چند سال پیش در ایران، اکثریت مردم اعتقادی به کسب و کار اینترنتی و این مدل درآمدزایی نداشتند ولی امروزه همه چیز تغییر کرده و این بیزینس‌ها هر روز رشد و رونق بیشتری را تجربه می‌کنند. آن دسته از بیزینس‌های اینترنتی که اهل تجزیه و تحلیل وضعیت خودشان هستند و به رفتارها و علایق کاربران خود اهمیت می‌دهند، عموماً گوی سبقت را از رقبای خود می‌ربایند. برای آنالیز وب‌سایت، لازم است از ابزارهای علمی و خوبی که در این زمینه وجود دارد استفاده کنیم. یکی از ابزارهای تحلیل وب‌سایت که می‌تواند شناخت خوبی از مشتریان و مخاطبان به ما بدهد و ما را از وضعیت وب‌سایتمان آگاه‌تر کند، هیت مپ (Heat Map) است.
در این مقاله تصمیم داریم در مورد هیت مپ (Heat Map) و کاربرد آن در تجزیه و تحلیل کسب و کارهای اینترنتی صحبت کنیم. در صورتی که شما هم تمایل دارید اطلاعات خود را در مورد این ابزار حرفه‌ای و کارآمد افزایش دهید و از آن برای رشد و رونق کسب و کار خود استفاده کنید، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
هیت مپ (Heat Map) چیست؟
به طور کلی هیت مپ (ترجمه به فارسی: نقشه حرارتی)، شیوه‌ای برای نمایش داده‌ها به صورت گرافیکی است و در علوم مختلف مثل پزشکی و مهندسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، مقادیر به صورت رنگ، نمایش داده می‌شود و به همین دلیل، نمایش داده‌های پیچیده و درک و فهم آن‌ها در یک نگاه را آسان می‌کند. هیت مپ‌ها را هم می‌توان با دست رسم کرد و هم می‌توان از نرم‌افزارهای گرافیکی برای ترسیم آن‌ها کمک گرفت.
اهمیت بالای هیت مپ (Heat Map) باعث شد که متخصصان دیجیتال مارکتینگ هم از این ابزار برای تجزیه و تحلیل وب‌سایت‌ها و کسب و کارهای اینترنتی استفاده کنند. هیت مپ یا نقشه حرارتی، واکنش کاربر به صفحات مختلف وب‌سایت را به صورت تصویری مشخص می‌کند و از این طریق کار تجزیه و تحلیل آسان‌تر می‌شود. در واقع این نقشه، الگوی رفتاری کاربران در وب‌سایت را برای ما مشخص می‌کند و باعث می‌شود که بهتر بتوانیم انتظارات بازدیدکنندگان را برآورده کنیم.
به نقشه حرارتی یا هیت مپ زیر توجه کنید. رنگ‌های گرم‌تر (قرمز و نارنجی)، نشان می‌دهد که این بخش از سایت، محبوب‌تر یا پرکاربردتر است. از طرفی رنگ‌های سردتر (آبی و بنفش)، بخش‌های کم‌کاربردتر یا کم‌بازدیدتر را برای ما مشخص می‌کند.
به طور کلی هیت مپ، باعث می‌شود که نحوه تعامل کاربران با یک وب‌سایت را بهتر درک کنیم. اگر داده‌های تعامل کاربران به صورت عدد یا کیفی باشد، ممکن است در تحلیل آن‌ها دچار مشکل شویم و نتوانیم آن‌ها را به درستی درک کنیم ولی وقتی همه چیز با رنگ‌های گرم و سرد به ما نشان داده شود، تحلیل کردن خیلی راحت‌تر می‌شود.
هیت مپ به ما نشان می‌دهد که کاربر:
چه جاهایی کلیک می‌کند، به کدام قسمت‌ها بیشتر نگاه می‌کند، تا چه حد در صفحه حرکت می‌کند، به چه چیزهایی کمتر نگاه می‌کند و چه چیزهایی را کلاً نادیده می‌گیرد.
تاریخچه استفاده از هیت مپ (Heat Map)
در سال 1879 بود که یک پژوهشگر فرانسوی تصمیم گرفت که یک پروژه خاص را مد نظر قرار دهد. او می‌خواست بفهمد که آیا مردم در هنگام مطالعه روی یک سری کلمات خاص تمرکز می‌کنند یا اینکه همه بخش‌های کتاب را به صورت یکسان و یکپارچه می‌بینند.
