در حالیکه در عصر اینترنت و ارتباطات قرار داریم و رقابت شرکتهای ارائه دهنده اینترنت، بصورت روزافزون در حال افزایش است، پروژهی جاه طلبانه استارلینک، میتواند موضوع جالبتری بهنظر بیاید. احتمال میدهیم که شما هم چیزهایی درباره اینترنت ماهوارهای و پروژه استارلینک (Starlink) که شرکت Space X آن را اجرا میکند، شنیده باشید. پروژهای بسیار آینده نگر که توسط کارآفرین مشهور ایلان ماسک در حال انجام است. اجازه دهید برای روشن شدن بزرگی این پروژه برای شما یک موقعیت را شبیه سازی کنیم: فرض کنید به آسمان چشم دوختهاید و تعداد زیادی ستاره را میبینید که همزمان باهم در یک خط در حال حرکت از یک سمت آسمان به سمت دیگر آن هستند. احتمالا با دیدن این منظره متعجبانه از دیگران خواهید پرسید که آیا آنها هم میبینند؟ اما این را بدانید که اگر چنین منظرهای را در آسمان شب دیدید، دچار توهم نشدهاید، بلکه مجموعه ماهوارههایی را دیدهاید که قرار است اینترنت را به تمام دنیا برسانند و تا این هدف محقق نشود، هرچندوقت یکبار به تعدادشان اضافه میشود.
بسیار مشخص و قابل پیش بینی است که هر جای دنیا باشید به زودی تکنولوژی های جدیدتر به سراغ شما خواهند آمد و به احتمال بسیار زیاد زندگیتان را تغییر میدهند که البته اینترنت ماهواره ای نیز یکی از آنها خواهد بود. تصور کنید که چقدر جذاب خواهد بود که در دریاها، جنگلها و دشتها به طور دقیق تر همه جا اینترنت داشته باشیم. همانطور که از عنوان مقاله و مقدمه به احتمال زیاد متوجه شده اید، در این مقاله میخواهیم بطور کامل به پروژه استارلینک بپردازیم و شما را با زوایای مختلف این پروژه ی جالب آشنا کنیم.
استارلینک چیست؟
در این قسمت میخواهیم بهصورت مشخص توضیح دهیم که استارلینک اصلا چیست؟ استارلینک پروژه ای است که توسط شرکت اسپیس ایکس انجام میشود و هدف آن مهیا سازی اینترنت در تمام کره زمین و حتی فضا است. اینترنتی که قرار است به صورت جهانی تحت عنوان پروژه «استارلینک» به سرتاسر مردم دنیا ارائه شود. شواهد و البته گفتههای مدیران این شرکت نیز نشان میدهد که «استارلینک» بر خلاف سایر پروژهها، فاصله زیادی تا دستیابی به هدف خود مبنی بر ارائه خدمات پهنباند ماهوارهای از فضا برای مردم آمریکا و سایر مردم جهان ندارد.
هنگامی که این پروژه به طور کامل آماده و عملیاتی شود، شما میتوانید در هر نقطهای از سیاره زمین به اینترنت دسترسی داشته باشید. میتوان گفت که هدف اجرایی در این پروژه، فرستادن هزاران ماهواره کوچک به پایینترین و نزدیکترین مدار زمین است.
شرکت اسپیس ایکس با استفاده از تعداد زیادی ماهواره که در اطراف زمین قرار میگیرند، قصد دارد تمامی زمین را به اینترنت متصل نماید. البته این سرویس قصد دارد علاوه بر ارزان بودن، بهترین سرعت را هم ارائه دهد. تا کنون ۶۵۰ ماهواره در مدار قرار گرفته است و برای پوشش حداقلی باید حدود ۸۰۰ ماهواره در مدار قرار گیرند. برای رسیدن به بهترین حالت پوشش در فازهای نهایی این تعداد باید به ۱۲ هزار عدد برسند. البته باید بدانیم اینترنت ماهواره استارلینک اگر مطابق با وعدههای داده شده پیش برود، یقینا جایگزین اینترنت ADSL و اینترنت همراه خواهد شد.
