هر آنچه که باید در مورد هوش مالی بدانید

ثروتمند شدن در دنیای امروز با پس‌انداز صرف ممکن نیست. در دنیای امروز تنها کسانی توفیق پیدا می‌کنند که به ثروت دست پیدا کنند که هوش مالی خود را پرورش دهند. این موضوع را افراد زیادی مطرح می‌کنند ولی کسی دقیق و شفاف توضیح نمی‌دهد که هوش مالی (Financial Intelligence) چیست و چگونه می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم و آن را در وجود خود پرورش دهیم. هوش مالی همان چیزی است که هر کسی داشته باشد به راحتی می‌تواند به درآمد مورد نظر خودش دست پیدا کند و زندگی خوبی از نظر مالی و اقتصادی برای خودش رقم بزند. اگر شما هم تمایل دارید ثروتمند شوید و پول را به راحتی به سمت خودتان جذب کنید، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید. در این مقاله توضیحات کاملی پیرامون هوش مالی ارائه خواهیم کرد.

هوش مالی (Financial Intelligence) چیست؟

اگر بخواهیم هوش مالی را به ساده‌ترین شکل ممکن تعریف کنیم باید بگوییم که توانایی افراد در حل مسائل و مشکلات مالی خودشان و دیگران است. البته توجه داشته باشید در این نوع از هوش، مسئله اولویت‌بندی اهمیت زیادی دارد؛ چون ممکن است مسئله مالی یک نفر افزایش درآمد باشد ولی فرد دیگر از نظر درآمدی عالی است ولی مشکلات هزینه‌ای وی را تحت فشار قرار داده است. پس مسئله مالی فرد دیگر، کاهش هزینه است. این نوع از هوش را عده کمی از افراد دارند و به همین خاطر هم تعداد ثروتمندان در این جهان کم است. کسانی که چنین هوشی داشته باشند، به راحتی می‌توانند به رشد و پیشرفت برسند.

در بسیاری از مواقع افراد فقیر و ثروتمند تفاوت چندانی با هم ندارند. گاهی تنها تفاوت آن‌ها در هوش مالی آن‌ها است. کسانی که این هوش را در خود پرورش دهند خیلی راحت‌تر می‌توانند به سطح درآمدی ایده‌آل خود برسند. با استفاده از این نوع هوش می‌توانیم کاری کنیم که پول برای ما کار کند؛ به جای اینکه بخواهیم تمام عمر دنبال پول بدویم.

چیزی که مایه خوشحالی و مسرت است، آن است که هوش مالی یک مسئله ارثی نیست و هر کسی که بخواهد می‌تواند آن را کسب و از آن استفاده کند. اساس این هوش، درک درست ورودی‌ها و خروجی‌های مالی است. حال ممکن است این ورودی و خروجی مربوط به یک شخص خاص یا یک مجموعه سازمانی بزرگ باشد. بسیاری از متخصصان بر این باور هستند که این هوش، یک مهارت رهبری است و کسی که می‌خواهد به عنوان یک رهبر نمونه شناخته شود باید این هوش را در نهاد خود پرورش داده باشد.

هوش مالی از نگاه رابرت کیوساکی

رابرت کیوساکی یکی از ثروتمندان خودساخته است. در واقع او در ابتدا از نظر مالی زندگی سختی داشت ولی به واسطه همین هوش مالی توانست به سرمایه زیادی دست پیدا کند و کتاب پدر پولدار پدر بی پول او به بسیاری از زبان‌های دنیا ترجمه شده است. او کتابی با عنوان «هوش مالی خود را افزایش دهید یا Increase your Financial IQ» را نوشته و در آن توضیحات مفصلی در مورد این نوع از هوش و روش پرورش آن داده است. وی بر این باور است که این نوع از هوش پنج جنبه دارد:

1. کسب پول بیشتر
2. حفاظت از پول
3. بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی برای پول
4. استفاده از پول به عنوان ابزار اهرم
5. ارتقای آگاهی و هوشیاری مالی