این تحقیقات باعث شد که او بفهمد افراد در هنگام مطالعه روی یک سری جملات و کلمات خاص توقف می‌کنند و به بعضی بخش‌ها، بیشتر از بخش‌های دیگر توجه نشان می‌دهد. او به تحقیقات خود ادامه داد تا اینکه موفق شد دستگاهی به نام «ردیاب چشمی» یا «Eye Tracker» بسازد. این دستگاه می‌توانست چشمان شخص مطالعه‌گر را زیر نظر بگیرد و حرکات چشم را در هنگام مطالعه بررسی کند.
روند کار روی نقشه‌های حرارتی ادامه داشت تا اینکه در سال 1980، پژوهشگران از طریق هیت مپ‌ها متوجه شدند که مردم به بخش‌های خاصی از روزنامه‌ها و مطبوعات، بیشتر از بخش‌های دیگر توجه می‌کنند. اینجا بود که متخصصان تبلیغات به این نتیجه رسیدند که اگر تبلیغات را در جای خاصی از مطبوعات قرار دهند، نتایج بهتری می‌گیرند.
پس از انجام این پژوهش‌ها، مجلات و نشریات، تبلیغات را در جاهای مشخصی قرار دادند و نتایج بهتری گرفتند. در سال 1994، لیلند ویلکینسون، اولین برنامه کامپیوتری مخصوص تولید نقشه‌های حرارتی را طراحی کرد. این برنامه که «SYSTAT» نام داشت، هیت مپ‌های خوشه‌ای با گرافیک رنگی و وضوح بالا ارائه می‌داد.
مزایای استفاده از هیت مپ
تا به اینجای کار در مورد مفهوم و چیستی هیت مپ یا نقشه حرارتی صحبت کردیم. اکنون زمان آن است که به مزایا و منافع استفاده از هیت مپ بپردازیم. می‌خواهیم بدانیم که استفاده از این مدل تحلیلی چگونه می‌تواند به رشد و توسعه کسب و کار ما کمک کند.
1. آشنایی با الگوهای رفتاری و هدف کاربران
استفاده از هیت مپ (Heat Map) باعث می‌شود که با الگوهای رفتاری کاربران در سایتمان آشنا شویم و بفهمیم که از حضور در سایت ما، چه هدفی دارند. همچنین می‌توانیم متوجه شویم که به کدام بخش‌ها بیشتر نگاه می‌کنند و کدام بخش‌ها را با بی‌خیالی و بی‌توجهی پشت سر می‌گذارند.
وقتی یک مدیر یا صاحب کسب و کار، مسئول سئو یا مسئول طراحی سایت، چنین مطالبی را بداند، قطعاً می‌تواند فعالیت‌ها و طراحی‌های خود را خیلی هوشمندانه‌تر انجام دهد.در نتیجه به کاربران کمک می‌کند که خیلی سریع‌تر و آسان‌تر به هدفی که دارند، برسند.
2. ایفای نقش مکمل برای سایر ابزارهای تحلیل وب‌سایت
ابزارها و نرم افزارهای تحلیلی بسیاری برای سایت وجود دارد که اطلاعات خوبی در مورد وضعیت سایت و اقدامات کاربران به ما می‌دهند؛ ولی نمی‌توان به هیچ عنوان از نقش برجسته و مهم هیت مپ‌ها صرف نظر کرد. چون نقش هیت مپ در ساده‌سازی آمار و ارقام و داده‌های پیچیده، خیلی موثرتر و بهتر از سایر ابزارهاست.
البته نباید تنها به نقشه‌های حرارتی توجه کنیم و سایر ابزارها مثل گوگل آنالیتیکس را نادیده بگیریم؛ چون برخی ابزارها داده‌های خیلی دقیق‌تر و ظریف‌تری به ما می‌دهند و به نوبه خودشان برای تصمیم‌گیری‌های ما مفید و کارآمد هستند.