توضیحاتی در مورد ایلان ماسک
«ایلان ماسک» که نام کامل او «ایلان ریو ماسک» است در سال 1971 در آفریقای جنوبی بدنیا آمد. او در دو دانشگاه کویینز و پنسیلوانیا درس خوانده است که دو مدرک تحصیلی لیسانس فیزیک و لیسانس اقتصاد دارد. او بنیانگذار شرکت هایی مانند تسلاموتورز و اسپیس ایکس است و شغلی که هم اکنون به آن مشغول است، مدیرعامل و مدیر فنی شرکت اسپیس ایکس است. در ضمن او به تازگی شبکه اجنماعی توئیتر را خریداری کرده است.
دارایی او در ژانویه 2021 ، چیزی حدود 209 میلیارد دلار، برآورد شده است که با این حساب در حال حاضر، ثروتمندترین فرد جهان به شمار میآید. سبقت میزان ثروت ایلان ماسک از جف بزوس، مدیر شرکت آمازون در پی رشد چشمگیر سهام شرکت تسلا در بازار بورس وال استریت حاصل شد. ایلان ماسک مالک ۱۸ درصد سهام این شرکت تولید خودروهای برقی است. جالب است بدانید که برخی از کارشناسان اقتصادی می گویند با توجه به اینکه ایلان ماسک مدیریت شرکت دانشبنیان اسپیس ایکس را بر عهده دارد، احتمالا سود سهام خود را به سرعت در این شرکت تحقیقات فضایی و برای پیشبرد برنامههای بلندپروازانه، بهویژه سفر به مریخ هزینه خواهد کرد. او همچنین متعهد شده است تا بخش از بزرگی از داراییهای خود را در طرحهای عامالمنفعه هزینه کند. با این همه به نظر میرسد بهویژه پرداختهای خیریه، همانطور که خود ماسک هم گفته است، در سالهای آینده و پس از «ثبات کامل شرکت تسلا» عملی شود.
جالب است بدانید که این میزان از موفقیتی که نصیب ایلان ماسک شده است، به اعتقاد بسیاری از افراد، بخاطر پشتکار و تلاش فراوان او است. میزان ساعتی که او در هفته تقریبا مشغول کار است، چیزی حدود 80 تا 100 ساعت است. از ویژگیهای شخصیتی ایلان ماسک میتوان به تفکر انتقادی، پشتکار، تجزیه و تحلیل دقیق و سخت کوش بودن اشاره کرد.
اگر بخواهیم از جاه طلبی ایلان ماسک برای شما بگوییم، خوب است که به یک اظهار نظر جالب از سوی او اشاره کنیم تا خودتان به چشم اندازهایی که این فرد در ذهن خود میپروراند، پی ببرید. شاید تعجب کنید اگر بدانید او قصد دارد شرایط سکونت در مریخ را فراهم کند و فکر میکند روزی هوش مصنوعی، انسانها را تحت تسلط خود در می آورد. او میگوید که تا زمانی که برای زندگی به مریخ نرویم احساس رضایت نخواهد کرد. جالب است از زبان خودش بشنوید که میگوید:
انگیزه من برای تاسیس همه شرکتهایم، درگیر شدن در کاری بوده است که فکر کردم تاثیر قابل توجهی در جهان خواهد داشت.
تاریخچه استارلینک Starlink
پروژه استارلینک در سال ۲۰۱۵ آغاز شد و ماهوارههای آزمایشی اولیه در ۲۲ فوریه ۲۰۱۸ پرتاب شدند. مجموعه دوم ماهوارههای آزمایشی و اولین اعزام بزرگ بخشی از سیستم، در سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاد. در ماه August سال ۲۰۲۰ نسخه آزمایش خصوصی این اینترنت در شمال ایالات متحده آمریکا و کانادا راهاندازی شد و در نوامبر ۲۰۲۰ به صورت عمومی به آزمایش گذاشته شد. اِسپیساِکس قصد دارد پروژه استارلینک را تا اواخر سال ۲۰۲۱ و سال ۲۰۲۲ به پوشش تقریباً جهانی برساند.