وی در این کتاب توضیحات مفصلی در مورد هر کدام از این پنج جنبه می‌دهد. وی در این کتاب یک مسئله بسیار مهم را مطرح می‌کند. وی بر این باور است که همه افراد جامعه (دارا و ندار) با مسائل و مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند ولی نوع نگاه این دو دسته از افراد به مسائل مالی فرق می‌کند. دسته ثروتمند از حل مسائل مالی لذت می‌برند و وقتی بر یک مسئله فائق می‌آیند، احساس خوشحالی می‌کنند و احساس می‌کنند چیزهای زیادی یاد گرفته‌اند و اکنون می‌توانند با مسائل پیچیده‌تری روبرو شوند. کیوساکی هوش مالی یا همان شم اقتصادی را به صورت زیر تعریف می‌کند:

هوش مالی (Financial Intelligence)، مجموعه‌ای از تشخیص، تصمیم و اقداماتی است که یک فرد در جهت مدیریت مالی زندگی و کسب و کار خود به کار می‌گیرد.

این در حالی است که افراد فقیر نگاه متفاوتی دارند و پس از حل یک مسئله مالی، تصمیم می‌گیرند که دیگر زندگی خود را از نظر مالی به خطر نیندازند و در دایره امنیت و راحتی خود باقی بمانند. در صورتی که شما هم می‌خواهید با پنج جنبه مهم از هوش مالی آشنا شوید، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.

آشنایی با 5 جنبه اصلی هوش مالی

همان‌طور که پیش از این بیان کردیم رابرت کیوساکی بر این باور است که مسئله هوش مالی، هوش اقتصادی یا همان شم اقتصادی به 5 جنبه تقسیم می‌شود که هر کدام از این جنبه‌ها ارزش و اهمیت خاص خودش را دارد. در ادامه به این پنج جنبه به صورت مفصل خواهیم پرداخت:

۵ جنبه اصلی هوش مالی

1. کسب پول و درآمد بیشتر

اولین مسئله‌ای که برای رسیدن به ثروت باید روی آن تمرکز کنید، کسب پول بیشتر است. کسی که درآمد پایینی دارد، مسلماً مجبور می‌شود بخش زیادی از آن را برای مخارج روزمره خودش هزینه کند و در نتیجه وقتی صحبت از پس‌انداز و سرمایه‌گذاری به میان می‌آید، حرف زیادی برای گفتن نخواهد داشت. در صورتی که درآمد سالیانه شما 200 میلیون تومان باشد، مسلماً هوش مالی شما خیلی بیشتر از کسی است 100 میلیون تومان در سال درآمد کسب می‌کند. رابرت کیوساکی در کتاب هوش مالی خود را افزایش دهید جمله بسیار خوبی در مورد اولین جنبه از شم اقتصادی بیان می‌‎کند:

بسیاری از مردم نتوانستند ثروتی برای خود بسازند و درآمد بیشتری کسب کنند؛ دلیلش هم مشخص است: آن‌ها می‌خواهند بدون کار و تلاش به پول برسند. آنچه که بسیاری از مردم نمی‌فهمند این است که این فرایند، کار و تلاش آن‌ها را به ثروت می‌رساند، نه پول!

بسیاری از مردم تمایل دارند که ثروتمند باشند ولی وقتی صحبت از تلاش و کار خستگی‌ناپذیر به میان می‌آید، عقب‌نشینی می‌کنند و ترجیح می‌دهند آسودگی خودشان را حفظ کنند و چشم خود را روی مال و ثورت و خوشبختی ببندند. هر انسانی اهداف و جاه‌طلبی‌های خاص خودش را دارد. یک سری از افراد این مسئله را درک می‌کنند و برای رسیدن به اهداف و آرزوهای خود وارد میدان می‌شود. مسئله‌ای که وجود دارد این است که مسیرهای زیادی برای رسیدن به اهداف و آرزوها وجود دارد و اصلاً قرار نیست که همه تنها از یک راه به درآمد و پول برسند. باید ببینید که چه کاری با روحیات شما سازگار است و همخوانی دارد و سراغ همان کار بروید. کسی که می‌خواهد ثروتمند شود باید یاد بگیرد احساسات خودش را در مواقع مختلف کنترل کند و بی‌گُدار به آب نزند.