3. بهینه‌سازی نرخ تبدیل و بهبود وضعیت قیف فروش
زمانی که ما بدانیم کاربران‌مان چه رفتاری دارند و بیشتر به چه نقاطی دقت می‌کنند، قطعاً روی نقاط توجه مخاطبان، سرمایه‌گذاری بیشتری می‌کنیم.در نتیجه سعی می‌کنیم تمرکز مخاطب را روی مسائلی بگذاریم که برای ما مهم‌تر و اساسی‌تر هستند. همین مسئله باعث می‌شود که حال و روز قیف فروش کسب و کارمان بهتر شود و تعداد بیشتری از بازدیدکنندگان سایت به مشتری واقعی تبدیل شوند.
بسیاری از کسانی که در حوزه فروش وب‌سایت فعالیت می‌کنند بر این باورند که با استفاده از تست A/B و هیت مپ ها می‌توان میزان فروش را افزایش داد و از این رو، هیت مپ می‌تواند به بهینه سازی نرخ تبدیل وب‌سایت کمک کند. در واقع با این کار رگ خواب مشتریان خود را پیدا در دست می‌گیرند.
4. بهبود وضعیت سئو و رنک صفحات سایت در نتایج جستجوی گوگل
یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه کسب و کارهای اینترنتی، مسئله سئو است. همان طور که گفتیم هیت مپ ها، نقاط مورد علاقه کاربران را به ما نشان می‌دهند. در صورتی که بتوانیم در نقاط مورد توجه، محتوای مهم و تأثیرگذار قرار دهیم، برند ما در ذهن مخاطب ماندگارتر می‌شود. در نتیجه زمان حضور کاربر در سایت افزایش و نرخ پرش (بانس ریت) سایت کاهش می‌یابد. هر چه زمان حضور کاربر در سایت بیشتر باشد، گوگل به این نتیجه می‌رسد که سایت ما برای مخاطبان، جذاب و مفید بوده است و رنک صفحات سایت در نتایج جستجوی گوگل بهتر می‌شود. همین بهبود وضعیت رنک، باعث افزایش ورود مخاطبان بالقوه به سایت و افزایش احتمال فروش خواهد شد.
5. امکان بهینه‌سازی نقشه سفر مشتری به کمک هیت مپ ها
نقشه سفر مشتری، مجموعه‌ای از تجربیات و احساساتی است که مشتری از زمان آشنایی با یک برند تا زمان خرید با آن برند کسب می‌کند. کسب و کارهایی که با نحوه خرید کردن و رفتارهای مشتریان خود آشنا باشند، می‌توانند این نقشه سفر مشتری را به بهترین شکل ممکن طراحی کنند و محصولات خود را به تعداد بیشتری از بازدیدکنندگان و مشتریان بالقوه بفروشند.
یکی از ویژگی‌های مهم هیت مپ ها این است که اطلاعات خوبی در مورد مشتریان کسب می‌کند و در اختیار مدیران کسب و کار قرار می‌دهد. اگر مدیران یک بیزینس، باهوش و خبره باشند، با استفاده از همین اطلاعات می‌توانند نقشه سفر مشتری را بهینه‌سازی و کسب و کار خود را به یک ماشین تولید ثروت تبدیل کنند.
انواع هیت مپ برای تجزیه و تحلیل وب‌سایت و عملکرد کاربران
هیت مپ‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام برای بررسی یکی از رفتارهای کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه این بخش به صورت خلاصه، مختصر و مفید با انواع هیت مپ ها و کاربرد هر کدام آشنا می‌شویم:
1. هیت مپ مربوط به بررسی اسکرول کردن سایت (Scroll Map)
این نوع از هیت مپ به ما نشان می‌دهد که کاربران تا چه قسمتی از صفحه سایت را اسکرول کرده‌اند. زمانی که می‌خواهید بخش‌های مهم سایت را در یک محل مناسب قرار دهید، این نقشه حرارتی به شما می‌گوید که کاربران تا کدام قسمت از صفحه را مشاهده می‌کنند و بهتر است عناصر کلیدی تا کدام قسمت صفحه، ادامه پیدا کنند.
2. هیت مپ مربوط به بررسی کلیک کردن (Click Maps)
با استفاده از این نقشه حرارتی می‌توانید بفهمید که در کدام قسمت از سایت، تعداد کلیک بیشتر و در کدام قسمت کلیک کمتری صورت می‌گیرد. همین مسئله به شما کمک می‌کند که CTAها، لینک‌ها و بنرهای تبلیغاتی مهم خود را در جایی قرار دهید که کلیک بیشتری در آن صورت می‌گیرد.
