در حال حاضر هر کس را که ببینید با استفاده از تلگرام، اینستاگرام یا وب‌سایت، یک کسب و کار راه انداخته و دارد محصولات خودش را یکی پس از دیگری به فروش می‌رساند. در صورتی که این افراد بخواهند مشتریان بیشتری جذب کنند، باید از چه کانال‌ها و ابزارهایی بهره‌مند شوند؟ چگونه می‌توانند معروفیت و شهرت کسب و کار خود را بالا ببرند و در سطح کشور به یک برند برتر در حوزه تخصصی خودشان تبدیل شوند؟ پاسخ تمامی این سوالات در دل گونه خاصی از بازاریابی به نام دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال (Digital Marketing) نهفته است که بعضاً از آن با نام «بازاریابی آنلاین» هم یاد می‌کنند، نهفته است.

در چند سال اخیر جایگاه بازاریابی دیجیتال در جهان و خصوصاً کشور ایران خیلی بهتر و رفیع‌تر شده و کسب و کارهای بیشتری تمایل دارند که از این سبک از دانش بازاریابی در بیزنس خودشان استفاده کنند ولی سوالی که پیش می‌آید این است که واقعاً دیجیتال مارکتینگ چیست؟ از چه بخش‌هایی تشکیل می‌شود؟ پیشینه آن به چه صورت است؟ اگر این سوالات برای شما هم به وجود آمده است و در پی متحول کردن کسب و کارتان با ابزارهای دیجیتال هستید تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.

دیجیتال مارکتینگ چیست؟

دیجیتال مارکتینگ از دو کلمه دیجیتال و مارکتینگ تشکیل شده است. مارکتینگ، به معنای بازاریابی و دیجیتال به معنای استفاده از ابزارهای دیجیتال است. قرار گرفتن این دو کلمه در کنار هم به این معنای بازاریابی با استفاده از ابزارهای دیجیتال یا آنلاین است. سوالی که ممکن است برای برخی از افراد پیش بیاید این است که بازاریابی یا مارکتینگ دقیقاً چیست؟

تعاریف مختلفی از بازاریابی وجود دارد. یکی از این تعریف این است که بازاریابی، علمی است که می‌خواهد استاندارد زندگی مردم را بالا ببرد و راه حل ارائه کند. این دانش در مسیر حرکت خودش شرکت‌ها را هم موفق می‌کند و فروش آن‌ها را بالا می‌برد. تعریف مهم دیگری که برای آن وجود دارد این است که بازاریابی یک فرآیند مدیریتی است که کار آن، شناسایی، پیش‌بینی و برآورده کردن نیازهای مشتریان به روشی سودآور است. با توجه با این تعاریف اگر بخواهیم دیجیتال مارکتینگ را تعریف کنیم باید بگوییم که:

شاخه‌ای از دانش بازاریابی است. وقتی تمام اقدامات بازاریابی با استفاده از اینترنت و یک وسیله الکترونیکی صورت گیرد، نام این فرآیند بازاریابی دیجیتال خواهد بود. کسب و کارها با استفاده از کانال‌های دیجیتال مثل موتورهای جستجو، رسانه‌های اجتماعی، ایمیل و سایر وب‌سایت‌ها می‌تواند مشتریان کنونی و آینده خودشان را با هم مرتبط کنند.

تاریخچه‌ای کوتاه و اجمالی از بازاریابی دیجیتال

دنیای امروز، دنیای دیجیتال مارکتینگ است؛ زیرا مردم، وقت خود را بیشتر از بقیه ابزارها روی ابزارهای آنلاین می‌گذارند و همین تمرکز آن‌ها باعث می‌شود که کسب و کارها هم سعی کنند جایگاه خودشان را در اینترنت و رسانه‌های مجازی بیش از پیش و بهتر از گذشته پیدا کنند. در این بخش از مقاله قصد داریم به صورت خیلی کوتاه، مختصر و مفید تاریخچه کوتاهی از بازاریابی دیجیتال را بیان کنیم.

از سال 2015 تاکنون همه ابزارها و تاکتیک‌هایی که معرفی شد، در حال رشد و پیشرفت است و داریم به چشمان خودمان می‌بینیم که چقدر بازاریابی دیجیتال بهتر، مؤثرتر و کارآمدتر می‌شود. حال که با تاریخچه‌ای مختصر از این شکل معروف و محبوب از بازاریابی آشنا شدیم، زمان آن است که با نقش این نوع از بازاریابی در کسب و کارهای امروزی آشنا شویم.

