فهرست مطالب
زمانی که میتوانیم در خانه یک موسیقی را گوش دهیم، چرا برای شنیدن همان موسیقی به کنسرت میرویم؟ چرا تماشای یک مسابقه ورزشی در استادیوم را به تماشای آن در تلویزیون ترجیح میدهیم؟ جواب آن ساده است: «تجربه». مشارکت در امور مختلف سبب به دست آمدن تجربههای جدید و لذتبخش میشود. تکنیک بازاریابی تجربی (Experiential Marketing) تنها برای فروش محصولات نبوده بلکه هدف از آن ایجاد تجربهای ماندگار در ذهن مشتری است. در این مقاله به بررسی کامل بازاریابی تجربی با مثالهای مختلف از برندهای دیگر میپردازیم تا به خوبی با این مفهوم آشنا شوید و در کسبوکار خود استفاده کنید. بنابراین اگر به دنبال یادگیری بازاریابی تجربی هستید و قصد دارید آن را در کسب و کار خود به کار ببندید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
بازاریابی تجربی تکنیکی است که در آن تجربه و تعاملی دو طرفه بین برند و مصرف کنندگان (مشتریان) ایجاد میشود. حال اگر مفهوم بازاریابی تجربی را دقیقتر بررسی کنیم به این موضوع پی میبریم که مشتریان دیگر تنها خواهان خرید یک محصول یا خدمات باکیفیت نبوده بلکه میخواهند با محصول و برند ارتباط نزدیکتری داشته باشند. به همین دلیل برندها به دنبال روشهای بازاریابی تأثیرگذار بودند که سرانجام به بازاریابی تجربی رسیدند، در تکنیک بازاریابی تجربی تنها هدف، فروش محصول نبوده بلکه میخواهیم محصول یا خدمات در ذهن مصرف کننده نیز بماند.
بازاریابی تجربی پایانی برای رابطه یک طرفه با مشتری بوده و شروع تعاملی دو طرفه با مصرف کننده است که نتایج شگفتانگیزی دارد. در بازاریابی تجربی عمدتاً از کمپینهای تجربی که از یک فعالساز همانند نمونه محصول، رویدادها و غیره برای ارتباط با مصرف کنندگان و برقراری تعاملی دو طرفه استفاده میشود. تعامل ایجاد شده میان برند و مصرف کننده سبب افزایش استفاده از این تکنیک توسط برندهای مختلف شده است. طبق تحقیقات انجام شده مشتریان به هنگام انتخاب یک برند برای استفاده از خدمات یا محصولات آن، به تجربیات خود بیشتر اهمیت میدهند. همچنین مصرف کنندگان تمایل بیشتری به خرید محصولاتی دارند که آنها را تجربه کردهاند تا محصولات یا خدماتی که فقط در تبلیغات و بیلبوردها میبینند. به طور کلی بر اساس تحقیقات انجام شده:
برخی اوقات ایونت مارکتینگ و بازاریابی تجربی یکی در نظر گرفته میشوند که این اشتباه است چرا که این دو از پایه با یکدیگر متفاوت هستند. در ایونت مارکتینگ یا بازاریابی رویدادی تعامل بین برند و مصرف کننده از نوع یک طرفه است اما در بازاریابی تجربی بر فرض اگر مصرفکنندگان در یک رویداد حضور داشته باشند، هدف تعاملی دو طرفه است.
تفاوت بازاریابی سنتی و تجربی
هزینههای شرکتها در بازاریابی تجربی همچنان درحال افزایش بوده و نشانگر سودمند بودن این تکنیک در کوتاهمدت و بلندمدت است اما هنوز برخی از کسبوکارها از روشهای بازاریابی سنتی استفاده میکنند. در ادامه به بررسی ۳ تفاوت اساسی بازاریابی سنتی و تجربی میپردازیم:
در بازاریابی سنتی رقابت صرفاً بر سر فروش محصولات یا خدمات است اما در بازاریابی تجربی، هدف ایجاد تجربهای برای مصرف کنندگان از آن محصول یا خدمات است. برای مثال در رقابت بازار سنتی، هدف ایجاد ویژگی جدید برای یک محصول به منظور افزایش سودی ناچیز است اما در بازاریابی تجربی برای درک تمایز محصول یا خدمات، به مشتری امکان تجربه کردن آن را میدهند یا تجربهای جدید برای او ایجاد میکنند. به طور کلی زمانی که از یک محصول صحبت میکنیم باید از خود بپرسیم که استفاده از این محصول چه تأثیری بر زندگی روزمره مصرف کننده دارد؟ چگونه احساسات و تجربیات او را تحت تأثیر قرار میدهد؟ پاسخ این سوالات تنها مزایایی بر بازاریابی تجربی نبوده و بلکه سبب همدلی مشتری با این محصولات یا خدمات میشود.
