خودشناسی یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین اهدافی است که تمامی انسان‌ها باید روی آن تمرکز کنند. انسانی که خودش را می‌شناسد، کنترل بیشتری بر افکار، اعمال و احساسات خود دارد و در نتیجه می‌تواند زندگی خوشبخت‌تری را تجربه کند. یکی از آزمون‌هایی که به خودشناسی ما کمک می‌کند، آزمون راست و چپ مغزی (Right Brain vs Left Brain Test) است. این آزمون را با نام تست چپ مغزی و راست مغزی هم می‌شناسند. هدف اصلی این تست آن است که به شرکت‌کننده اعلام کند که راست مغز یا چپ مغز است.

در این مقاله به صورت کامل با آزمون راست و چپ مغزی آشنا می‌شویم. در صورتی که شما هم تمایل دارید که بدانید راست مغز یا چپ مغز هستید و این دو دسته چه خصوصیات و ویژگی‌هایی دارند، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.

آزمون راست و چپ مغزی چیست؟

آزمون راست و چپ مغزی یک تست خودشناسی است که انسان‌ها را از نظر عملکرد مغز، به پنج دسته مختلف تقسیم‌بندی می‌کند و برای هر کدام از این دسته‌ها یک سری خصوصیات در نظر می‌گیرد. این پنج دسته عبارت است از:

1. چپ مغز افراطی
2. چپ مغز
3. میان مغز
4. راست مغز
5. راست مغز افراطی

۵ خروجی نهایی از آزمون راست و چپ مغزی

توجه داشته باشید که این دسته‌بندی‌ها هیچ برتری خاصی نسبت به هم دارند و تنها تفاوت آن‌ها در این است که از نیمکره راست یا چپ مغز خود کمک می‌گیرند و به همین خاطر هم از زوایای متفاوتی به رویدادها و مسائل می‌نگرند.

تاریخچه آزمون راست و چپ مغزی به چه زمانی برمی‌گردد؟

در دهه‌های 1950 و 1960 میلادی، دانشمندی آمریکایی به نام راجر اسپری (Roger Sperry) روی گربه، میمون و انسان آزمایش‌هایی انجام داد تا بتواند تفاوت عملکرد دو نیم‌کره مغز را درک کند. وی در نهایت به این نتیجه رسید که انسان‌ها معمولاً با تکیه بر یکی از نیم‌کره‌ها به مسائل می‌نگرند و از این رو به دو شکل کاملاً متفاوت فکر می‌کنند. این دانشمند در سال 1981 به خاطر همین نتایج و پژوهش‌های خود در زمینه تقسیم مغز، موفق شد جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را بگیرد.

پس از آن بود که پژوهشگران مختلف روی طراحی آزمونی کار کردند تا بتوانند تکلیف عملکرد مغز افراد مختلف را روشن کنند و در نهایت آزمون راست و چپ مغزی را طراحی کردند. این آزمون در منابع مختلف تعداد سوالات مختلفی دارد ولی معمولاً بیشتر از 10 الی 15 دقیقه از شخص زمان نمی‌گیرد.

بخش راست و چپ مغز چه وظایفی بر عهده دارند؟

در این بخش از مقاله می‌خواهیم بدانیم که کسانی که راست مغز یا چپ مغز هستند، دنیا را چگونه می‌بینند و رویدادهای مختلف جهان را چگونه و با چه زاویه دیدی تفسیر می‌کنند. جالب است بدانید که دو نیمکره مغز انسان تفاوت ظاهری خاصی با هم ندارند ولی اتفاقاتی که درون آن‌ها میفتد متفاوت است. از این رو است که هر کدام از این بخش‌ها کارهای متفاوتی انجام می‌دهند. در جدول زیر به صورت مختصر و مفید به تفاوت عملکرد نیمکره‌های راست و چپ مغز اشاره شده است:

به نیمکره چپ مغز انسان، نیمکره دیجیتالی و به نیمکره راست، نیمکره آنالوگی گفته می‌شود. از این رو است که افرادی که از مغز چپ خود بیشتر استفاده می‌کنند جزءنگر و تحلیلی هستند و  افرادی که بیشتر از نیمکره راست مغزی کمک می‌گیرند کل‌نگر و دیداری هستند. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد افراد راست مغز و چپ مغز ارائه شده است:

خصوصیات افرادی که از مغز چپ خود بهتر استفاده می‌کنند

• این دسته از افراد، منطقی هستند و تصمیمات خود را بر پایه منطق می‌گیرند. آن‌ها می‌کوشند که نقش عواطف را به حداقل ممکن برسانند.
• کسانی که از مغز چپ خود بهتر استفاده می‌کنند، غالباً به ریاضیات علاقمند هستند و خیلی خوب از زبان کمک می‌گیرند.
• این اشخاص، عملگرا و واقع‌بین هستند و خیلی راحت‌تر از سایر افراد با واقعیت کنار می‌آیند.
• آن‌ها نتایج شفاف و روشن را دوست دارند و از مسائل مبهم و دوپهلو چندان لذت نمی‌برند. به همین دلیل هم شیفته ریاضیات هستند. در ریاضیات همه چیز شفاف است.
• افرادی که از نیمکره چپ مغز خود بیشتر استفاده می‌کنند، عموماً به موضوعات علمی و آکادمیک علاقمند هستند و در این موضوعات، نتایج بسیار خوبی کسب می‌کنند.
• جزئی‌نگری و حقیقت‌گرایی دو مورد از مهم‌ترین خصوصیات این افراد است. ویژگی شیوه تفکر این افراد آن است که در قالب کلمات فکر می‌کنند؛ یعنی هنگام تفکر، کلمات به ذهنشان خطور می‌کند.

خصوصیات افرادی که از مغز راست خود بهتر استفاده می‌کنند

• این مدل از افراد، خلاقیت بسیار خوبی دارند و به واسطه همین خلاقیت، دست به کارهایی می‌زنند که برای آن‌ها شهرت و ثروت به همراه دارد.
• افرادی که از سمت راست مغز خود بهتر و موثرتر استفاده می‌کنند، به مطالعات اجتماعی علاقمند هستند.
• آن‌ها در بیشتر مواقع به شهود خود تکیه می‌کنند و همواره سعی می‌کنند که از شهود خود برای حل و فصل مسائل پیش رو کمک بگیرند.
• موضوعات دیداری (بصری) و هنری مثل موسیقی و نقاشی مورد علاقه افرادی است که اصطلاحاً راست مغز هستند.
• کلی‌نگر هستند و تمایل دارند که در تصمیم‌گیری‌های خود عواطف و احساسات را هم دخالت دهند.
• این دسته از افراد معمولاً ذهنی باز دارند و هنگام فکر کردن، هیچ حد و مرزی برای خود قائل نمی‌شوند. یکی از خصوصیات تفکر این افراد، بصری بودن فکرهای آن‌هاست؛ یعنی تفکرشان در قالب تصاویر است.

نتیجه یک تحقیقات جالب در مورد عملکرد نیمکره‌های راست و چپ

در سال 2013 مطالعه‌ای روی یک جامعه آماری بزرگ انجام شد. فعالیت مغز افرادی که در این مطالعه حضور داشتند، با استفاده از دستگاه اسکنر ام.آر.آی بررسی می‌شد. در این مطالعه یک سری کار مشخص به افراد سپردند و فعالیت هر دو نیمکره مغز افراد را مورد بررسی قرار دادند. در نهایت  مشخص شد که همه افراد در حین انجام کارها از هر دو نیمکره مغز خود استفاده می‌کنند ولی گاهی فعالیت مغز راست از مغز چپ بیشتر می‌شود و گاهی مغز چپ بیشتر از مغز راست فعالیت می‌کند.

به عنوان مثال زمانی که صحبت از احساسات به میان می‌آید، نیمکره راست کار خود را شروع می‌کند و زمانی که شخص از زبان استفاده می‌کند، نیمکره چپ مشغول پردازش می‌شود. بنابراین چپ مغز یا راست مغز بودن به صورت مطلق، معنایی ندارد و هر دو نیمکره به کمک انسان‌ها می‌آید.