فردی که هوش مالی بالایی دارد، باید هوش عاطفی یا هوش هیجانی (Emotional Intelligence) بالایی هم داشته باشد و بتواند کنترل احساسات و عواطف خود را در دست بگیرد. شما بورس ایران را در نظر بگیرید که در سال‌های اخیر چقدر فراز و نشیب داشته است. کسانی که در این فراز  و نشیب‌ها توانستند عواطف و احساسات خود را کنترل کنند موفق شدند و کسانی که در این زمینه ناکام ماندند هم در اکثر مواقع ضرر کردند.

همان‌طور که در مقدمه هم بیان کردیم، هوش مالی یا شم اقتصادی همان توانایی برخورد درست با مسائل و مشکلات مالی است. باید بتوانید در مواقع سخت و در لحظات بحرانی، تصمیم‌های درست و منطقی بگیرید. این را بدانید که کسی که می‌خواهد ثروتمند شود باید با مشکلات زیادی کنار بیاید. رابرت کیوساکی نکته مهمی را در این زمینه بیان کرده است:

اگر می‌خواهید ثروتمند باشید، باید با این واقعیت کنار بیایید که مشکلات هرگز ناپدید نمی‌شوند. باید برای حل آنها چاره‌ای بیندیشید.

2. توانایی محافظت از پول

برخی از افراد هستند که در زمینه کسب درآمد بیشتر واقعاً حرفه‌ای هستند. به عنوان مثال این توانایی را دارند که سال به سال درآمد خودشان را بیش از دو برابر افزایش دهند ولی مشکل آن‎‌ها این است که هر چه درآمدشان افزایش می‌یابد، هزینه‌هایشان هم به صورت سرسام‌آوری بیشتر می‌شود و همین مسئله است که کار را خراب می‌کند. اگر هزینه‌ها به درستی مدیریت نشود، جنبه محافظت از پول تخریب می‌شود و شخص به هیچ عنوان نمی‌تواند ثروتمند شود. فردی که هوش مالی بالایی دارد باید بتواند در کنار افزایش دادن درآمد، هزینه‌ها را هم به خوبی مدیریت و کنترل کند.

البته یک سری از هزینه‌ها هم از سوی دولت تحمیل می‌شود که توانایی کاهش این هزینه‌ها مثل مالیات هم می‌تواند بخشی از شم اقتصادی افراد باشد. رابرت کیوساکی بر این باور است که کسانی که کمترین مالیات را می‌دهند و بیشترین درآمد را دارند، از افرادی هستند که هوش مالی بسیار خوبی دارند.

همچنین باید این توانایی و درک را داشته باشید که برای درآمدهایی تلاش کنید که نیاز به کار خاصی ندارند. به عنوان مثال بورس را در نظر بگیرید. اگر کسی می‌توانست از بورس استفاده کند خیلی راحت درآمد خود را چندین برابر می‌کرد. از طرفی مالیاتی که به فعالیت در بورس یا سرمایه‌گذاری روی اوراق بهادار تعلق می‌گیرد، واقعاً پایین است و به چشم نمی‌آید. البته منظور ما از محافظت از پول این نیست که خساست به خرج دهید. شما باید بتوانید هزینه‌های زندگی خود را به صورت معقول و منطقی تأمین کنید ولی قرار نیست وقتی درآمد خوب و بالایی دارید، بیش از حد ولخرجی کنید. همیشه تعادل را حفظ کنید.

3. بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی برای پول

سومین جنبه مهم از پنج جنبه اصلی هوش مالی این است که برای پول خودتان برنامه‌ریزی کنید. منظور از بودجه‌بندی، ایجاد یک برنامه برای مدیریت منابع مالی است. اگر پول خود را مدیریت کنید، می‌توانید از راه‌های مختلف مثل سرمایه‌گذاری درآمد خود را افزایش دهید و با بودجه‌بندی و ایجاد یک برنامه عالی برای خرج کردن، جلوی خرج اضافی و بیهوده را بگیرید. در صورتی که در مدیریت منابع مالی به کسری بودجه خوردید؛ به این معنا که مخارجتان نسبت به درآمدتان بیشتر شد، بهتر است به فکر افزایش درآمد باشید. بسیاری از افراد تصمیم می‌گیرند مخارج را کاهش دهند ولی افراد دارای شم اقتصادی بالا ترجیح می‌دهند که تا حد امکان درآمد را افزایش دهند.