بازاریابی سنتی، مصرف کنندگان را کاملاً منطقی میداند اما در بازاریابی تجربی دید بازاریاب نسبت به مصرف کنندگان ترکیبی از منطق و احساس است. به عبارتی در بازاریابی سنتی، همیشه مصرف کننده را فردی منطقی در نظر میگیرند که بر اساس منطق خرید میکند اما در بازاریابی تجربی، مصرف کننده را فردی احساسی میدانند که از روی احساس دست به خرید میزند.
در بازاریابی سنتی فروش بر اساس تاکید بر ویژگیهای کاربردی و مزایای اصلی محصولات یا خدمات صورت میگیرد اما در بازاریابی تجربی، تجربهها وسیلهای محرک برای خرید محصول یا خدمات به شمار میروند. شایان ذکر است که جذابیت روشهای تبلیغاتی بازاریابی سنتی نسبت به بازاریابی تجربی برای مصرف کنندگان بسیار کمتر است.
مزایای بازاریابی تجربی
همان طور که توضیح دادیم، بازاریابی تجربی یکی از راههای تبلیغات برای برندهای مختلف است که با ارائه تجربهای خاص و دلنشین به مصرف کنندگان، آنان را با برند خود آشنا و تشویق به خرید میکند. حال به بررسی مزایای این روش بازاریابی میپردازیم که عبارتند از:
آگاهی از برند تنها به معنای شناخته شدن برند شما نبوده بلکه به معنای آگاهی مردم از داستان، ارزش و رسالت برند شما است. جالب است بدانید که ۶۵٪ از افراد شرکت کننده میگویند که کمپینها سبب شناخت و آگاهی بهتر از محصولات یا خدمات برند شده و تصویری مثبت از برند در ذهنشان ایجاد شده است.
مهمترین ویژگی این کمپینها مشارکت افراد با تصمیم خودشان است و همین امر سبب ایجاد تعاملی دو جانبه و مثبت میشود. این تعامل سبب افزایش میزان نرخ بازگشت سرمایه یا ROI نیز میشود. حتی جالب است بدانید که ۹۱٪ مردم معتقدند امروزه تبلیغات بیشتر از ۲ سال قبل مزاحمت ایجاد میکنند. بنابراین استفاده از یک تکنیک بازاریابی تجربی میتواند امتیاز مثبت بزرگی نسبت به رقبا باشد.
یکی از قدرتمندترین روشهای بازاریابی که به میزان زیادی به اعتماد مصرف کنندگان وابسته است، تبلیغات دهانبهدهان است. زمانی که مشتریان از خدمات، محصولات یا رویدادی راضی باشند آن را به دیگران نیز معرفی میکنند. جالب است بدانید افرادی که تجربه یک برند تجاری را دارند (در کمپینها شرکت کردهاند)، این موضوع را به ۱۷ نفر دیگر بازگو میکنند.
برندهای بسیاری اعم از کوکاکولا، مرسدس بنز، سامسونگ و غیره از کمپینهای بازاریابی تجربی برای فروش محصول یا خدمات خود استفاده میکنند. همانطور که تا الان متوجه شدید، هدف در این نوع از بازاریابی، تجربه کردن برند توسط مشتریان و مصرفکنندگان است تا با ایجاد لحظات ماندگار در ذهن مشتری، تعامل بین او و برند افزایش یابد. در ادامه به معرفی چند برند معروف که از این روش بازاریابی استفاده کردهاند، میپردازیم:
در سالهای اخیر یکی از برندهای موفق در بازاریابی تجربی، IKEA است که در کمپین Big Sleepover خود از این روش استفاده کرد. در این کمپین از 100 نفر که در خرید کالاهای مصرفی طولانیمدت اعم از تشک و غیره شک داشتند، دعوت شد تا به مدت یک شب در تختهای IKEA بخوابند. در این کمپین تجربهای مستقیم بین برند و مشتریان به وجود آمد چرا که مصرف کنندگان با لباسهای خواب و چشمبندهای خود به فروشگاه IKEA آمده و این کمپین جالب را تجربه کردهاند.