بررسی 5 دسته بندی اصلی تست چپ مغزی و راست مغزی

پیش از این هم اشاره کردیم که در تست چپ مغزی و راست مغزی، انسان‌ها در پنج بخش دسته‌بندی می‌شوند. اکنون در این بخش تصمیم داریم این پنج بخش و خصوصیات آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.

1. چپ مغز افراطی

افرادی که نتیجه آزمون راست و چپ مغزی آن‌ها «چپ مغز افراطی» باشد، توانایی بسیار بالایی برای تحلیل مسائل دارند. این افراد بیشتر برای کارهایی مناسب هستند که در آن‌ها توانایی ارزیابی و تجزیه و تحلیل، حرف اول را می‌زند. از انجا که این  افراد بسیار جزئی‌نگر هستند می‌توانند تمام مسائل را با جزئیات کامل در نظر بگیرند و مسائل را خیلی خوب شرح دهند.

آن‌ها از نظر عقلانیت در جایگاه خیلی خوبی قرار دارند و می‌توانند از زبان خود به بهترین شکل ممکن کمک بگیرند. البته این افراد به شکلی افراطی بر منطق و استدلال خود تکیه می‌کنند و از این رو ممکن است یک سری ملاحظات عاطفی و احساسی را نادیده بگیرند.

2. چپ مغز

همان طور که پیش از این هم بیان کردیم، نیمکره چپ مغز کار تجزیه و تحلیل را بر عهده دارد و افرادی که بیشتر به این بخش از مغز خود تکیه می‌کنند، کارهای خود را  به شکلی منطقی و عقلانی پیش می‌برند. آن‌ها تمایل دارند که کارها را به صورت ترتیبی پیش ببرند؛ یعنی ابتدا یک کار را به صورت کامل انجام می‌دهند و سپس سراغ سایر کارها می‌روند.

افراد چپ مغز می‌توانند از قابلیت‌های زبانی به خوبی استفاده کنند و در زمینه محاسبات و برنامه‌ریزی عملکرد خوبی دارند. این دسته از افراد در زمینه مشاغلی مثل حسابداری که کاملاً منطقی و مبتنی بر محاسبات ریاضی است، عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهند. یکی از نقاط قوت آن‌ها، توانایی توضیح و شرح مسائل به صورت مرتب و مرحله به مرحله است.

3. میان مغز

یک سری از افراد هستند که تعادل خوبی بین عملکرد نیمکره راست و  چپ مغز آن‌ها وجود دارد و به همین خاطر هیچ یک از نیمکره‌های مغزی آن‌ها بر نیمکره دیگر برتری ندارد. یکی از چالش‌هایی که معمولاً این افراد با آن روبرو هستند، چالش‌ها و تضادهای درونی است.

از طرفی این افراد در هنگام تحلیل و تفسیر داده‌ها و اطلاعاتی که دریافت می‌کنند، با مشکل روبرو می‌شوند؛ چون گاهی مواقع اطلاعاتی که برای نیمکره راست مهم‌تر است، از سوی نیمکره چپ نادیده گرفته می‌شود و اطلاعاتی که برای نیمکره راست اهمیت دارد، توسط نیمکره چپ بی‌اهمیت جلوه داده می‌شود.

البته یکی از نقاط قوتی که افراد میان مغز دارند این است که در هنگام بررسی مسائل و رویدادهای مختلف می‌توانند کلیات و جزئیات را در کنار هم مد نظر قرار دهند. از طرفی این افراد می‌توانند مسائل شهودی را با زبان و بیانی درست و  واضح تعبیر کنند و توضیح دهند. همین خصوصیات سبب می‌شود که آن‌ها بتوانند از عهده مسائل پیچیده و چندبعدی به خوبی بربیایند.

