برای شروع هر کسب و کاری، داشتن یک برنامه ریزی منظم و دقیق (طرح کسب و کار یا بیزینس پلن) ضروری است. چه کسب وکار اینترنتی راه بیندازید و چه یک فروشگاه فیزیکی، داشتن یک برنامه ریزی خوب برای موفقیت شما حیاتی است. این برنامه ریزی در واقع نقش یک نقشه راه را دارد که در آن اهداف، استراتژی‌ها و موانع احتمالی کسب و کار شما مشخص شده است. برنامه ریزی به شما کمک می کند تا سازماندهی شده عمل کنید و همچنین دیدگاه روشنی از کسب و کارتان را به سرمایه گذاران و سهامداران بالقوه ارائه دهید.
به برنامه ریزی تجاری به عنوان یک نقشه ساختمانی نگاه کنید که شما را به سمت ایجاد یک کسب و کار سودآور و پایدار هدایت می کند. اگر جدی هستید که کسب و کاری را راه اندازی کنید، وقت بگذارید و یک برنامه ریزی تجاری خوب و دقیق تهیه کنید.
در این مقاله از همیار آکادمی، 8 گام اصلی برای تدوین طرح کسب و کار به همراه مثال‌هایی کاربردی شرح داده شده است تا راهنمایی جامع و مفیدی در اختیار شما قرار گیرد. با استفاده از این ساختار منسجم و استاندارد، می‌توانید طرحی اثربخش برای کسب‌وکارتان تدوین کنید.
طرح کسب و کار یا بیزینس پلن چیست؟
طرح کسب و کار (business-plan) سندی راهبردی است که نقشه مسیر رسیدن به اهداف یک کسب و کار را در بلندمدت ترسیم می‌کند. این طرح به منزله یک ابزار متقاعد کننده برای جلب نظر سرمایه‌گذاران عمل می‌کند و در عین حال، راهنمایی جامع برای پیش‌بینی تقاضای بازار در حوزه فعالیت تجاری مورد نظر ارائه می‌دهد.
بیزینس پلن به شما کمک می‌کند تا کسب و کار خود را به سمت موفقیت هدایت کنید. این طرح، نقشه‌ای جامع از اهداف، استراتژی‌ها و برنامه‌های عملی شما برای رسیدن به این اهداف را ارائه می‌دهد. در واقع، طرح کسب و کار با ترسیم موقعیت فعلی و آینده کسب و کار، منابع در دسترس و مورد نیاز، وضعیت رقبا و بازار، به شما کمک می‌کند تا گام‌های مؤثری برای رسیدن به اهداف تجاری خود بردارید.
اهدف اصلی بیزینس پلن
سه هدف اصلی نوشتن طرح کسب و کار
1. جلب نظر سرمایه‌گذار
2. داشتن یک نقشه راه
3. تبدیل ایده به واقعیت
چرا طرح کسب و کار برای جذب سرمایه گذار مهم است؟
طرح کسب و کار سندی کلیدی برای جلب نظر سرمایه‌گذاران است. این طرح، نمای کلی از کسب و کار شما را ارائه می‌دهد که شامل محصولات یا خدمات، بازار هدف، رقبا و پیش‌بینی‌های مالی می‌شود. این اطلاعات برای سرمایه‌گذاران ضروری است تا بتوانند تصمیمی آگاهانه در مورد سرمایه‌گذاری در کسب و کار شما بگیرند. چند دلیل وجود دارد که چرا یک طرح تجاری برای سرمایه‌گذاران یک ضرورت به شمار می‌رود:
۱. یک طرح کسب و کار خوب نشان می‌دهد که شما به عنوان کارآفرین، وقت گذاشته‌اید تا به تمام جنبه‌های کسب و کار فکر کنید و یک برنامه‌ی عملی برای موفقیت دارید. تحلیل بازار، تحلیل رقبا، پیش‌بینی‌های مالی و موارد دیگر در یک طرح کسب و کار نشان می‌دهند که شما تا چه حد دانش درباره‌ی کسب و کار خود دارید و چقدر آن را مورد بررسی قرار داده‌اید.