تفاوت Starlink و ADSL چیست؟
حالا که از احتمال جایگزین شدن ADSL با اینترنت ماهواره صحبت کردیم، خوب است که در مورد تفاوت این دو هم، اشاراتی داشته باشیم. در سرویسهای ADSL روال به این صورت است که کاربران در ازای انتخاب سرویس حجمی محدود یا نامحدود، مبلغ خاصی را میپردازند و در صورت تمام شدن حجم بسته خود، هزینههای اضافی و به صورت پلکانی پرداخت میکنند. ضمن اینکه اداره مخابرات محل کاربر، بایستی قادر به ارائه ADSL بوده و فاصله کاربر از این مرکز نیز، نباید مسافت طولانی باشد چرا که در صورت زیاد بودن فاصله، کاربران با افت شدید سرعت روبه رو خواهند شد. البته شرکتهایی که اینترنت ADSl را ارائه میدهند باید قوانین فیلتر کردن بعضی از سایتها را با توجه به قوانین کشورشان اجرا نماید.
اما این محدودیتها در اینترنت ماهوارهای وجود ندارد و کاربران با پرداخت هزینه ای ناچیز میتوانند از یک ارتباط پرسرعت، نامحدود و بدون پروکسی استفاده کنند. در واقع سرویسهای ماهوارهای برای دانلود و مصرفهای بالا بسیار مناسب هستند.
تفاوت Starlink با ماهوارههای کنونی مخابراتی
ماهوارههای کنونی مخابراتی در مدار ۳۶ هزار کیلومتری زمین قرار دارند. این فاصله زیاد باعث میشود تا استفاده از اینترنتهای ماهوارههای کنونی با تاخیر قابل ملاحظه، خدمات ضعیفی را عرضه کنند. این خدمات با تاخیری که حدود ۲۴۰ میلی ثانیه است کار میکند. برای آنکه اینترنت برقرار باشد، امواج باید فاصله ۳۶ هزار کیلومتری از زمین را که با سرعت نور طی میشود چندین بار طی کنند.
اما قرار گرفتن در مدار ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین این تاخیر را عملا از بین میبرد. ماهوارههای استارلینک در مدار نزدیک زمین قرار میگیرند که تقریبا ۷۲ برابر نزدیکتر از ماهوارههای مخابراتی دیگر به زمین است. این نزدیکتر بودن کیفیت بیشتر اینترنت را ایجاد میکند.
برای دریافت امواج ماهواره استارلینک به یک سیستم کوچک دریافت و ارسال امواج نیاز است که توسط استارلینک عرضه میشود. سرعت این شبکه در گام اول ۱۰۰ مگابیت در ثانیه و در فاز نهایی به بیش از یک گیگ در ثانیه میرسد.
در واقع وعده استارلینک این است که تاخیر اتصالات اینترنتی را به ۲۰ میلیثانیه میرساند؛ تاخیری که برای نخستین بار برای کاربران نامحسوس خواهد بود. این یعنی اینترنتی دستکم ۲۵ برابر سریعتر از سریعترین سرویسهای اینترنت روی زمین. به عنوان مثال، شما میتوانید یک بازی گرافیکی سنگین را در سطح رقابتی بازی کنید و همزمان از نتفلیکس فیلمی با کیفیت 4K ببینید و چندین فایل مختلف را دانلود کنید، بدون اینکه لحظهای روند ارسال و دریافت دادهها با وقفه مواجه شود.
منظور از Free Internet در مورد استارلینک چیست؟
در این قسمت میخواهیم در مورد سوء تفاهمی که در مورد استارلینک ایجاد شده است، پاسخ دهیم تا موضوع روشن شود. اینترنت استارلینک به free internet معروف شده است که این موضوع برای برخی از افراد، شفافسازی نشده است. منظور از free internet، اینترنت رایگان نیست! در برخی از صفحات مجازی این شایعه منتشر شده بود که اینترنت ماهواره ای استارلینک در تمام زمین رایگان ارائه خواهد شد! این شایعهی عجیب باعث خوشحالی خیلی از مردم شده بود که البته با اعلام قیمت رسمی اینترنت استارلینک شفاف سازی صورت گرفت و در واقع این شک و شبهه از بین رفت.