مزایای استفاده از بازاریابی دیجیتال

یکی از مزایای بزرگ استفاده از دیجیتال مارکتینگ، دسترسی راحت به تمام مردم جهان است با استفاده از دیجیتال مارکتینگ، می‌توان به جمعیت بسیار بزرگی از افراد در سراسر جهان دسترسی داشت و این امر این اجازه را می‌دهد که کسب‌وکارها به مخاطبین خود به صورت گسترده‌تر ارتباط برقرار کنند و محصولات و خدمات خود را به بیشترین تعداد ممکن ارائه دهند. هدفمندی و شخصی‌سازی یکی دیگر از مزایای دیجیتال مارکتینگ است، با دیجیتال مارکتینگ، می‌توان به دقت کامل کسب‌وکارها و تبلیغات را به یک گروه هدف مشخص مرتبط کرد. این امکان را به ما می‌دهد که پیام‌ها و تبلیغات خود را بر اساس ویژگی‌ها، نیازها و علاقه‌های مخاطبین شخصی‌سازی کنیم و این برای جلب توجه و جذب مخاطبین بسیار موثر است.

یکی از مزایای استفاده از بازاریابی دیجیتال، اندازه‌گیری دقیق و تحلیل است. از طریق ابزارها و تکنیک‌های دیجیتال، می‌توان نتایج تبلیغات و عملکرد استراتژی‌های مارکتینگ را به‌طور دقیق و به‌صورت زنده پیگیری کرد. این امکان را به ما می‌دهد که بازخورد‌ها و نتایج را تحلیل کنیم و بهبود‌های لازم را اعمال کنیم تا به بهترین نتیجه‌ها برسیم. کاهش هزینه‌ها از دیگر مزایای بازاریابی دیجیتال است که معمولاً دیجیتال مارکتینگ هزینه‌های کمتری نسبت به روش‌های تبلیغات سنتی دارد. این به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا در بودجه محدود خود بیشترین بازده را بدست آورند و با هزینه‌های کمتر به نتایج بهتری دست یابند.

بازاریابی برونگرا و درونگرا

در دنیای بزرگ بازاریابی دیجیتال دو رویکرد کلی وجود دارد: یکی بازاریابی برونگرا و دومی بازاریابی درونگرا است. بازاریابی برونگرا (Extraverted Marketing) به این معنی است که ما به سراغ مشتری برویم مثل زمانی که ما در پشت چراغ قرار داریم و فروشنده ای تلاش می‌کند تا دسته گلی را به ما بفروشد. در واقع کسب و کار به دنبال مشتری میرود نه مشتری به دنبال کسب و کار. روش‌های مثل تبلیغات بنری، رپورتاژ آگهی و بازاریابی پیامکی از این دسته از بازاریابی هستند. و بخش جذاب داستان اینجاست که چگونه می‌شود تا مشتری به دنبال کسب و کار و خدماتی که می دهیم بیاید؟ چاره‌‌‌ی کار رفتن به سمت بازاریابی درونگرا یا بازاریابی ربایشی است.

در بازاریابی درونگرا (Introverted Marketing) یا رباشی به جای آن که هزینه‌ی زیادی صرف تبلیغات کنیم می‌توانیم آن را صرف بالابردین کیفیت محتوای خود کنیم، تا هر زمان که مخاطب به مشکلی بر خورد یا نیاز به کسب اطلاعات داشت به سراغ محتوای ما بیاید، با این کار میتوانیم مخاطب را با کسب و کار خود آشنا کنیم و ان را به فرایند خرید هدایت کنیم. در مقایسه بازاریابی برونگرا و درونگرا، می‌توان گفت:

• بازاریابی برونگرا بیشتر بر تبلیغات و جلب توجه مخاطبان تاکید دارد، در حالی که بازاریابی درونگرا بیشتر به تحلیل و تعامل با مشتریان موجود و پیش‌بینی نیازهای آن‌ها تمرکز می‌کند.
• بازاریابی برونگرا معمولاً هزینه‌های بیشتری دارد، در حالی که بازاریابی درونگرا بیشتر بر استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های دیجیتال با کمترین هزینه‌ها تمرکز دارد.
• بازاریابی برونگرا بیشتر بر تأثیر ناشی از تبلیغات عمومی تکیه می‌کند، در حالی که بازاریابی درونگرا از نتایج تحلیل دقیق و هوش مصنوعی بهره‌مند است و بر تصمیم‌گیری‌های بهتر و هدفمندتر تأکید می‌کند.

