گاهی مواقع گرفتن تصمیم درست از بین چند گزینه واقعاً دشوار است و نیاز به تمرکز و مشورت فراوان دارد. در این مواقع بسیاری از افراد ممکن است دچار اشتباه شوند و تصمیمی بگیرند که چندان برایشان مفید و سودمند نیست. یکی از سوال‌هایی که از دیرباز ذهن بشر را به خودش مشغول کرده این است که چگونه تصمیم‌های درست بگیریم؟ چگونه می‌توانیم قدرت تصمیم گیری خودمان را افزایش دهیم؟ در ادامه این مقاله قصد داریم پیرامون افزایش قدرت تصمیم گیری صحبت کنیم و راهکارهایی جالب و جذاب در این زمینه ارائه دهیم. در صورتی که شما هم می‌خواهید راه‌ها و روش‌های اتخاذ تصمیم درست را یاد بگیرید و در کسب و کار و خانواده، تصمیم‌های هوشمندانه و مفیدی اتخاذ کنید تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
مهارت تصمیم گیری چیست؟
چندی پیش در یک مقاله به صورت مفصل به موضوع مهارت تصمیم گیری پرداختیم و ابعاد مختلف آن را ارائه کردیم. در آن مقاله بیان کردیم که مهارت تصمیم گیری، یک مهارت ذهنی یا شناختی است و کسی که این مهارت را دارد می‌تواند از بین چند گزینه یا اقدام که پیش روی او قرار دارد، بهترین گزینه را انتخاب کند و با این انتخاب خودش یک مسئله یا مشکل را حل کند.
توجه داشته باشید که مهارت تصمیم گیری و افزایش قدرت تصمیم گیری از موضوعات و مفاهیم مهم هوش مدیریتی هستند؛ به این معنا که هر کس در زمینه مهارت تصمیم گیری قوی‌تر باشد و قدرت تصمیم گیری بالاتری داشته باشد، قطعاً هوش مدیریتی بالاتری هم دارد. خوشبختانه مهارت تصمیم گیری، یک مهارت آموختنی است و می‌توان آن را یاد گرفت. در این مقاله می‌خواهیم پیرامون افزایش قدرت تصمیم گیری صحبت کنیم و آن را یاد بگیریم. در صورتی که شما هم دنبال یادگیری این مهارت اساسی هستید، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
نشانه های برخورداری از قدرت تصمیم گیری بالا
یکی از مهارت‌هایی که شرکت‌ها برای استخدام افراد روی آن تمرکز می‌کنند، مهارت تصمیم گیری است. آن‌ها می‌خواهند ببینند که قدرت تصمیم گیری یک شخص در چه سطحی قرار دارد؛ چون گاهی مواقع این مهارت و قدرت روی موفقیت شخص در سازمان تأثیر جدی می‌گذارد. به عنوان مثال گاهی مواقع شخص باید کارها را اولویت بندی کند و بر اساس اولویت‌بندی، کارها را انجام دهد. کسی که قدرت تصمیم گیری بالاتری دارد، در این اولویت بندی بهتر عمل می‌کند و در نتیجه کارها سریع‌تر و بهتر به پایان می‌رسد.
معمولاً سازمان‌ها مهارت‌های زیر را به عنوان نشانه قدرت تصمیم گیری بالا در افراد تلقی می‌کنند و هر چه این مهارت‌ها در یک شخص بیشتر و بهتر باشد، به این نتیجه می‌رسند که آن شخص، قدرت تصمیم گیری بالاتری دارد. در ادامه به چند مورد از این مهارت‌ها اشاره شده است:
- انعطاف‌پذیری
- تفکر تحلیلی
- تفکر انتقادی
- مهارت حل مسئله
- توانایی پژوهش و تحقیق
- توانایی کار تیمی
- داشتن استراتژی
- مهارت گوش دادن فعال
- توانایی سازش و مصالحه
- مهارت مدیریت زمان
اگر به مهارت‌هایی که بیان شد، نگاهی دقیق بیندازید متوجه می‌شوید که واقعاً این موارد، بیانگر قدرت تصمیم گیری هستند و هر چه مهارت‌های بالا در یک شخص بیشتر باشد، قطعاً او می‌تواند تصمیم‌های بهتر و هوشمندانه‌تری بگیرد.