گاهی مواقع یک موقعیت متفاوت پیش می‌آید و افراد به مازاد بودجه برخورد می‌کنند. مازاد بودجه به این معنا است که سطح درآمد از سطح مخارج بیشتر است. البته این به معنای کاهش مخارج نیست؛ چون گاهی افراد مخارج را کم نمی‌کنند و در عوض تمرکز خود را روی افزایش درآمد خودشان می‌گذارند. در این مواقع یک سری افراد تصمیم می‌گیرند که بدهی‌های خود را زودتر بپردازند و برخی دیگر هم سرمایه‌گذاری را انتخاب می‌کنند. با سرمایه‌گذاری می‌توانید منابع درآمدی جدیدی ایجاد کنید.

بنابراین در زمینه بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی برای پول باید به این فکر باشید که به مازاد بودجه برسید. در صورتی که با کسری بودجه برخورد کردید هم تلاش کنید که با برنامه‌ریزی به مازاد بودجه برسید. از مازاد بودجه در زمینه سرمایه‌گذاری استفاده کنید. با این کار میزان مازاد بودجه شما بیشتر می‌شود و این مسیر شما را به یک فرد ثروتمند تبدیل می‌کند. رابرت کیوساکی در کتاب هوش مالی خود را افزایش دهید یک مثال جالب در این زمینه مطرح می‌کند:

بلافاصله بعد از ازدواج با مشکلی رو به رو شدیم و آن هم بیشتر بودن هزینه‌ها نسبت به درآمدمان بود. برای حل این مشکل از حسابدارمان درخواست کردیم که هر ماه 30 درصد از همه درآمدهایمان را به عنوان هزینه کم کند و آن را در ستون دارایی‌ها قرار دهد؛ یعنی اگر ما 1000 دلار درآمد و 1500 دلار هزینه داشتیم، حسابدار باید ۳۰30 درصد از 1000 دلار یعنی 300 دلار را می‌گرفت و آن را در ستون دارایی‌ها قرار می‌داد. حال باید با 700 دلار باقیمانده، 1500 دلار هزینه را پرداخت می‌کردیم. با این روش برای مدت کوتاهی برای هر ماه کم می‌آوردیم و حالا وقتش بود که از جنبه اول هوش مالی (کسب درآمد بیشتر) استفاده می‌کردیم. با این روش همه تلاشمان را می‌کردیم که پول بیشتری به دست آوریم. تا جایی که اکنون 80درصد درآمدمان را مستقیماً وارد ستون دارایی می‌کنیم و نهایت تلاشمان را می‌کنیم که با آن 20 درصد باقیمانده، زندگی خود را بگذرانیم. از همین طریق مقداری از پولمان را سرمایه‌گذاری می‌کنیم، بخشی را به صورت طلا و نقره در صندوق‌های قابل معامله در بورس نگه می‌داریم و درصد زیادی از درآمدمان را به سازمان‌های خیریه می‌بخشیم.

4. استفاده از پول به عنوان ابزار اهرم (اهرم ساختن از پول)

یکی دیگر از جنبه‌های مهم هوش مالی این است که از پول یک اهرم بسازیم و با این اهرم به ثروت بیشتری دست پیدا کنیم. ما باید کاری کنیم که بازده سرمایه‌گذاری خود را بالا ببریم. کسانی که شم اقتصادی خوبی دارند می‌توانند با پولی که در اختیار دارند و از مازاد بودجه حاصل شده است، سرمایه‌گذاری با بازده بالا انجام دهند. هر چه بازده سرمایه‌گذاری شما بالاتر باشد، بدانید که هوش مالی بهتری دارید.