نقش بازاریابی دیجیتال در زندگی انسان‌ها و کسب و کارها

مدل‌های قدیمی و سنتی بازاریابی در تبلیغات چاپی، ارتباطات تلفنی یا بازاریابی فیزیکی خلاصه می‌شد ولی دیجیتال مارکتینگ قضیه‌اش فرق می‌کند. این شکل از بازاریابی به صورت آنلاین و الکترونیکی انجام می‌شود. این موضوع به برندها این اجازه و امکان را می‌دهد که خیلی راحت‌تر فرآیند برندینگ خود را کامل کنند، به مشتریان بیشتری دسترسی پیدا کنند و از ابزارهای موجود مانند ایمیل، رسانه‌های اجتماعی و موتورهای جستجو بهترین استفاده را برای رسیدن به درآمد بکنند.

سوالی که در این بخش از مقاله مطرح می‌شود این است که بازاریابی دیجیتال، بازاریابی آنلاین یا همان دیجیتال مارکتینگ چه مسائل و مشکلاتی را حل می‌کند؟ چه موانعی را از جلوی پای کسب و کارها برمی‌دارد و تا چه حد سازنده است؟ در ادامه مسائلی که با دیجیتال مارکتینگ حل می‌شود را بیان می‌کنیم و سپس راهکار دیجیتال مارکتینگ را برای آن مسئله ارائه می‌دهیم.

مسائلی که بازاریابی دیجیتال حل می‌کند

مسئله اول: عدم شناخت کافی از مخاطبان

شناخت مخاطبان یکی از زمان‌برترین کارهایی است که برای بازاریابی صورت می‌گیرد. این کار در بازاریابی آنلاین هم مثل سایر انواع بازاریابی لازم و ضروری است. دیجیتال مارکتینگ به خاطر ابزارها و امکانات مختلفی که دارد به شما این امکان و اجازه را می‌دهد که زبان‌ها و لحن‌های مختلف و متنوعی را تست و آزمایش کنیم و ببینیم که مخاطب هدف ما چه لحنی را می‌پسندد و دوست دارد. بنابراین اولین مشکل و مسئله‌ای که دیجیتال مارکتینگ در حل و رفع آن به ما کمک می‌کند، شناخت و درک مخاطب و نیازهای او است.

مسئله دوم: عدم بهینه‌سازی کانال‌ها از نظر سئو

یکی دیگر از مسائلی که دیجیتال مارکتینگ می‌تواند حل و فصل کند، بهینه‌سازی کسب و کارها از نظر سئو است. در هنگام راه اندازی کسب و کار اینترنتی یکی از مهم‌ترین کارها راه اندازی وب‌سایت است. در صورتی که می‌خواهید فروش وب‌سایت خود را بالا ببرید باید این وب‌سایت را برای موتورهای جستجو بهینه‌سازی کنید. به این فرآیند سئو گفته می‌شود.

فرآیند سئو می‌تواند کاری کند که خیلی راحت فروش خود را از طریق موتورهای جستجو افزایش دهید و به بالاترین حد ممکن برسانید. در حال حاضر کسب درآمد اینترنتی وابستگی بالایی به دیجیتال مارکتینگ پیدا کرده است و چنانچه دنبال موفقیت هستید، باید روی تاکتیک‌های بازاریابی آنلاین کار کنید.

مسئله سوم: عدم کسب درآمد از رسانه‌های اجتماعی

سومین مسئله‌ای که اهمیت زیادی دارد و دیجیتال مارکتینگ می‌تواند به آن پاسخ دهد، کسب درآمد از رسانه‌های اجتماعی است. در حال حاضر تعداد زیادی از افراد روزانه چندین ساعت از لحظات گران‌بهای عمر خود را در رسانه‌های اجتماعی گوناگون خصوصاً اینستاگرام صرف می‌کنند. شما به عنوان کسی که قصد دارد از اینترنت کسب درآمد کند، چرا نباید محصولات و خدمات خود را در اینستاگرام در بین سیلی از مخاطبان عرضه نکنید و به درآمد بالا نرسید؟ بنابراین بازاریابی آنلاین ابزاری است که به شما کمک می‌کند از رسانه‌های اجتماعی هم درآمد کسب کنید.