چگونه تصمیمی درست و هوشمندانه بگیریم؟
مراحل گرفتن تصمیم درست و هوشمندانه
در بخش قبلی سعی کردیم به چند مورد از مؤلفه‌های قدرت تصمیم گیری اشاره کنیم. در این بخش می‌خواهیم یک سوال مهم را مطرح کنیم و آن سوال این است که «چگونه یک تصمیم درست بگیریم؟» این سوال یکی از دغدغه‌های اصلی بسیاری از افراد است چرا که گاهی اتخاذ یک تصمیم درست، باعث موفقیت و سعادت یک انسان می‌شود. در ادامه به فرایند اتخاذ تصمیم‌های درست و هوشمندانه اشاره شده است:
1. ابتدا هدف خود را به خوبی شناسایی و مشخص کنید
در صورتی که می‌خواهید تصمیم‌های درست و هوشمندانه‌ای بگیرید، ابتدا سعی کنید هدف را به خوبی شناسایی کنید. تا زمانی که هدف شما مشخص نباشد، اتخاذ تصمیم درست هم تقریباً غیرممکن است. به عنوان مثال چند کار پیش روی شما قرار دارد و باید این کارها را در عرض 2 ساعت انجام دهید. مشخص کردن ترتیب کارها اهمیت زیادی دارد. تا زمانی که هدف از انجام این کارها را مشخص نکنید، نمی‌توانید ترتیب انجام آن‌ها را تعیین کنید.
گاهی مواقع سازمان‌ها به این خاطر که نمی‌توانند ذهن خود را روی هدفی که دارند متمرکز کنند، خیلی راحت و سریع اقدامات و برنامه‌های آن‌ها از ریل خارج می‌شود و حتی گاهی این اقدامات و اهداف به دست فراموشی سپرده می‌شود. بنابراین اولین اقدامی که باید انجام دهید این است که هدف خود را تعیین و روی آن تمرکز کنید.
2. برای گزینه های پیش رو، اطلاعات کافی گردآوری کنید
یکی دیگر از اقداماتی که اهمیت ویژه دارد و باید به آن توجه داشته باشیم، گردآوری اطلاعات لازم در مورد تصمیم‌ها، اقدامات و گزینه‌های مختلف است. فرض کنید که یک سازمان در حال حاضر چند برنامه یا اقدام پیش رو دارد که باید یکی از آن‌ها را انتخاب کند. در این مواقع مدیران ارشد سازمان باید اطلاعات کافی در مورد هر کدام از تصمیم‌ها جمع آوری کنند تا بتوانند بهترین تصمیم ممکن را بگیرند. برای اتخاذ بهترین تصمیم باید مزایا و معایب هر اقدام مشخص باشد. هر اقدامی که مزایای بیشتر و معایب کمتری داشته باشد، قاعدتاً در اولویت قرار می‌گیرد.
3. پیامدهای هر تصمیم را در نظر بگیرید
همان‌طور که در مرحله قبلی بیان کردیم، برای اتخاذ تصمیم‌های درست و هوشمندانه ابتدا باید اطلاعات کافی در مورد هر کدام از تصمیم‌های خودمان جمع‌آوری کنیم تا ببینیم کدام تصمیم منافع بیشتر و مضرات کمتری دارد. وقتی این موضوع روشن و مشخص شد، آن موقع می‌توانیم بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ کنیم.