اما منظور اصلی از free internet، اینترنت آزاد است. به این معنا که اینترنت استارلینک هیچ گونه محدودیت و فیلترینگی ندارد و همه کاربران بدون هیچ مشکلی میتوانند به تمامی وبسایتها دسترسی داشته باشند. البته از گفتن این خبر هم چیز زیادی نگذشته بود که سخنگویان پروژه استارلینک چیزی خلاف این خبر اعلام کردند.
شرکت اسپیس ایکس اعلام کرد در راستای همکاری با دولتها با قوانین آنها کنار خواهند آمد. طبیعتا اسپیس ایکس نمیتواند بدون اجازه دولتها اینترنت خودش را به دست مردم برساند. برای دریافت این اجازه هم نیاز دارد تا به قوانین مربوط به هر کشوری توجه کند و آنها را اجرا نمایند.
با توجه به این موضوعاتی که مشخص کردیم و اعلام موضع هایی که شرکت Space X انجام داده است، باید منتظر ماند و دید که بالاخره منظور از Free Internet که در مورد استارلینک بکار میرود، چیست.
آیا واقعا اینترنت ماهوارهای، از فیبر نوری هم سریعتر است؟
شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که چطور میشود سیگنالی که به فضا میرود و دوباره به زمین برمیگردد و بهوسیله گیرندهها دریافت میشود، از سیگنالی که درون فیبرهای نوری روی زمین است و مسیر کوتاهتری را طی میکند، سریعتر به مقصد برسد؟
اینجاست که باید به تفاوت سرعت حرکت امواج الکترومغناطیسی در شیشه یا همان فیبر نوری و خلأ فکر کنید تا پاسخ را پیدا کنید. نور که شکلی از امواج الکترومغناطیسی است، در فیبر نوری بسیار کندتر از خلأ حرکت میکند. برای همین است که فاصله بیشتر را هم در زمانی کوتاهتر طی میکند. باتوجه به نتایج آزمایشهای سرعتی که بهتازگی منتشر شده، مشخص شده است که میزان تأخیر اینترنت استارلینک بین ۳۰تا۹۰ میلیثانیه است و حتی بعضی کاربران میزان تأخیر ۲۰و۲۱ میلیثانیه را نیز گزارش دادهاند.
چه مشکلاتی در مسیر جهانی شدن استارلینک ممکن است بوجود بیاید؟
اجرای پروژه استارلینک از سوی Space X برای جهانی شدن، سختیهای فنی و مالی زیادی دارد. اما اگر توان فنی و مالی مهیا شده و این پروژه اجرا شود، بازهم موانع و مشکلاتی برای جهانی شدن بر سر راه آن قرار دارد.
کاربران جهانی برای استفاده از تجهیزات مورد نیاز اینترنت ماهوارهای استارلینک، ممکن است با دو مشکل مواجه شوند. یکی از آنها تحریمهایی است که آمریکا برای برخی کشورها در نظر گرفته است (البته ممکن است آمریکا با نیت خاص در این خصوص تحریم ها را کنار بگذارد.) مشکل دوم محدودیت در برخی کشورهاست که خرید، نصب و استفاده از این تجهیزات را غیر قانونی اعلام میکنند. البته پرداخت هزینههای اشتراک هم از دیگر مشکلات است که در بسیاری از کشورها کاربران راه های ارتباط بانکی برای پرداخت را به دلایلی از جمله تحریمها در اختیار ندارند.