۲. طرح کسب و کار باید به سرمایه‌گذاران نشان دهد که آنها چگونه با سرمایه‌گذاری در کسب و کار شما، سود خواهند کرد. این شامل بازار بزرگ و رو به رشدی است که کسب و کار شما در آن فعالیت می‌کند، داشتن یک پیشنهاد ارزشی منحصر به فرد و یک تیم مدیریتی قوی.
۳. یک طرح کسب و کار خوب به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که شما درک درستی از کسب و کار خود دارید و برنامه‌ای برای موفقیت آن در نظر گرفته‌اید. این موضوع می‌تواند به ایجاد اعتماد و اعتبار شما نزد سرمایه‌گذاران کمک کند.
8 اصل اساسی برای نوشتن طرح کسب و کار
عناصر ضروری برای نوشتن یک طرح کسب و کار موفق
نوشتن یک طرح تجاری عالی به شما کمک می کند تا برای کسب و کار خود سرمایه جذب کنید، اهداف تعیین کنید و پیشرفت خود را اندازه گیری نمایید. در این مقاله، ما به بررسی عناصر ضروری که باید در طرح کسب و کار خود بگنجانید، می پردازیم:
1. خلاصه مدیریتی (Executive Summary)
این بخش، مقدمه ای برای کل طرح شما است و به عنوان یک تیزر عمل می کند. خلاصه مدیریتی، تصویری واضح و مختصر از کسب و کار شما ارائه می دهد و توضیح می دهد که چرا سرمایه گذاری روی آن، ارزشمند است. اگر به دنبال جذب سرمایه از سرمایه گذاران بالقوه هستید، این بخش کلیدی است زیرا اولین برداشت آنها از کسب و کار شما را شکل می دهد. خلاصه مدیریتی باید هم آموزنده و هم جذاب باشد. به آن به عنوان یک فرصت کوتاه برای معرفی کسب و کار خود فکر کنید.
مثال: شرکت مرباهای خاص، با تولید مرباهای خانگی با طعم‌های منحصر به فرد و طبیعی، به دنبال ایجاد تنوع و تجربه جدید در صبحانه و عصرانه مشتریان است. ما با استفاده از میوه‌های تازه و ارگانیک و پخت سنتی، طعمی اصیل و دلچسب را به ارمغان می‌آوریم. تمرکز ما بر روی جلب رضایت مشتریان با ارائه محصولات با کیفیت بالا و قیمت مناسب است.
2. شرح شرکت (Company Description)
این بخش، پایه و اساس همه موارد بعدی در طرح شما است. در اینجا، شرحی از تاریخچه کسب و کار خود، از جمله نحوه شکل گیری و دستاوردهای آن ارائه می دهید. همچنین به ویژگی های منحصر به فرد و مزایای رقابتی شرکت خود اشاره می کنید تا زمینه را برای بقیه طرح آماده سازید. علاوه بر آن، ساختار مالکیت و مدیریت شرکت را توضیح می دهید تا به سرمایه گذاران در درک بهتر آن کمک کنید.
مثال: این شرکت در سال 1402 با هدف تولید و عرضه مرباهای خانگی با طعم‌های خاص و منحصر به فرد تاسیس شده است و با بهره‌گیری از دانش و تجربه نسل‌های گذشته در تولید مربا و همچنین استفاده از مواد اولیه مرغوب و ارگانیک، محصولاتی با کیفیت بالا و طعم‌های اصیل به مشتریان خود ارائه می‌دهد.
3. تحلیل بازار (Market Analysis)
این بخش، به شما کمک می کند تا صنعت، رقبا و بازار هدف خود را شناسایی کنید. این بخش باید جامع و مبتنی بر تحقیق باشد و عواملی مانند نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهایی را که کسب و کار شما ممکن است با آنها مواجه شود، در نظر بگیرید. با تحلیل این عوامل، کسب و کارها بهتر می توانند استراتژی های بازاریابی درستی را توسعه دهند که نه تنها خطرات احتمالی را برطرف می کند، بلکه از فرصت های رشد نیز بهره برداری می کند.
مثال: بازار مربا در ایران با توجه به ذائقه ایرانیان، از پتانسیل بالایی برخوردار است. در سال‌های اخیر، تمایل به مصرف محصولات طبیعی و ارگانیک افزایش یافته است که این امر فرصتی مناسب برای شرکت مرباهای خاص با محصولات منحصر به فرد و طبیعی خود ایجاد کرده است.