کسی که در یک سرمایه‌گذاری 250 درصد سود کرده، هوش مالی بالاتری نسبت به فردی که در سرمایه‌گذاری 10 درصد سود کرده دارد. البته قرار نیست که تن به ریسک بالایی بدهید. وقتی ارزهای دیجیتال داشت رشد می‌کرد عده‌ای رفتند و پول خود را به خاطر امنیت در بانک سپرده‌گذاری کردند و الآن دارند ماهانه 10 تا 20 درصد سود می‌گیرند. به طور هم‌زمان عده‌ای سراغ ارزهای دیجیتال رفتند و بیت‌کوین را زمانی که 12 هزار دلار بود خریدند و اکنون بیت‌کوین نزدیک به 50 هزار دلار (400 درصد سود) معامله می‌شود.

5. ارتقای آگاهی، دانش و هوشیاری مالی

همان‌طور که پیش از این هم بیان کردیم، هوش مالی یک مهارت اکتسابی و آموختنی است. پس کسی که می‌خواهد ثروتمند شود باید مطالعه کند و هوش مالی خود را از طریق آموزش و استفاده از تجربیات افراد ثروتمند افزایش دهد. سعی کنید در مورد سرمایه‌گذاری اطلاعات کافی کسب کنید. وقتی دانش مالی شما بالا برود، دیگر ریسک معنای خودش را از دست می‌دهد و می‎‌توانید با استدلال، تجزیه و تحلیل وارد میدان سرمایه‌گذاری و ثروتمند شدن شوید.

امروز تنها از راه کسب و کار نمی‌توان به ثروت رسید. برای رسیدن به ثروت عالی باید اطلاعات مالی خود را افزایش دهید تا بتواند مازاد بودجه خود را در یک زمینه پرسود سرمایه‌گذاری کنید. البته یک نکته را همیشه به خاطر داشته باشید که از قدرت مشورت هم در زمینه سرمایه‌گذاری و امور مالی غافل نشوید؛ چون گاهی شما یک موقعیت را برای سرمایه‌گذاری عالی می‌بینید ولی وقتی با یک فرد آگاه، دانا و باتجربه مشورت می‌کنید به شما می‌گوید که این موقعیت پر از مشکلات عجیب و غریب است و می‌تواند تمام سرمایه شما را بدون هیچ سودی ببلعد.

رابرت کیوساکی بر این باور است که کسی که می‌خواهد ثروتمند شود، باید هوش مالی یا همان شم اقتصادی خودش را تقویت کند. گرفتن مدرک‌های دانشگاهی عالی هیچ دلیلی برای ثروتمند شدن نیست. اگر مدرک دانشگاهی انسان را ثروتمند می‌کرد، الآن اساتید دانشگاه ثروتمندترین انسان‌های روی زمین بودند ولی از نظر مالی در واقعیت چنین چیزی واقعیت دارد؟ قطعاً پاسخ منفی است. پس یکی از مهم‌ترین جنبه‌های هوش مالی این است که هوشیاری، دانش و آگاهی مالی خود را افزایش دهیم. اکنون که با تعریف و جنبه‌های مختلف هوش اقتصادی یا شم اقتصادی آشنا شدیم. زمان آن فرارسیده است که چند راهکار ارائه دهیم که با استفاده از این راهکارها، هوش مالی خودمان را تقویت کنیم. این راهکارها چنان سخت و پیچیده نیستند ولی تأثیرگذاری بسیار بالایی دارند.

5 راه عالی برای افزایش و پرورش هوش مالی

راهکارهای افزایش و پرورش هوش مالی کم نیست. مؤسسات زیادی هستند که در این زمینه دوره‌های خوبی ارائه می‌دهند. ما در این بخش با راهکارهای پیچیده و عجیب و غریب کاری نداریم و می‌خواهیم 5 راهکار ساده برای افزایش و پرورش هوش مالی ارائه دهیم.

۵ راه عالی برای افزایش و پرورش هوش مالی

1. طرز فکر و نگرش خود را تغییر دهید

اولین راهکار برای رشد و پرورش هوش اقتصادی این است که نگرش خود را تغییر دهید. برخی از انسان‌ها پول را بد می‌دانند و تصور می‌کنند که ثروتمند شدن باعث دردسر و مشکلات فکری آن‌ها می‌شود. وقتی کسی چنین طرز فکری دارد انتظار دارید ثروتمند شود؟ کتاب نگرش یعنی همه چیز می‌تواند طرز فکر و نگرش شما را به صورت اساسی از دست دهد. با تغییر طرز فکر  نگرش خود مطمئن باشید که هوش مالی شما هم تغییر می‌کند و آماده دریافت ثروت بیشتر خواهید شد.