جالب است بدانید که اکثریت این افراد پس از اتمام کمپین تصمیم به خرید تختخوابهای IKEA گرفتند! در حالت کلی گذراندن شب در IKEA به طور غیرمستقیم بر رفتار خرید افراد تأثیر گذاشت و آنان به خاطر خاطرات و راحتی در طول شب تصمیم به خرید گرفتند. کار برند IKEA بسیار جالب بوده و در عین حال جزو بهترین و فراموش نشدنیترین کمپینهای بازاریابی تجربی است.
یکی دیگر از برندهای موفق در زمینه بازاریابی، Red Bull است که در حالت کلی برای تکنیکهای بازاریابی مورد توجه است. در حالت کلی موفقیت این برند در نتیجه میزبانی آن برای انواع رویدادهای ورزشی و موسیقی بوده و هدفش تشویق مردم به ماجراجویی، تفریح، ورزش و موسیقی است. یکی از مواردی که شرکت Red Bull از روش بازاریابی تجربی استفاده کرده، راهاندازی رقابتی به نام Soapbox است که افراد از هر رده سنی را دعوت کرده تا با ساخت اتومبیل خود و شرکت در مسابقهای با حمایت مالی Red Bull، برنده شوند. در حالت کلی هدف این برند ایجاد انواع تجربیات در مصرفکنندگان است تا خاطرهای ماندگار در ذهن مشتریان برجای مانده و از این طریق میزان فروش خود را افزایش دهد.
یکی دیگر از کارهایی که ردبول در سال 2014 برای بازاریابی تجربی خود انجام داد و بسیار پرسروصدا بود، پروژه Stratos است. در این پروژه بازاریابی، Felix Baumgartner که چتربازی اهل اتریش بود با همکاری شرکت ردبول توانست رکورد پرش با چتر از بالاترین ارتفاع را بشکند. در این پروژه Red Bull او را در یک کپسول کوچک قرار داد و با استفاده از یک بالون پر از هلیوم او را به استراتوسفر فرستاد! ردبول با این کار بازدید فوقالعادهای از طریق پخش زنده یوتیوب داشت و تا به حال بیش از 8 میلیون بار این ویدئو در یوتیوب پخش شده است.
برخی از نمونههای بازاریابی تجربی میتوانند فراتر از یک محصول یا خدمت باشند. برای مثال کوکاکولا این کار را به خوبی با استفاده از کمپین خود به نام Small World Machines انجام داده است. این کمپین در سال 2013 در کشورهای هند و پاکستان انجام شد و در آنها ماشینهای مجازی به نام Small World Machines قرار داده شد.
هدف اصلی در این کمپین، کنار گذاشتن روابط آشفته میان دو کشور و برقراری تعامل انسانی بین دو ملت بود. این ماشینهای فروش با تکنولوژی پیشرفته در لاهور پاکستان و دهلی هند در مراکز خرید پر رفتوآمد قرار گرفتند. افراد حرکات یکدیگر را تقلید میکردند و با دیدن تصاویر روی صفحات، کارهای مشترکی انجام میدادند. این کمپین بسیار موفقیت آمیز بوده و نشان دهنده آن است که در استراتژیهای بازاریابی باید جسورانه عمل کنید تا نتایج بهتری بگیرید.
Lean Cuisine کمپین خود را با هشتگ #WeightThis آغاز کرد و هدف او در این کمپین اهمیت دادن خانمها به چیزی غیر از وزنشان است. به عبارتی دیگر هدف از این کار نشان دادن مهمتر بودن کارها و فکرهای افراد نسبت به وزنشان در زندگی است. شرکت کنندگان این کمپین به موارد مختلف و جالبی اعم از میزان علاقهشان به فرزندانشان، تمایلشان به بازگشت به دانشگاه در ۵۵ سالگی، مراقبت از ۲۰۰ کودک بیسرپرست و غیره اشاره کردند. این کمپین به موفقیت بزرگی دست پیدا کرد و بیش از ۲۰۴ میلیون بار در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشته شد.