3. هیت مپ به بررسی میزان حرکت (Move Maps)
این نقشه حرارتی به شما نشان می‌دهد که کاربران در حین بررسی صفحات سایت، روی کدام قسمت‌ها مکث بیشتری داشته و تمرکز بیشتری کرده‌اند. وقتی شما به عنوان متخصص بازاریابی یا مدیر سایت، بدانید که کاربران روی کدام بخش‌ها تمرکز بیشتری دارند، قطعاً روی این قسمت‌ها سرمایه‌گذاری بیشتری می‌کنید.
4. هیت مپ های مربوط به بررسی سایت در دستگاه‌های مختلف (موبایل و دسکتاپ)
هیت مپ‌های دسکتاپ و موبایل به شما کمک می‌کنند که عملکرد وب‌سایت خود را در دستگاه‌های مختلف مقایسه کنید. به عنوان مثال، محتوایی که در صفحه دسکتاپ خیلی جذاب است، ممکن است در صفحه گوشی چندان جذاب و چشمگیر نباشد.
5. هیپ مپ مربوط به توجه مبتنی بر هوش مصنوعی (AI-Generation Attention)
هیت مپ توجه مبتنی بر هوش مصنوعی، سه مولفه اسکرول افقی، اسکرول عمودی و میزان توقف کاربر را بررسی می‌کند. در نتیجه می‌فهمد کاربران، بیشتر به کدام قسمت از سایت توجه می‌کنند و بیشتر زمان خود را در کدام قسمت خرج می‌کنند.
کاربرد هیت مپ برای وب‌سایت‌ها و کسب و کارهای اینترنتی
یکی از سوالات مهمی که در مورد هیت مپ مطرح می‌شود این است که این ابزار چه کاربردی در حوزه کسب و کارهای اینترنتی دارد؟ در ادامه این بخش می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم:
1. قرار دادن المان‌های وب‌سایت در محل مناسب
زمانی که بدانیم کاربران در کدام قسمت سایت مکث می‌کنند و توجه و تمرکز خود را روی کدام قسمت‌ها می‌گذارند، قطعاً می‌توانیم المان‌های مهم را در محل مناسب قرار دهیم و المان‌هایی که تمرکز کاربران را از مسیر درست و اصلی منحرف می‌کنند، حذف کنیم.
2. بهتر کردن تصاویر و بنرهای تبلیغاتی موجود در سایت
هیت مپ‌ها به ما کمک می‌کنند که تصاویر و بنرهای تبلیغاتی سایت خود را به گونه‌ای طراحی و منتشر کنیم که توجه مخاطب را جلب کنند و روی آن‌ها و تصمیم‌شان برای خرید تأثیر بگذارند.
3. بهینه‌سازی طول محتوا
نقشه‌های حرارتی به ما نشان می‌دهند که مخاطبان تا چه بخش از محتوای ما را مطالعه می‌کنند. با همین تکنیک می‌توانیم طول محتوای خود را بهینه‌سازی کنیم، جلوی طولانی شدن محتواها را بگیریم و حرف اصلی خود را در بخش‌هایی مطرح کنیم که مخاطبان روی آن بخش‌ها تمرکز می‌کنند.
4. اتخاذ یک رویکرد اساسی و حرفه‌ای در زمینه لینک سازی
با استفاده از نقشه‌های حرارتی می‌توانیم لینک‌های اصلی و مهم خود را در بخش‌هایی از محتوا بگذاریم که احتمال کلیک کردن مخاطب روی آن‌ها بیشتر است. همین ترفند ساده می‌تواند تأثیر قابل توجهی روی سئو و استراتژی لینک‌سازی ما داشته باشد.
معرفی چند ابزار حرفه‌ای برای تولید هیت مپ وب‌سایت
خوشبختانه ابزارهای مختلفی برای طراحی و تولید هیت مپ یک وب‌سایت وجود دارد. برخی از این ابزارها، رایگان هستند و برخی دیگر خدمات خود را به صورت پولی به کاربران ارائه می‌دهند. در ادامه با چند مورد از این ابزارها به صورت مختصر و مفید آشنا خواهیم شد:
1. هاتجر (hotjar)
هاتجر یکی از بهترین و موفق‌ترین ابزارها برای تجزیه و تحلیل سایت است و اطلاعات خوبی در مورد کاربران وب‌سایت و رفتار آن‌ها به ما می‌دهد. این سایت، خدمات پایه و ابتدایی خودش در زمینه هیت مپ را به صورت رایگان به کاربران ارائه می‌دهد ولی خدمات پیشرفته‌تر، نیاز به پرداخت هزینه اشتراک دارد.