2. هدف‌گذاری کنید

هرگز حتی یک روز را بدون برنامه پشت سر نگذارید. همیشه برای خودتان اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت تعیین کنید و بدانید که می‌توانید به این اهداف دست پیدا کنید. هرگز ناامید نشوید. اهداف مشخصی پیش روی خود قرار دهید و برای رسیدن به این اهداف تلاش کنید. اهداف بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و برای محقق کردن این بخش‌های کوچک تلاش کنید.

3. قدر زمان خود را بدانید

زمانی که در اختیار شما قرار دارد، به بهترین شکل ممکن استفاده کنید و اجازه ندهید که این زمان تلف شود. البته برای رسیدن به ثروت بالا عجله نکنید؛ چون برخورداری از هوش مالی بالا نیاز به ثروت، تمرین و ممارست دارد و به همین خاطر ممکن است چندین سال زمان ببرد تا شما ثروتمند شوید.

4. سعی کنید مخارج خود را مدیریت کنید

یکی از اصلی‌ترین راهکارها برای افزایش هوش مالی این است که این قدرت را پیدا کنید که مخارج غیرضروری خود را مدیریت کنید. اگر یاد نگیرید که بر نفس خود مسلط شوید و جلوی هزینه‌های بیهوده و غیرضروری را بگیرید، مطمئن باشید که با افزایش درآمد، هزینه‌های شما هم بیشتر می‌شود. پس حتماً با خودتان مقابله کنید. هزینه‌های خود را بنویسید و وقتی می‌بینید یک هزینه ضرورتی ندارد، جلوی آن را بگیرید.

5. به یادگیری مستمر به عنوان رمز پیروزی نگاه کنید

رمز پیروزی شما برای ثروتمند شدن، یادگیری مستمر است. به این مسئله شک نکنید! هیچ چیز در جهان امروز مهم‌تر از یادگیری مستمر نیست. همواره در حال افزایش دانش مالی خود باشید و روش‌های بهتری برای مدیریت مالی و ثروتمند شدن یاد بگیرید. اگر می‌دانید که پتانسیل راه اندازی یک کسب و کار جدید را دارید این کار را بکنید. در راه اندازی این کسب و کار مسائل زیادی یاد می‌گیرید. همچنین سعی کنید از منابع موجود در اینترنت، روش‌های کسب ثروت و درآمد را یاد بگیرید.

همیار آکادمی؛ یک اهرم عالی برای رسیدن به هوش مالی بالا

در جهان امروز افزایش هوش مالی واقعاً کار آسانی است. اینترنت همه چیز را آسان کرده است. می‌توانید به منابع زیادی برای افزایش هوش مالی خود دسترسی داشته باشید. همیار آکادمی یکی از بهترین منابع برای افزایش هوش مالی است. در وب‌سایت همیار آکادمی مقالات مختلفی وجود دارد که به افزایش توانایی اقتصادی شما کمک می‌کند. همچنین در مجموعه همیار آکادمی دوره‌های مختلفی برای آموزش مهارت‌های جدید ارائه می‌شود که بدون نیاز به حضور در مجموعه می‌توانید به صورت کاملاً غیرحضوری در این دوره‌ها شرکت کنید و از پشتیانی هر کدام از این دوره‌ها نیز استفاده کنید.

آیا مقاله هوش مالی برای شما جذاب و مفید بود؟ در صورتی که پاسختان مثبت است، پیشنهاد می‌شود مقاله هوش تجاری را هم مطالعه کنید. در این مقاله هم به یکی دیگر از هوش‌های مهم برای رسیدن به موفقیت اشاره شده است. از نظر شما چه روش‌هایی برای رشد و پرورش هوش مالی یا هوش اقتصادی وجود دارد؟ در کشور ما چه عواملی دیگری غیر از پنج جنبه اصلی که گفته شد روی هوش مالی افراد تأثیرگذار است؟ لظفاً نظرها و پیشنهادهای خود را با ما به اشتراک بگذارید.

نویسنده جلال شایان

آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!