4. در این مرحله تصمیم نهایی خود را بگیرید
در این مرحله زمان آن رسیده است که تصمیم خودتان را بگیرید؛ چون پیش از این هدف خود را مشخص کرده‌اید، سپس اطلاعات کافی در مورد هر کدام از تصمیم‌ها و انتخاب‌های خود جمع آوری کرده‌اید و خیلی خوب می‌دانید که هر کدام از این انتخاب چه پیامدها و عواقبی برای شما و کسب و کار یا خانواده‌تان دارد. اکنون که این موارد مشخص شد، زمان تصمیم گیری فرارسیده است.
توجه داشته باشید که برخی از مدیران حتی در این مرحله هم دچار شک و تردید می‌شوند و از انتخاب هراس دارند. نکته‌ای که وجود دارد این است که سعی کنید همه ترس‌ها و هراس‌ها را در مرحله گردآوری اطلاعات تخلیه کنید؛ یعنی هر اتفاقی که ممکن است در اثر این تصمیم اتفاق بیفتد را ارزیابی کنید تا زمانی که می‌خواهید تصمیم نهایی را بگیرید، ترس و دلهره نداشته باشید.
5. تصمیم خود را ارزیابی و بازبینی کنید
برخی از افراد تصور می‌کنند که وقتی تصمیم نهایی را گرفتند، کار تمام می‌شود و دیگر نیازی نیست که کاری انجام دهند. این در حالی است که متخصصان و مدیران حرفه‌ای و باتجربه پس از مدتی می‌آیند و پیامدهای تصمیم خود را ارزیابی می‌کنند. آن‌ها تلاش می‌کنند که ببینند این تصمیمی که گرفته‌اند، تا چه اندازه به سازمان کمک کرده و در حل مسائل و مشکلات موثر واقع شده است. همچنین آن مزایا و معایبی که پیش از اتخاذ تصمیم در نظر داشتند را بررسی می‌کنند تا ببینند این منافع تا چه اندازه محقق شده است.
در صورتی که به این نتیجه رسیدید که این تصمیم چندان موفق نبوده، می‌توانید تصمیم خود را تغییر دهید و گزینه‌های بعدی را هم امتحان کنید. البته در نظر داشته باشید که برخی تصمیم‌ها به این راحتی نتیجه نمی‌دهند و باید زمان بگذرد تا نتایج آن‌ها مشخص شود.
چند نکته برای تصمیم گیری بهتر
در صورتی که می‌خواهید قدرت تصمیم گیری خود را افزایش دهید و تصمیم‌های درست و هوشمندانه بگیرید، باید چند نکته مهم را هم لحاظ کنید. در ادامه به چند مورد از این نکات اشاره شده است:
1. به غرایز خود اعتماد کنید
به یاد داشته باشید که نظرات زیاد و مختلف، باعث سردرگمی شما می‌شود. اگر می‌خواهید تصمیم‌گیری شما پیچیده نشود، یک نفس عمیق بکشید و به عقب برگردید. بر روی احساسات خود تمرکز کنید و شروع به تصمیم‌گیری کنید.
2. برای خودتان یک حلقه اعتماد ایجاد کنید
یکی از روش‌‌هایی که تا حد زیادی به تصمیم‌گیری شما کمک می‌کند، گرفتن مشاوره از افراد مورد اعتماد است. یک گروه کوچک از دوستان، همکاران یا بستگان که به خوبی آن‌ها را می‌شناسید برای خود ایجاد کنید و برای تصمیم‌گیری از آن‌ها کمک بگیرید. آن‌ها می‌توانند به صورت کاملاً بی‌طرفانه نظر خود را به شما بگویند و همچنین باعث می‌شوند که فشار کمتری به شما هنگام تصمیم‌گیری وارد شود. محدودکردن تعداد افرادی که قصد مشاوره گرفتن از آن‌ها را دارید، به شما بیشتر کمک می‌کند؛ زیرا از نظرات زیاد و متنوع خسته نمی‌شوید.