با وجود رقابت در این بازار، مرباهای خاص با ارائه طعم‌های خاص و متمایز، کیفیت بالا و قیمت مناسب، جایگاه خود را در میان مصرف‌کنندگان تثبیت کرده است.
4. محصولات و خدمات (Products and Services)
در قلب هر کسب و کار موفق، درک درستی از محصولات و خدمات آن نهفته است. در این بخش، محصول یا خدماتی که ارائه می دهید را به گونه ای شرح می دهید که آنها را از رقبا متمایز کند. در اینجا توضیح می دهید که چگونه محصولات و خدمات شما نیازهای بازار هدف را برآورده می کند و به چه روشی برای مشتریان خود ارزش ایجاد می کنید. همچنین می توانید به استراتژی قیمت گذاری و هر گونه حق مالکیت معنوی که ارزش منحصر به فردی را به کسب و کار شما اضافه می‌کند، اشاره کنید.
مثال: شرکت مرباهای خاص طیف متنوعی از مرباهای خانگی با طعم‌های منحصر به فرد و طبیعی را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. برخی از طعم‌های محبوب این شرکت عبارتند از مربای انجیر با گردو، مربای زردآلو با زعفران، مربای بهار نارنج، مربای بالنگ و …
تمامی مرباهای این شرکت با استفاده از میوه‌های تازه و بدون مواد افزودنی تهیه می‌شوند. مرباهای خاص در بسته‌بندی‌های شیشه‌ای جذاب و باکیفیت عرضه می‌شوند که علاوه بر حفظ طعم و کیفیت محصول، زیبایی خاصی به سفره شما می‌بخشند.
5. تحلیل رقبا (Competitive Analysis)
به عنوان یک کارآفرین، مهم است بدانید که مهم نیست چه محصول یا خدماتی ارائه می دهید، همیشه رقیبی در بازار وجود دارد. به همین دلیل، در بخش تحلیل رقبا باید به نکاتی که شما را از رقبا متمایز می کند، اشاره کنید. کمی در مورد پیشنهاد فروش منحصر به فرد خود (Unique Selling Proposition) تامل کنید. شاید شما تجربه ای شخصی تر برای مشتریان خود فراهم می کنید، یا شاید از مواد باکیفیت تری در محصولات خود استفاده می کنید. هر چه که باشد، آن را به روشی واضح و مختصر بیان کنید.
مثال: در بازار مرباهای خاص، رقبای اصلی ما شرکت های “مرباهای بهار” و “طعم های بهشتی” هستند. سهم بازار شرکت مرباهای بهار 40% و سهم بازار طعم های بهشت 30% است. مرباهای بهار به دلیل سابقه طولانی و قیمت مناسب شناخته شده است، در حالی که طعم های بهشت به خاطر تنوع طعم و استفاده از مواد اولیه با کیفیت محبوب است.
اما شرکت ما با ارائه طعمی منحصر به فرد از ترکیب میوه های تازه و ادویه جات، قیمتی رقابتی و بسته بندی جذاب، خود را از رقبا متمایز می کند. علاوه بر این، ما بر ارائه خدمات مشتری عالی و تجربه خریدی لذت بخش تمرکز داریم.
6. برنامه های راهبردی و اجرایی (Strategy and Implementation Plans)
داشتن یک برنامه عملیاتی قوی برای شروع یک کسب و کار ضروری است. به همین دلیل بخش برنامه های راهبردی و اجرایی در طرح کسب و کار شما بسیار مهم است. در اینجا می توانید چشم انداز خود را برای موفقیت نشان دهید و نحوه رسیدن به آن را شرح دهید.
مثال: ایجاد وب سایت و حضور فعال در شبکه های اجتماعی برای افزایش آگاهی از برند، شرکت در نمایشگاه های مواد غذایی و بازارهای محلی برای معرفی محصولات به مشتریان، ارائه نمونه های رایگان و تخفیف های ویژه برای جذب مشتریان جدید، پیاده سازی سیستم های کنترل کیفیت برای تضمین انطباق با استانداردهای بهداشتی و فروش مستقیم از طریق وب سایت و فروشگاه های محلی.