4. راست مغز

افرادی که نتیجه آزمون راست و چپ مغزی آن‌ها «راست مغز» باشد، معمولاً توانایی خوبی برای خلاقیت و ایده‌پردازی دارند و احساسات و عواطف هنرمندانه‌ای دارند و اهل نوآوری هستند. این دسته از افراد ترجیح می‌دهند که به جای توجه به جزئیات یک مسئله، تصویری کلی از آن داشته باشند.

استعداد هنر و موسیقی در این دسته از افراد موج می‌زند و به همین خاطر به کتاب‌های عاطفی و اشعار زیبا و عاشقانه، علاقه خاصی دارند. راست مغزها وقتی با یک مسئله پیچیده روبرو می‌شوند، بیشتر ترجیح می‌دهند که بر احساس و شهود خود تکیه کنند و دلایل خودشان را با دشواری توضیح می‌دهند و دست آخر هم نمی‌توانند منظور خود را به درستی برسانند. یکی از نقاط ضعف احتمالی راست مغزها، تعویض مداوم حوزه تمرکز و شاخه کاری است. به همین خاطر بهتر است  که این افراد، به طور جدی به برنامه‎ریزی کارهای خود فکر کنند.

5. راست مغز افراطی

افرادی که با عنوان «راست مغز افراطی» شناخته می‌شود، شدیداً اهل نوآوری، ابتکار و خلاقیت هستند و اکثر مسائل را کلی می‌بینند و هیچ علاقه‌ای به توجه به جزئیات ندارند. آن‌ها در بیشتر مواقع، شهود خود را منبع و منشأ تصمیم‌گیری قرار می‌دهند و از راه شهود به راه حل می‌رسند و به همین خاطر احتمال خطا در تصمیم‌گیری‌هایشان بالا می‌رود. احتمال اینکه کاری را  به اتمام نرسانند و سراغ کار بعدی بروند بالاست و به همین خاطر باید روی این نقطه ضعف خود کار کنند و آن را بهبود ببخشند.

مزایای شرکت در آزمون راست و چپ مغزی

۳ مزیت اصلی تست راست و چپ مغزی

شرکت در آزمون راست و چپ مغزی مزایا و فواید مختلفی برای افراد و کسب و کارها دارد که در ادامه با چند مورد از این مزایا آشنا خواهیم شد:

1. کمک به درک و شناخت بهتر افراد از خودشان

وقتی شخص بداند که از کدام نیمکره مغز خود بیشتر استفاده می‌کند، قطعاً می‌تواند توانایی خود را در زمینه مطالعه، یادگیری و پردازش و تحلیل اطلاعات بهبود ببخشد. از طرفی شخص متوجه می‌شود که چرا برخی فعالیت‌ها را به سایر کارها ترجیح می‌دهد و به آن‌ها بیشتر علاقه دارد. همچنین می‌توانید با یادگیری سایر روش‌های پردازش اطلاعات، کاری کنید که اطلاعات دریافتی به موفقیت بیشتر شما در زندگی کمک کند و به شما این  امکان و اختیار را بدهد که به خواسته‌ها و اهدافی که در زندگی خود دارید، برسید.

نظام آموزشی کشور ما امکان شناخت بهتر افراد از خودشان را  فراهم نمی‌کند و از تمام دانش آموزان می‌خواهد که در یک چرخه خاص رفتار کنند. قاعدتاً عده زیادی از دانش آموزان به خاطر عملکرد مغز خود، با این سیستم خاص به مشکل می‌خورند و در نهایت سیستم آموزشی به آن‌ها برچسب «ناتوان»، «تنبل» یا «فاقد هوش کافی» می‌زند. این در حالی است که این افراد، فقط «متفاوت» هستند و ذهن‌شان به شکلی متفاوت عمل می‌کند.

افراد با شرکت در این آزمون می‌توانند بفهمند که چه نقاط قوت و ضعفی دارند و سپس نقاط قوت خود را تقویت کنند و تأثیر نقاط ضعف خود را به میزان چشمگیری کاهش دهند.