3. برای تصمیمات خود وقت بگذارید
غالباً فشار زیاد در هنگام تصمیم‌گیری شما را مضطرب کرده و فشار زیادی به شما وارد می‌کند. سعی کنید برای تصمیم‌های خودتان به مقدار کافی زمان بگذارید. سعی کنید کاملاً به تصمیمات خود فکر کنید و نتایج و عواقب آن را در نظر بگیرید. به عنوان مثال اگر به شما یک موقعیت شغلی بسیار خوب پیشنهاد شد، سعی نکنید که عجولانه تصمیم بگیرید و از آن‌ها بخواهید که شما را درک کنند و فرصت تصمیم‌گیری را به شما بدهند. فکر کردن به تصمیم‌ها، نشانه ضعف نیست بلکه منطقی بودن شما نسبت به تصمیم‌هایتان را نشان می‌دهد.
4. درباره هر چیزی که شک دارید، سوال کنید
یکی از بهترین کارهایی که باید هنگام تصمیم‌گیری به آن توجه کنید، سوال پرسیدن و جمع‌آوری اطلاعات است. سعی کنید نسبت به هر چیزی که شک دارید، سوال بپرسید تا شک و تردیدتان برطرف شود و بتوانید با خیال راحت‌تری تصمیم بگیرید. از سوالاتی که تنها با یک بله و خیر ساده تمام می‌شوند، بپرهیزید و سوالاتی را مطرح کنید که بحث بیشتری را ایجاد می‌کنند. سعی کنید با سوال پرسیدن و جمع‌آوری اطلاعات، بهترین تصمیم را بگیرید.
5. تمرین زیاد، مهارت تصمیم‌گیری شما را افزایش می‌دهد
هر چه با تصمیم‌های دشوارتری روبرو شوید، اعتماد به نفس شما برای اتخاذ تصمیم‌های سخت‌تر بیشتر می‌شود. مسئولیت‌پذیر بودن و فرار نکردن از تصمیم‌گیری، شما را به یک فرد با اعتماد به نفس بالا تبدیل می‌کند و همچنین باعث می‌شود قدرت فکر کردن شما نیز تقویت شود. بنابراین اتخاذ تصمیم‌های دشوار، نوعی تمرین است که قدرت تصمیم گیری شما را افزایش می‌دهد.
چند راهکار عالی برای افزایش قدرت تصمیم گیری
راهکارهای افزایش قدرت تصمیم گیری
اکنون که با فرآیند تصمیم گیری آشنا شدیم و دانستیم که برای اتخاذ تصمیم‌های هوشمندانه باید چه مراحلی را پست سر بگذاریم، زمان آن رسیده است که با چند راهکار عالی برای افزایش قدرت تصمیم گیری آشنا شویم. در ادامه به چند مورد از بهترین راهکارها برای افزایش قدرت تصمیم گیری اشاره شده است:
1. دیدگاه سوم شخص را در خود تقویت کنید
منظور از دیدگاه سوم شخص یا دانای کل چیست؟ منظور این است که وقتی به یک مسئله یا مشکل برخورد می‌کنید و لازم است برای این مسئله یک تصمیم اساسی بگیرید، خودتان را از ماجرا خارج کنید و به عنوان یک شخصیت خارجی به ماجرا نگاه کنید. وقتی ما از دیدگاه اول شخص (من) به ماجرا نگاه می‌کنیم، ممکن است دچار سوگیری و تعصب شویم و تصمیم‌های اشتباه بگیریم.
این روش به عنوان یکی از بهترین و مفیدترین روش‌ها برای افزایش قدرت تصمیم گیری محسوب می‌شود و می‌تواند تأثیر بسیار خوبی روی تصمیم‌ها و اقدامات ما بگذارد. مدیرانی که به این روش تسلط دارند و می‌توانند بدون سوگیری و تعصب تصمیم بگیرند، می‌توانند سازمان را در مسیر خیلی بهترین هدایت کنند.