آیا آمازون، رقیبی برای پروژه استارلینک StarLink خواهد شد؟
این موضوع میتواند اتفاقی عجیب، اما در نوع خود جالبی باشد که در ارائه اینترنت ماهواره ای هم، برخی از شرکتهای بزرگ با یکدیگر رقابت کنند. شرکت آمازون اجازه دارد با ارسال ۳ هزار و ۲۳۶ ماهواره به فضا اینترنت پرسرعت برای سراسر جهان فراهم و با پروژه اینترنت ماهوارهای استارلینک رقابت کند. کمیسیون فدرال ارتباطات آمریکا به شرکت آمازون اجازه داده با بودجه ۱۰ میلیارد دلار یک خوشه ماهواره اینترنتی در مدار زمین بسازد. این طرح در حقیقت با پروژه اینترنت ماهوارهای آقای ایلان ماسک رقابت میکند. طبق اسناد موجود شرکت آمازون میتواند سیستم «کوییپر» را توسعه دهد که شامل ۳ هزار و ۲۳۶ ماهواره اینترنتی است.
در این پروژه ماهوارههای اینترنتی به سه ارتفاع مختلف از زمین فرستاده خواهند شد. شرکت آمازون مدعی است با ارسال ۵۸۷ ماهواره به مدار زمین میتواند سرویس اینترنت را برای مشتریان فراهم کند. این درحالی است که پروژه اینترنت ماهوارهای استارلینک برای آغاز سرویسرسانی حداقل به ۶۰۰ ماهواره در مدار زمین نیاز دارد. آمازون همچنین ادعا میکند این پروژه چند میلیارد دلاری علاوه بر ایجاد فرصتهای شغلی فراوان و مناسب در آمریکا، اینترنت پرسرعت برای نقاط دورافتاده جهان را نیز فراهم میکند. این شرکت نخستین بار در سال ۲۰۱۸ طرح خود برای ایجاد سیستم کوییپر را اطلاع رسانی کرد. اما تاییدیه کمیسیون فدرال ارتباطات به آمازون اجازه میدهد فرآیند ارسال ماهوارههای اینترنتی به فضا را آغاز کند. بر اساس محاسبات و پیش بینیها، ۳ هزار و ۲۳۶ ماهواره این طرح میتوانند برای ۹۵ درصد جمعیت جهان اینترنت فراهم کنند.
اگر بخواهیم از استارلینک استفاده کنیم، چه وسایلی نیاز خواهد بود ؟
طبیعتا، تا اینجای مقاله با توجه به نکات جالبی که در مورد پروژه استارلینک ذکر شده و امکاناتی که این پروژه در اختیار کاربران قرار خواهد داد، شاید بخواهید بدانید که چه امکاناتی لازم است تا هر شخص در منزل یا محل کار خودش یا هر نقطه ای که بخواهد، از اینترنت ماهواره ای بهره ببرد؟
ترمینالهای استارلینک که ایلان ماسک به آنها «بشقابپرندههای پایهدار» میگوید، قرار است با قیمتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلاری به مشتریان عرضه شوند. گفته شده برای بهرهگیری از سرویس اینترنت ماهوارهای این شرکت، کاربران کافی است این دو حرکت را به هر ترتیبی که میخواهند انجام دهند: «ترمینال را به برق وصل کنند و آن را رو به آسمان قرار بدهند». نکته کلیدی این است که ترمینال باید نمای بازی به آسمان داشته باشد. نصب آن نیاز به دانش تخصصی نخواهد داشت و موتورهایی که درونش تعبیه شده، با اسکن کردن آسمان آن را در موقعیت بهینه برای ارسال و دریافت دادهها قرار خواهند داد.
آیا اینترنت ماهواره ای استارلینک برای کاربران داخل ایران، قابل استفاده است؟
سوالی که به احتمال زیاد برای هر کاربر ایرانی اینترنت که از پروژه استارلینک با خبر شود، به وجود خواهد آمد این است که آیا از این اینترنت ماهواره ای، در ایران هم میتوان به سهولت استفاده کرد؟ در این بخش به 3 چالش پیش رو برای اینکه کاربران عادی در ایران از استارلینک بخواهند استفاده کنند، اشاره خواهیم کرد:
- از آنجا که آمریکا به خاطر تحریم، شرکتهای خدمات دهنده IT خود را از فروش وسایل الکترونیکی به ایران منع کرده است، به نظر نمیرسد کاربران ایرانی بتوانند به آسانی نسبت به خرید ترمینالهای آن اقدام کنند.