7. پیش بینی های مالی (Financial Projections)
اهمیت بخش پیش بینی های مالی را دست کم نگیرید. در این بخش، به جزئیات پیش بینی های مالی خود، از جمله درآمد، هزینه ها و جریان نقدی، می پردازید. اما این بخش فقط در مورد محاسبات مالی نیست. این بخش در مورد نشان دادن به سرمایه گذاران بالقوه است که کسب و کار شما نه تنها از نظر مالی پابرجا است، بلکه پتانسیل موفقیت نیز دارد.
مثال: پیش بینی درآمد:
-
سال اول: 100 میلیون تومان
-
سال دوم: 200 میلیون تومان
-
سال سوم: 350 میلیون تومان
پیش بینی هزینه ها:
-
هزینه مواد اولیه: 30% از درآمد
-
حقوق و دستمزد: 25% از درآمد
-
بازاریابی و تبلیغات: 20% از درآمد
-
اجاره و سایر هزینه ها: 15% از درآمد
8. نتیجه‌گیری (Closing Statement)
نتیجه‌گیری آخرین فرصتی است تا اشتیاق و علاقه‌ی خود به کسب و کارتان را به خواننده نشان دهید. یک نتیجه‌گیری خوب باید خلاصه، حرفه‌ای و هیجان‌انگیز باشد تا خواننده را برای کسب اطلاعات بیشتر ترغیب کند. به خاطر داشته باشید که کلمات پایانی شما می‌توانند تأثیر زیادی بگذارند و ذهنیت مثبتی در شرکا، سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعان ایجاد کنند.
مثال: موسسه ما یک شرکت نوپا با پتانسیل رشد بالا است. ما با ارائه مرباهای با کیفیت و طعم های منحصر به فرد، به دنبال ایجاد تنوع در بازار صبحانه و عصرانه هستیم. ما یک تیم مجرب و متعهد به موفقیت داریم و سابقه اثبات شده ای در تولید محصولات باکیفیت داریم.
ما به دنبال سرمایه گذاری 500 میلیون تومانی برای توسعه خط تولید، افزایش فعالیت های بازاریابی و گسترش به بازارهای جدید هستیم. ما مطمئن هستیم که با این سرمایه گذاری، می توانیم به اهداف خود دست پیدا کنیم و به یک شرکت پیشرو در صنعت مربا تبدیل شویم.
چرا نوشتن طرح کسب و کار ضروری است؟
چرا نوشتن طرح کسب و کار مهم است؟ اهمیت طرح کسب و کار
نوشتن این طرح، ابزاری ارزشمند برای خود شما به حساب می‌آید. با اختصاص زمان برای نوشتن ایده و جزئیات آن، درک عمیق‌تری از کسب و کار خود و الزامات لازم برای موفقیت به دست می‌آورید.
راه اندازی کسب و کار، با وجود ریسک پذیری بالا، می تواند بسیار سودآور باشد. یک کسب و کار موفق نیاز به مدیریت منابع مالی، تعیین اهداف برای کارکنان، جذب سرمایه از سرمایه گذاران و حتی برنامه ریزی برای فروش آینده را دارد. به همین دلیل، برای کارآفرینان، تعیین اهداف و برنامه ریزی برای اداره یک کسب و کار خاص، ضروری است.
داشتن یک طرح کسب و کار به کارآفرینان کمک می کند تا با توجه به شرایط، اقدامات و ایده آل ها را برای رسیدن به اهداف کسب و کار خود انتخاب کنند. چند دلیل وجود دارد که چرا یک طرح کسب و کار برای کارآفرینان ضروری است:
بنیان محکمی برای شروع کسب و کار: طرح تجاری به عنوان ستونی برای راه اندازی یک کسب و کار عمل می کند زیرا پایه ای برای همه تصمیماتی است که یک فرد به عنوان کارآفرین خواهد گرفت. این طرح او را مجبور می کند تا به طور انتقادی در مورد مدل کسب و کار، بازار هدف و فضای رقابتی خود فکر کند. همچنین به کارآفرین کمک می کند تا یک برنامه مالی واقع بینانه و قابل دستیابی ایجاد کند. این طرح به کارآفرین کمک می کند تا چشم انداز و اهداف خود را روشن کند، بازار هدف را شناسایی کند، یک استراتژی بازاریابی تدوین کند و چشم انداز خود را به سرمایه گذاران، شرکا و کارکنان منتقل کند.