یکی دیگر از برندهای مطرحی که از بازاریابی تجربی استفاده کرده، مرسدس بنز است. این برند در کمپینی با نام «Invisible Car» برای نشان دادن صفر بودن میزان انتشار اتومبیل جدید خود بود که از سلول سوختی هیدروژنی استفاده میکرد. این برند پانلهای LED را به کل اتومبیل چسباند به طوری که اتومبیل قابل مشاهده نبود و از طریق دوربینهای اطراف آن، محیط اطراف همزمان بر روی این پانلهای LED نمایش داده میشدند که این کار سبب حیرت افراد شد!
سامسونگ با ایده «نجات مردم به جای تغییر زندگی آنها»، کمپین Safety Truck را راه انداخت و هدف نشان دادن تصادفات زیاد به هنگام سبقت گرفتن از وسایل نقلیه بزرگ همانند کامیونها و در نتیجه زیاد بودن تعداد مرگومیر در اثر این تصادفات بود. این ویدئو در مدت زمان کوتاهی توانست ویروسی شود و توجه افراد زیادی را به خود جلب کند.
حال پس از بررسی در مورد چیستی بازاریابی تجربی، مزایای آن و مثالهای کاربردی، به نحوه استفاده از این تکنیک جالب و جذاب در کسبوکار خودتان میرسیم. اگر با خود میگویید که «من هم باید در کسب و کارم از این تکنیک استفاده کنم» پس این بخش از مقاله را با دقت مطالعه کنید تا یک کمپین موفق ایجاد کنید! گامهای ایجاد یک کمپین موفق بازاریابی تجربی عبارتند از:
در بازاریابی تجربی استفاده از عناصر دنیای دیجیتال بسیار مهم است. به عبارتی دیگر، زمانی که از عناصر دنیای مجازی برای این تکنیک استفاده کنیم، بسیار مؤثرتر و ماندگارتر خواهد بود. برای این کار شما باید با استفاده از کانالهای ارتباطی مختلف در فضاهای مجازی اعم از ایمیل، شبکههای اجتماعی و غیره، رویداد خود را به مردم اطلاع دهید. استفاده همزمان از تکنیک بازاریابی چریکی نیز میتواند بسیار مؤثر باشد اما اگر از آن استفاده نکردید به بهترین شکل این رویداد را به مردم اطلاع و آنها را به شرکت در رویداد تشویق کنید.
یکی از کارهای مفید برای اطلاعرسانی رویداد و تشویق مردم به شرکت در آن، تأسیس وبسایت است. البته شایان ذکر است که انجام این کار ضروری نبوده اما در صورت انجام چشمگیرتر و قابل توجهتر خواهد بود. حتی برای این رویداد میتوانید یک نرمافزار مخصوص تلفنهمراه نیز ایجاد کنید و مسائل مختلف آن را مانند: نحوه و زمان اجرا، عکسهای مختلف و غیره را با دیگران به اشتراک بگذارید. یکی از مهمترین بخشها در ایجاد کمپین بازاریابی تجربی در کسبوکار خود، داشتن هشتگ اختصاصی رویداد است تا از این طریق دیگران را به اشتراکگذاری عکس و فیلمهای رویداد تشویق و تجربهای فراموش نشدنی برایشان ایجاد کنید.
هدف خود را از بازاریابی تجربی مشخص کنید چرا که اگر به کمپینهای بازاریابی تجربی در برندهای موفق نگاهی بیندازید، متوجه هزینهبر بودن این کمپینها خواهید شد. بنابراین برای اینکه سرمایه خود را در راه درست استفاده کنید باید هدف و استراتژی خود را از این روش بازاریابی به خوبی بشناسید تا بازده خوبی از این تکنیک داشته باشید.
مهمترین نکتهای که در رابطه با بازاریابی تجربی وجود دارد، ایجاد تجربهای فراموش نشدنی برای افراد است. بنابراین باید مردم را شوکه و سبب ترشح آدرنالین در آنها شوید! به طور خلاصه تجربهای جدید که تا به حال در زندگی خود تجربه نکردهاند به آنان ارائه کنید تا در ذهنشان ماندگار شوید. به همین دلیل ایدهها، آمادهسازی، تحقیقات، تکنولوژی و کانالهای ارتباطی بسیار مهم هستند. در صورتی که میخواهید از روشی غیرمتعارف همانند بازاریابی تجربی در کسبوکارتان استفاده کنید، باید سختکوش و خلاق باشید تا به جای ارائه تجربهای متوسط، تجربهای جدید و بسیار جالب برایشان ایجاد کنید.