- با راه اندازی کاملا این پروژه، اگر نخواهیم بگوییم استفاده از آن برای کاربران ایرانی غیرممکن است، اما بسیار سخت و دور از ذهن به نظر میرسد؛ چرا که علیرغم اعلام شرکت اسپیس ایکس، مبنی بر ارزان بودن خرید این سرویس برای مردم جهان، با توجه به شرایط ارزی و بالا بودن قیمت دلار در کشورمان، اگر هزینه یک ماه استفاده از این سرویس را تنها 50 دلار در نظر بگیریم، برای کاربران ایرانی هزینه بالایی را به همراه دارد.
- ارسال و دریافت داده از طریق این ماهوارهها، مسالهای امنیتی برای ایران محسوب میشود؛ چرا که هیچ یک از مراکز امنیتی و مخابراتی کشورمان هیچ گونه نظارتی بر روی آن ندارد. به همین خاطر ممکن است استفاده از چنین سرویسی برای شهروندان عادی غیرمجاز اعلام شود.
آنچه در مورد استارلینک در این مقاله خواندید
در این مقاله در مورد پروژه استارلینک که توسط شرکت اسپیس ایکس با مدیریت ایلان ماسک، قرار است اجرایی شود، توضیح دادیم. علاوه بر معرفی کلی پروژه، در مورد شخص ایلان ماسک هم توضیحات کوتاهی ارائه شد تا آشنایی هر چند ناچیز، با این شخص مهم در دنیای فناوری بدست آورید.
در ادامه به تفاوت استارلینک با ADSL و همچنین تفاوت استارلینک با اینترنتهای ماهوارهای حال حاضر پرداختیم. همچنین اشاره کردیم که منظور از لفظ Free Internet درباره استارلینک چیست. به مشکلاتی که در مسیر جهانی شدن استارلینک ممکن است بوجود بیاید، پرداختیم و اعلام کردیم که چه ابزارآلاتی برای استفاده از این پروژه دز خانه و اداره یا هر محل دیگری، نیاز داریم.
در نهایت هم بررسی کردیم که با اجرایی شدن پروژه استارلینک بصورت جهانی، کاربران داخل ایران برای استفاده از این فناوری، ممکن است با چه مسائلی روبرو شوند. امیدواریم با مطالعه این مقاله، آشنایی مطلوبی با پروژه شرکت Space X پیدا کرده باشید و مثل ما منتظر باشید تا این پروژه به شکل رسمی آغاز بکار کند.
نظر شما دربارهی این مقاله چیست؟ آیا این مقاله برای شما مفید بود و توانستید به خوبی با پروژهی استارلینک آشنا شوید؟ آیا تجربه کار با این نوع از اینترنت را داشتهاید؟ نظرات خودتان را با ما و همراهان همیار آکادمی در زیر همین پست به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
-
استارلینک اینترنت ماهوارهای است که توسط شرکت اسپیس ایکس ارائه میشود و هدف این پروژه فراهم کردن اینترنت برای سراسر دنیا و حتی فضا است.
-
برای استفاده از این نوع اینترنت، کاربر باید ترمینالهای استارلینک را تهیه کند. ترمینال باید به برق وصل شود و رو به آسمان قرار گیرد.
-
برای کاربران ایرانی امکان استفاده از استارلینک وجود دارد، اما با چالشهایی روبهرو خوهند بود. اول از همه، به علت تحریمها تهیه ترمینالها آسان نخواهد بود. چالش دوم هزینه زیاد این خدمات به علت قیمت بالای دلار است. در نهایت این که استفاده از این اینترنت در ایران مسئلهای امنیتی است.
اشتراک گذاری
من مهندس معدن هستم و با اینکه یک طرح ثبت شده در سازمان نخبگان دارم در حوزه آی تی فعالیت میکنم و مدت ها مدیریت محتوا، تولید محتوا و سئو انجام داده ام.