افزایش انگیزه: علاوه بر این، داشتن یک برنامه مشخص به شما کمک می‌کند در شرایط سخت تمرکز و انگیزه خود را حفظ کنید و در نهایت در وقت و هزینه صرفه‌جویی نمایید. هرگز قدرت یک طرح کسب و کار جامع را دست کم نگیرید. این طرح نه تنها بر سودآوری شما تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند در مسیر پر هیجان کارآفرینی، منبع الهام و راهنما باشد.
کمک به تصمیم گیری: تصمیم گیری برای یک کارآفرین بسیار مهم است. برخی از تصمیمات مانند تصمیم گیری برای راه اندازی محصول یا خدمات جدید، گسترش به بازار جدید، تعیین قیمت، تخصیص منابع، استخدام کارکنان جدید یا عدم استخدام و غیره باید پس از تجزیه و تحلیل صحیح وضعیت کسب و کار انجام شود. طرح کسب و کار می تواند به کارآفرین در شناسایی فرصت ها و تهدیدهای بالقوه و توسعه استراتژی هایی برای مقابله با آنها کمک کند.
جذب سرمایه گذار به کسب و کار: اگر یک کارآفرین بخواهد کسب و کار خود را گسترش دهد یا راه اندازی کند، به احتمال زیاد نیاز به دریافت وام از بانک یا جذب سرمایه از سرمایه گذاران دارد. یک طرح کسب و کار نشان می دهد که یک کارآفرین چقدر در مورد تجارت خود جدی است. این طرح به سرمایه گذاران کمک می کند تا برنامه ها را درک کنند، پتانسیل کسب و کار را برای بازگشت سرمایه ببینند و غیره. بنابراین، یک طرح تجاری خوب نوشته شده ابزاری ضروری برای هر کارآفرینی برای ایجاد اعتماد و اعتبار است.
تدوین بهتر استراتژی ها: علاوه بر تعیین اهداف، طرح کسب و کار به شما امکان می‌دهد تا استراتژی‌های بازاریابی و فروش را تدوین کنید. این استراتژی‌ها مشخص می‌کنند که چگونه می‌خواهید محصولات یا خدمات خود را به مشتریان بالقوه معرفی کنید و آنها را به خرید ترغیب نمایید. همچنین، نوشتن طرح کسب و کار به درک بهتر رقبا و چشم‌انداز کلی بازار کمک می‌کند. با داشتن این اطلاعات، می‌توانید جایگاه مناسب‌تری را برای کسب و کار خود در نظر بگیرید.
برآورد ارزش گذاری کسب و کار: طرح کسب و کار چارچوبی را برای ارزیابی دارایی ها و بدهی های کسب و کار ارائه می دهد. این طرح باید شامل یک ترازنامه دقیق باشد که تمام دارایی ها و بدهی های کسب و کار را فهرست کند. از این اطلاعات می توان برای محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV) کسب و کار استفاده کرد که معیار اساسی ارزش کسب و کار است. همچنین باید شامل پیش بینی های مالی برای سه تا پنج سال آینده باشد. از این پیش بینی ها می توان برای تخمین جریان نقدی آینده کسب و کار استفاده کرد که عامل کلیدی در تعیین ارزش گذاری است. همچنین باید محصولات یا خدمات، بازار هدف و فضای رقابتی کسب و کار را شرح دهد. از این اطلاعات می توان برای ارزیابی مزیت های رقابتی کسب و کار و تخمین پتانسیل رشد آتی آن استفاده کرد.
سازماندهی بیشتر: هنگام نوشتن یک بیزینس پلن، کارآفرین باید همه جنبه های کسب و کار خود را در نظر بگیرد، از بازار هدف و فضای رقابتی گرفته تا پیش بینی های مالی. این می تواند به کارآفرین کمک کند تا زمینه هایی را که نیاز به تحقیق بیشتری دارند شناسایی کند. یک بیزینس پلن به طور معمول به بخش‌هایی مانند تجزیه و تحلیل بازار، تجزیه و تحلیل رقبا و پیش‌بینی‌های مالی تقسیم می‌شود. این می تواند به کارآفرین در سازماندهی تحقیقات و اطمینان از پوشش همه موضوعات مهم کمک کند.