2. کریزی اگ (Crazy Egg)
یکی دیگر از ابزارهای خوب و حرفه‌ای در زمینه ساخت و طراحی هیت مپ ، کریزی اگ نام دارد. این سایت هیچ کدام از خدمات خود در زمینه نقشه حرارتی را رایگان ارائه نمی‌دهد و لازم است هزینه اشتراک پرداخت شود.
3. هیت مپ (Heatmap)
سایت هیت مپ یکی دیگر از سایت‌های حرفه‌ای و درجه یکی است که امکان ساخت و تولید هیت مپ را برای وب‌سایت‌ها و کسب و کارهای اینترنتی فراهم می‌کند. استفاده از این ابزار حرفه‌ای تا 6 ماه رایگان است و پس از این مدت باید هزینه اشتراک بپردازید.
4. یوزر هیت (UserHeat)
ابزار یوزر هیت، یکی از بهترین ابزارهای ساخت و طراحی هیت مپ است و برای سایت‌های وردپرسی، پلاگین مخصوص خودش را طراحی کرده است. استفاده از این پلاگین، رایگان است.
رشد و توسعه کسب و کار اینترنتی؛ در گرو درک درست از UI و UX
زمانی دنیای کسب و کارهای اینترنتی، یک اقیانوس آبی بود و هر کشتی می‌توانست ماهی‌های خوب و بزرگی بگیرد ولی امروز داستان فرق کرده است. جنگ و رقابت، فضای بیزینس آنلاین را خونین و قرمز رنگ کرده است. در چنین شرایطی، کسب و کارهایی به پیروزی می‌رسند که مفاهیمی مثل رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) را به خوبی یاد گرفته و در کسب و کار خود پیاده کرده باشند.
درک این دو مفهوم در کنار استفاده از ابزارهایی مثل هیت مپ باعث می‌شود که وب‌سایت خود را به شکلی حرفه‌ای و هوشمندانه طراحی کنید و هر المان و بخش از سایت را در محل مناسب خودش قرار دهید. رعایت اصول رابط کاربری و تجربه کاربری باعث افزایش محبوبیت و فروش بسیاری از کسب و کارهای آنلاین شده است.
در صورتی که شما هم می‌خواهید کسب و کار اینترنتی قدرتمند و درجه یکی داشته باشید و فروش خود را افزایش دهید، لازم است اصول طراحی، راه اندازی و مدیریت بیزینس آنلاین را یاد بگیرید و به این اصول پایبند بمانید.
آیا تاکنون برای تحلیل وب‌سایت یا کسب و کار اینترنتی خود از هیت مپ استفاده کرده‌اید؟ از چه ابزارهایی برای تحلیل سایت خود استفاده می‌کنید؟ از نظر شما هیت مپ چه مزایا و معایبی برای آنالیز وب‌سایت دارد؟ لطفاً نظرها و تجربیات خود در این زمینه را با ما و سایر همراهان همیار آکادمی در بخش دیدگاه‌ها (زیر همین مقاله) به اشتراک بگذارید.
منابع: mouseflow / Digital 22 Online / fullstory
سوالات متداول
-
هیت مپ (heatmap) یکی از ابزارهای تحلیل وب‌سایت است که می‌تواند شناخت خوبی از مشتریان و مخاطبان به ما بدهد و ما را از وضعیت وب‌سایتمان آگاه‌تر کند.
-
هیت مپ یا نقشه حرارتی، واکنش کاربر به صفحات مختلف وب‌سایت را به صورت تصویری مشخص می‌کند و از این طریق کار تجزیه و تحلیل آسان‌تر می‌شود. در واقع این نقشه، الگوی رفتاری کاربران در وب‌سایت را برای ما مشخص می‌کند و باعث می‌شود که بهتر بتوانیم انتظارات بازدیدکنندگان را برآورده کنیم.
اشتراک گذاری
نویسنده
جلال شایان
آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!
تغییر شماره