ROI در بازاریابی تجربی
در هر کسبوکاری هدف استفاده از تکنیکهای بازاریابی افزایش میزان سود و شناخته شدن بیشتر برند است اما یکی دیگر از موارد بسیار مهم میزان بازگشت سرمایه یا همان ROI است که در ادامه به بررسی کامل این موارد میپردازیم تا درک درستی از این مسیر داشته باشید:
اولین گام برای اندازهگیری میزان بازگشت سرمایه، درک بازار است. برندها سعی در ایجاد تجربههای جدید برای مصرف کنندگان دارند اما این روش در بازاریابی با چالشهایی روبهرو است. به طور خلاصه پیش از ایجاد یک کمپین بازاریابی تجربی جدید در رابطه با بازار زمان حال، به خوبی تحقیق کنید تا با شکست مواجه نشوید.
متأسفانه بازاریابان به هنگام ایجاد کمپینی جدید، اهداف مشخصی ندارد و همین امر سبب شکست آنان میشود. تعیین اهداف اصلی بازاریابی در ابتدای پروژه به شما در تعیین و تشخیص آنچه در کمپین مهم نیست یا مهم است، کمک زیادی میکند. شما باید بدانید که دقیقا چه میخواهید به دست آورید؟ با دانستن اهدافتان میتوانید این مسیر چالش برانگیز را به درستی طی کنید و عوامل مؤثر را بشناسید. در حالت کلی ۵ عامل برای بهبود موفقیت شما وجود دارد که عبارتند از:
همچنین شما باید از اینکه اهدافتان منطقی، داده محور، قابل پیگیری و دستیابی بودن است، اطمینان حاصل کنید تا به بهترین شکل از کمپین خود نتیجه بگیرید و سرمایهتان تلف نشود.
اندازهگیری میزان مشارکت در کمپینها از مهمترین موارد در تعیین سود است. بنظرتان مشارکت شرکت کنندگان، فعالیتهای اجتماعی و غیره را چگونه میتوان اندازهگیری کرد؟ برای این کار میتوان عملکردشان برای تجزیه و تحلیل این ماجرا را در دو دسته قرار داد:
این KPIها اغلب توسط برترین بازاریابهای جهان استفاده میشود که یکی از بهترین کارها برای اندازهگیری ROI است و این موارد عبارتند از:
این KPIها بسیار مهم هستند و در اندازهگیری بازگشت سرمایه یا همان ROI نقش بسیار پررنگی در کمپینها دارند که عبارتند از:
هر تجربهای که شما برای مصرفکنندگان ایجاد میکنید باید دادههایی را نیز در دسترس شما قرار دهد. به همین دلیل میتوانید نظرسنجیهایی را بر روی سایت یا شبکههای مجازی قرار داده یا از طریق ایمیل و پیامک نظرشان را بپرسید و دادههایی را از این طریق جمعآوری کنید. طبقهبندی کردن این دادهها برای شما در پیشرفت کسبوکارتان، شناسایی نقاط قوت و ضعفتان بسیار کمککننده خواهد بود.
بازاریابی تجربی تکنیکی جالب و تأثیرگذار در بازاریابی است که با ایجاد تعاملی دو جانبه بین برند و مصرف کننده صورت میگیرد. در بازاریابی تجربی هدف تنها فروش محصول یا خدمات نبوده بلکه برند، خواهان ماندگار شدن در ذهن مشتری است و به همین دلیل باید در این روش خلاقیت به خرج داد. برندهای مختلفی اعم از کوکاکولا، ردبول، ایکیا و غیره از این روش استفاده کرده و به موفقیت بزرگی با استفاده از کمپینهای خود دست یافتهاند.
آیا شما تا به حال از بازاریابی تجربی در کسبوکارتان استفاده کردهاید؟ نتیجه این نوع از بازاریابی چگونه بود؟ آیا مثالهایی از بازاریابی تجربی در ایران میشناسید؟ چه برندهایی از این تکنیک بازاریابی برای ماندگار شدن در ذهن مشتری استفاده میکنند؟ بهنظر شما از چه روشهایی میتوان برای این تکنیک استفاده کرد؟ لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان همیار آکادمی در زیر همین پست به اشتراک بگذارید.
دانشجوی مهندسی کامپیوتر هستم و علاقه زیادی به فعالیت در حوزه تولید محتوا و سئو دارم.
خوشم اومد دریا جان شماره تماست رو بزار کار سئو بهت بدم
پاسخ