راهنمای گام به گام نوشتن طرح کسب و کار
نوشتن طرح کسب و کار، سندی اساسی برای راه‌اندازی و هدایت یک کسب و کار موفق است. این طرح، نقشه‌ی راه شما را مشخص می‌کند و به درک بهتر مسیر پیش رو کمک می‌کند. مهم ترین نکته این است که طرح شما باید به سادگی قابل خواندن و فهم باشد. از به کار بردن اصطلاحات تخصصی و زبان پیچیده خودداری کنید. به یاد داشته باشید که مخاطبِ احتمالیِ طرح شما ممکن است با دنیای تجارت، آشنایی کامل نداشته باشد.
نکته ی بعدی این است که پیش‌بینی‌های مالی خود را بر اساس فرضیات منطقی بنا کنید. از بزرگ‌نماییِ درآمدتان یا دست‌کم گرفتن هزینه‌ها، پرهیز کنید. با در نظر گرفتن سناریوهای مختلف، آمادگی رویارویی با چالش‌های مالی احتمالی را نیز داشته باشید.
همچنین انعطاف‌پذیر باشید! طرح بیزینسی، سندی پویاست که باید با رشد و تغییر کسب و کار شما، به‌روز شود. شرایط بازار و نیازهای مشتریان دائماً در حال تغییر هستند. پس انعطاف‌پذیریِ طرح شما، کلیدی برای موفقیت است.
جزئیات را مشخص کنید؛ درباره‌ی اهداف، برنامه‌ها و استراتژی‌های خود، کاملاً مشخص بنویسید. چگونه می‌خواهید به اهداف‌تان برسید؟ شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) شما کدامند؟ تعیین معیارهای سنجش و مشخص کردن گام‌های عملیاتی، مسیر حرکت شما را روشن‌تر می‌کند.
و در نهایت مخاطب‌محور باشید؛ طرح کسب و کار خود را بر اساس نوع مخاطب تنظیم کنید. اگر قصد دارید به دنبال جذب سرمایه‌گذار باشید، باید علایق و معیارهای سرمایه‌گذاری آنها را در نظر بگیرید. با شناختِ مخاطب، می‌توانید طرحی ارائه دهید که به طور خاص، برای آنها جذاب و قانع‌کننده باشد.
کلام آخر
فرض کنید می‌خواهید کسب و کاری راه‌اندازی کنید. در نگاه اول، ممکن است نوشتن یک طرح کسب و کار، کار اضافی و وقت‌گیر به نظر برسد. اما این کار به مثابه ترسیم نقشه راهی است که شما را به هدف نهایی هدایت می‌کند. با نوشتن این طرح، به تدوین اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری برای کسب و کار خود می‌پردازید. این اهداف به شما کمک می‌کنند تا مسیر پیشرفت را به درستی دنبال کنید و در صورت لزوم، برنامه‌های خود را اصلاح نمایید.
طرح کسب و کار سندی راهبردی است که به شما کمک می‌کند تا گام‌هایی آگاهانه در مسیر راه‌اندازی و اداره کسب‌وکارتان بردارید. این طرح حتی در شرایطی که نیازی به جذب سرمایه از منابع خارجی نداشته باشید، می‌تواند با شناسایی نقاط ضعف و چالش‌های احتمالی پیش رو، از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کند.
سوالات متداول
-
اجزای کلیدی شامل خلاصه اجرایی، شرح کسب و کار، تجزیه و تحلیل بازار، محصولات یا خدمات، استراتژی بازاریابی و فروش، مدیریت و تیم، پیش‌بینی‌های مالی و نیازهای مالی است.
-
بله، یک طرح کسب و کار به خوبی تدوین شده، دوام کسب و کار شما، استفاده از سرمایه گذاری و بازده تان را نشان می دهد و آن را به ابزاری ارزشمند برای جذب سرمایه گذاران و وام دهندگان تبدیل می کند.
اشتراک گذاری
نویسنده
ایران فاندر
تغییر شماره