مسئله چهارم: عدم برخورد با مخاطبان در رسانه‌های گوناگون

یکی از مزایای مهم دیجیتال مارکتینگ و یکی از مشکلات مهمی که حل و فصل می‌کند، عدم برخورد با مخاطبان در رسانه‌های مختلف است. شما به عنوان کسی که کسب و کار اینترنتی دارد نباید خودتان را به یک کانال بازاریابی خاص مثل اینستاگرام یا وب‌سایت محدود کنید. ممکن است بخشی از مخاطبان شما در توییتر، فیس‌بوک یا لینکدین باشند. شما با داشتن یک استراتژی خوب می‌توانید مخاطبان زیادی را به سمت کسب و کار خودتان جلب و جذب کنید. این در حالی است که در مدل بازاریابی سنتی انجام چنین کاری بسیار دشوار است.

مسئله پنجم: مسئله گزارش‌دهی، بررسی، تجزیه و تحلیل

در بازاریابی سنتی اگر کسی می‌خواست عملکرد خود را بررسی، تجزیه و تحلیل کند و ببیند که تا چه اندازه موفق بوده است، کارش بسیار دشوار بود و کار به این راحتی‌ها انجام نمی‌شد. حال بازاریابی آنلاین مسئله را به بهترین شکل ممکن حل کرده است. ابزارهایی که در حال حاضر در بازار وجود دارد به قدری کاربردی و دقیق است که کوچک‌ترین حرکت شما را به شما گزارش می‌دهد و سپس نتیجه اقدامات شما را به همراه نمودار آنالیز و تجزیه و تحلیل می‌کند.

لازمه موفقیت در هر کاری این است که یک بار بنشینیم و اقداماتی که تاکنون صورت گرفته و اثراتی که به همراه داشته است را بررسی، تجزیه و تحلیل کنیم. در بازاریابی سنتی انجام این کار خیلی سخت بود ولی خوشبختانه به خاطر مزایایی که دیجیتال مارکتینگ به همراه دارد، این مشکل هم حل شده است.

مقایسه بازاریابی دیجیتال و بازاریابی سنتی

خیلی از اوقات متخصصان و کارشناسان دو بازاریابی سنتی و مدرن (دیجیتال) را در برابر یکدیگر قرار می‌دهند  و آن‌ها را با هم مقایسه می‌کنند. برخی از تحلیلگران بر این باور هستند که این دو نوع از بازاریابی مکمل یکدیگر هستند و مقایسه آن‌ها موضوعیتی ندارد؛ چون هر کدام مربوط به دوره خاص خودش بوده است. در ادامه این بخش از مقایسه قصد داریم نقاط قوت و ضعف این دو مدل بازاریابی را با یکدیگر مقایسه کنیم.

مقایسه بازاریابی دیجیتال و بازاریابی سنتی

نقاط قوت بازاریابی سنتی

• بازاریابی سنتی مزایای زیادی دارد. اولین مزیت آن، تأثیرگذار بودنش است. از آن‌جا که معمولاً نیاز به ارتباط دو انسان با یکدیگر دارد، درک آن واقعاً آسان است.
• معمولاً ثبات و پایداری بیشتری دارد. به عنوان مثال اگر شما یک تبلیغات چاپی به کسی بدهید، این تبلیغات تا زمانی که بازیافت نشود و از بین نرود، وجود خواهد داشت.
• بیشتر در حافظه مخاطب می‌ماند؛ زیرا طبیعی‌تر و ماندنی است و معمولاً در این نوع بازاریابی دو انسان در ارتباط با یکدیگر قرار می‌گیرند.

نقاط ضعف بازاریابی سنتی

• اندازه‌گیری میزان اثرگذاری آن مشکل است؛ چون شواهد عددی به شما نمی‌رسد و تقریباً همه داده‌ها حسی است.
• معمولاً گران است؛ زیرا در این روش بازاریاب باید مستقیماً با مخاطب در ارتباط قرار بگیرد. همچنین هزینه کاغذ و سایر ملزومات برای تبلیغات چاپی و سپس توزیع آن گران است.
• گاهی مخاطب هدف در این روش چندان درست شناخته نمی‌شود و برای دستیابی به مخاطب هدف باید با همه افراد ارتباط بگیرید تا در نهایت به یک مخاطب هدف واقعی برسید.