2. برقراری ارتباط موثر و ثمربخش بین افراد

وقتی افراد راست مغز و افراد چپ مغز با هم روبرو می‌شوند، هر دو نفر تصور می‌کنند که درک درست از دیگری ندارند و اینجاست که احتمالاً به مشکل می‌خورند. حال فرض کنید که در جلسه مذاکره یا فروش، یک فرد با عملکرد مغز دیگری آشنایی داشته باشد. چه اتفاقی میفتد؟ هم ارتباط بهتری با او برقرار می‌کند و هم می‌تواند با راهکارهای مناسب دیگری را متقاعد کند. اینجاست که یک آزمون راست و چپ مغزی باعث برقراری ارتباط موثر و ثمربخش بین افراد مختلف و متفاوت می‌شود.

در جلسات مذاکره یا فروش، افراد چپ مغز زمانی جذب می‌شوند که جزئیات به صورت کامل مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در مقابل افراد راست مغز زمانی که متقاعد می‌شوند که ابتدا یک دید کلی از محصول به آن‌ها داده شود و سپس جزئیات مورد  بررسی قرار گیرد.

3. افزایش توانایی شرکت‌ها و کسب و کارها برای جذب نیروی انسانی کارآمد

شرکت‌ها می‌توانند پیش از استخدام یک نیرو و حتی مصاحبه با او، از وی درخواست کنند که در آزمون راست و چپ مغزی شرکت کند. پس از شرکت در آزمون می‌توانند بفهمند که متقاضی بیشتر از کدام نیمکره مغز خود استفاده می‌کند. وقتی مدیران سازمان از عملکرد مغز متقاضی استخدام اطلاع داشته باشند می‌توانند تشخیص دهند که او شرایط اولیه برای قرارگیری در پست مورد نظر را دارد یا خیر! در واقع آزمون راست و چپ مغزی یکی از بهترین ابزارها برای استخدام آگاهانه در سازمان‌هاست.

با کمک تست‌های شخصیت شناسی، خودتان را بهتر بشناسید

انواع تست شخصیت شناسی مثل آزمون راست و چپ مغزی با این هدف طراحی شده است که افراد خودشان را بهتر بشناسند و به واسطه این شناخت، کارایی و اثربخشی خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. از طرفی سازمان‌ها هم می‌توانند با اجرای این تست‌ها، منابع انسانی خود را بهتر بشناسند، آن‌ها را در جایگاه‌های شایسته‌تری قرار دهند و نیروهایی را استخدام کنند که با نیاز و ویژگی‌های جایگاه شغلی مورد نظر سازگاری و همخوانی داشته باشند.

در صورتی که شما هم می‌خواهید از ویژگی‌های شخصیتی و پتانسیل‎های خود آگاهی بیشتر و بهتری کسب کنید، پیشنهاد می‌شود که در آزمون‌های شخصیت شناسی مثل دیسک، MTBI و آزمون راست و چپ مغزی شرکت کنید. اگر از این مقاله لذت بردید و برای شما آموزنده بود، توصیه می‌شود که مقاله تست دیسک را مطالعه کنید. در این مقاله یکی از معروف‌ترین و  پرکاربردترین آزمون‌های شخصیت‌شناسی معرفی شده است.

آیا تاکنون در تست‌های رفتارشناسی و شخصیت‌شناسی شرکت کرده‌اید؟ از نظر شما شرکت در این آزمون‌ها چه مزایایی دارد؟ لطفاً تجربیات، نظرها و پیشنهادهای خود را با ما و سایر کاربران همیار آکادمی در بخش نظرات (زیر همین مقاله) به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

• آزمون راست و چپ مغزی چگونه تعریف می شود؟

  آزمون راست و چپ مغزی یک تست خودشناسی است که ۵ خروجی مختلف دارد و با استفاده از آن خروجی ها به راحتی می توانید با توانایی های خود بیشتر آشنا شوید.

• هدف از آزمون راست و چپ مغزی چیست؟

  هدف از انجام دادن آزمون راست و چپ مغزی و انجام آزمون های مشابه آن مانند دیسک این است با شخصیت خود بهتر آشنا شویم و همچنین به توانایی های خود پی ببریم.

نویسنده جلال شایان

آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!