قدرت‌ها و ضعف‌های خود و تعیین اهداف و راهبردهای مناسب هدایت کند. با این توضیحات، امیدوارم که تفاوت بین کوچینگ، منتورینگ و مشاوره را بهتر درک کنید. هر یک از این روش‌ها با تمرکز و رویکرد خاص خود، به شما در رشد و توسعه شخصی و حرفه‌ای کمک می‌کنند.
نویسنده
مجید حقیقی
تغییر شماره