2. هوش هیجانی خود را تقویت کنید
یکی از مهم‌ترین نکاتی که قدرت تصمیم گیری شما را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که تصمیم‌های منطقی و درست بگیرید، تقویت هوش هیجانی است. سعی کنید تا جایی که می‌توانید هوش هیجانی یا هوش عاطفی خود را پرورش دهید و روی آن کار کنید. در ادامه به تعریف هوش هیجانی اشاره شده است:
هوش هیجانی (Emotional intelligence) که به آن EQ و EI هم گفته می‌شود، در واقع توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران است. افرادی که از هوش هیجانی بالایی برخوردارند می‌دانند که چه احساسی دارند، احساساتشان به چه معناست و این احساسات چگونه می‌تواند روی افراد دیگر تأثیر بگذارد.
وقتی هوش هیجانی خود را پرورش دهید، می‌توانید احساسات خود را در مواقع مختلف کنترل کنید و وقتی احساسات به خوبی کنترل شود، قطعاً می‌توانید تصمیم‌های بهتر و هوشمندانه‌تری بگیرید. بنابراین اگر می‌خواهید در زمینه تصمیم‌گیری، بهتر عمل کنید حتماً روی هوش عاطفی یا هیجانی خودتان کار کنید.
3. روی شناخت خودتان کار کنید
یکی دیگر از اقداماتی که می‌تواند روی قدرت تصمیم گیری شما تأثیر چشمگیری داشته باشد، شناخت خودتان است. کسی که خودش را بشناسد می‌داند که چه تعصبات، نقاط قوت و نقاط ضعفی دارد و به همین خاطر در هنگام تصمیم گیری خیلی بهتر و هوشمندانه‌تر عمل می‌کند. کسی که خودش را نمی‌شناسد و از تعصبات و نقاط ضعف و قوت خودش خبر ندارد، قاعدتاً در دام این اختلالات میفتد و نمی‌تواند درست تصمیم بگیرد.
4. با مشکلات رو به رو شوید
همان طور که پیش از این بیان کردیم همیشه سعی کنید که در دل مشکلات بروید و با مسائل دست و پنجه نرم کنید. فرار از مشکلات هیچ چیزی را اصلاح نمی‌کند. تنها کاری که به حل مشکلات کمک می‌کند، مواجه شدن و ارائه راهکار برای آن‌ها است. بنابراین در هنگام وقوع مسائل و سختی‌ها، اولین کاری که باید انجام دهید این است که با آن‌ها روبرو شوید و پس از بررسی راهکارهای مختلف، بهترین تصمیم ممکن را بگیرید.
به صورت مداوم روی قدرت تصمیم گیری خود کار کنید
در دنیای امروز در مراحل مختلف زندگی با کلی اقدام، مسیر و تصمیم روبرو هستیم و به همین خاطر باید خودمان را با سلاح مهمی به نام «مهارت تصمیم‌گیری» مسلح کنیم و تلاش کنیم که این مهارت را در خودمان تقویت کنیم. در صورتی که قصد دارید در زندگی و کسب و کار موفق باشید، باید سعی کنید که بهترین انتخاب‌ها و استراتژی‌ها را اتخاذ کنید. برای داشتن بهترین انتخاب‌ها باید به صورت مداوم روی قدرت تصمیم گیری خود را کار کنید و سعی کنید که این قدرت را در خود افزایش دهید.
در صورتی که این مقاله برای شما مفید و آموزنده بود، پیشنهاد می‌شود مقاله افزایش تمرکز را مطالعه کنید. این مقاله به شما آموزش می‌دهد که تمرکز خود را برای گرفتن تصمیم‌های بهتر بالا ببرید. تاکنون برای شما هم اتفاق افتاده است که در مسیر زندگی سر دوراهی قرار بگیرید و ندانید که بهترین انتخاب ممکن چیست؟ تاکنون احساس کرده‌اید که چقدر به مهارت تصمیم گیری نیاز دارید و باید این مهارت را در خود تقویت کنید؟ شما چه راهکارهایی برای افزایش قدرت تصمیم گیری سراغ دارید؟ لطفاً نظرها و پیشنهادهای خود را با ما و سایر همراهان همیار آکادمی در زیر همین پست به اشتراک بگذارید.
نویسنده
جلال شایان
آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!