نقاط قوت دیجیتال مارکتینگ

• در این روش می‌توان درست به هدف زد و مخاطبی را جذب کرد که واقعاً مخاطب هدف است.
• تمام حرکات و اقدامات شما در بازاریابی دیجیتال، قابل سنجش و اندازه‌گیری است.
• در بازاریابی آنلاین تعامل بیشتری بین بازاریاب و مشتری صورت می‌گیرد؛ زیرا معمولاً مخاطبان تشنه محتوای جذاب هستند و اگر شما بتوانید چنین محتوایی به آن‌ها بدهید، قطعاً جذب شما خواهند شد.

نقاط ضعف بازاریابی آنلاین

• یکی از نقاط ضعف مهمی که ممکن است بازاریابی دیجیتال داشته باشد، آزاردهنده بودن آن است؛ زیرا واقعاً گاهی اوقات چندین ایمیل یا پیامک یا تماس با مخاطب گرفته می‌شود و این ممکن است او را آزار دهد.
• دومین نقطه ضعف بازاریابی آنلاین این است که ثبات و ماندگاری چندانی ندارد و ممکن است خیلی زود از ذهن مخاطب پاک شود. به همین خاطر هم باید خیلی جذاب باشد تا مخاطب را همان لحظه مجذوب خودش کند.
• سومین نکته‌ای که در مورد این نوع بازاریابی وجود دارد این است که دائماً در حال تکامل و تغییر است و به همین خاطر هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید من در تمام اجزای بازاریابی آنلاین استاد و خبره هستم. چیزهای زیادی در این حوزه وجود دارد که باید یاد بگیرید.

با همیار آکادمی پادشاه دیجیتال مارکتینگ شوید

دیجیتال مارکتینگ حوزه‌ای است که موفقیت در آن نیاز به آموزش مستمر و دائمی دارد و کسانی که دنبال موفقیت در این زمینه هستند باید بدانند که باید هر روز مطلبی جدید و کاربردی یاد بگیرند و آن را در حرفه خود به کار ببندند. اهمیت یادگیری دیجیتال مارکتینگ، همیار آکادمی را بر آن داشت که با استفاده از بهترین اساتید این حوزه دوره‌های مختلفی در زمینه بازاریابی دیجیتال راه اندازی کند.

همیار آکادمی در حال حاضر یکی از منحصر به فردترین مجموعه‌های آموزشی ایران است که در زمینه آموزش مهارت‌های جدید فعالیت می‌کند و تمرکز زیادی روی دیجیتال مارکتینگ و کسب درآمد از اینترنت دارد. با مراجعه به وب‌سایت این مجموعه می‌توانید دوره‌های رایگان و غیررایگان زیادی مشاهده کنید که شرکت در آن‌ها می‌تواند شما را به پادشاه دیجیتال مارکتینگ تبدیل کند. یکی از این دوره‌های بی‌نظیر این مجموعه وبمستران هوشمند است که در آن 0 تا 100 راه اندازی و مدیریت کسب و کار اینترنتی به شما آموزش داده می‌شود و با شرکت در این دوره می‌توانید بهترین بیزنس اینترنتی در صنعت خودتان را راه اندازی و آن را از نظر بازاریابی و سایر موارد لازم مدیریت و رهبری کنید.

در صورتی که از مطالعه این مقاله لذت بردید پیشنهاد می‌شود مقالات نتورک مارکتینگ و تبلیغات همسان را هم مطالعه کنید که می‌تواند برای شما بسیار کاربردی و تأثیرگذار باشد و نگرشتان به حوزه بازاریابی را تغییر دهد. آیا مقاله دیجیتال مارکتینگ برای شما مفید بود؟ تاکنون از این مدل بازاریابی در کسب و کار خودتان استفاده کرده‌اید؟ از کدام کانال برای بازاریابی آنلاین برای کسب و کار خود استفاده می‌کنید؟ لطفاً نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

نویسنده جلال شایان

آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!