فهرست مطالب
وقتی نگاهی به ادبیات کلاسیک پارسی میاندازیم، مدام با کلماتی نظیر «پیر»، «مرشد» و «شیخ» روبرو میشویم. این موضوع نشان میدهد که از دیرباز، اهمیت داشتن منتور و راهنما در مسیر موفقیت و دستیابی به اهداف، برای همگان روشن و واضح بوده است. در دنیای امروز نیز حضور منتور در کنار مدیران، اهمیتی ویژه دارد، به طوری که 69 درصد کسب و کارهایی که منتور دارند، در همان سال نخست به درآمدهای عالی میرسند و بقای خودشان را تضمین میکنند. موفقیت کسب و کارهایی که منتور دارند، باعث شده است که این پرسش در ذهن سایر مدیران و صاحبان کسب و کار مطرح شود که منتور کیست و منتورینگ چیست؟
در این مقاله تصمیم داریم درباره مفهوم و چیستی منتور و منتورینگ صحبت کنیم، مزایای این حرفه را بیان کنیم و ویژگیهای یک منتور دانا و توانا را توضیح دهیم. در صورتی که شما هم تمایل دارید با منتورینگ آشنا شوید و از آن برای موفقیت و پیشرفت شغلی خود کمک بگیرید، کافی است چند دقیقه زمان بگذارید و با ما همراه شوید تا منتورینگ را با تمام وجود درک کنید.
در چین باستان، جوانی به نام فونگ که از شدت فقر، خسته و درمانده شده بود، نزد دوستانش رفت تا با آنها در مورد روشهای ثروتمند شدن صحبت کند. یکی از دوستان گفت: «شنیدهام در قله کوه مایا، گنجی وجود دارد؛ ولی هیچ کس توان بالا رفتن از این کوه و دستیابی به آن گنج را ندارد.»
فونگ که از این سخن شادمان شده بود، تصمیم گرفت اولین کسی باشد که به قله کوه مایا میرسد و گنج را از آن خود میکند. فردا صبح قبل از طلوع آفتاب، شروع به بالا رفتن از آن کوه کرد. هنوز یک ساعت از کوهنوردیاش نگذشته بود که با چندین مار و عقرب روبرو شد. چند قدمی از آنها دور نشده بود که چند شیر دنبالش گذاشتند و او با تمام قوا دوید و از تخته سنگی بالا رفت تا دست شیرها به او نرسد. پس از چند قدم به تخته سنگی برخورد که بالا رفتن از آن ممکن نبود.
ناامید و سرگشته شروع به پایین آمدن از کوه کرد. در راه پایین آمدن از کوه، با پیرمردی کهنسال روبرو شد و داستان بالا رفتنش از کوه را شرح داد. پیرمرد که جدیت و عزم راسخ این جوان را دید، به او گفت: «اگر میخواهی به قله برسی، دنبالم بیا.» فونگ جوان، خوشحال و سرحال، دنبال پیرمرد رفت و متوجه شد که پیرمرد، راههای مخفی و جالبی برای صعود به قله کوه سراغ دارد.
پس از چند ساعت، آنها بهآسانی و بدون خطر به قله رسیدند و با یک کلبه روبرو شدند. جوان که تعجب کرده بود، به پیرمرد گفت: «ای مرد خردمند! راستش من فقیر هستم و شنیدهام که بالای این کوه، گنجی وجود دارد. آمدهام آن را ببرم و ثروتمند شوم.» پیرمرد پاسخ داد: «ای مرد جوان! من هم نگهبان این گنج هستم. پادشاهان گذشته، این گنج را به من سپردند تا به انسانی شایسته بدهم. تو را که دیدم، دانستم که شایسته دستیابی به این گنج هستی. این شد که تصمیم گرفتم، گنج را به تو بسپارم.»
این داستان ساده به ما نشان میدهد که گاهی در مسیر زندگی و کسب و کار، رسیدن به نتایج ارزشمند، بهتنهایی بسیار مشکل و پرهزینه است. در چنین مواقع، میتوانیم از انسانهای باتجربه و توانایی که پیش از ما، مسیر موفقیت را طی کردهاند، کمک بگیریم. این افراد پیش از ما به قله موفقیت رسیدهاند و بهخوبی میدانند که چگونه دست ما را بگیرند و به این قله رفیع برسانند.
اگر بخواهیم منتورینگ را خیلی ساده تعریف کنیم، میتوانیم بگوییم که منتورینگ، یک رابطه دوطرفه و مشارکتی است. یک طرف این رابطه، منتور (Mentor) و طرف دیگر آن، منتی (Mentee) است. منتی یا راهجو، شخصی است که در حوزه کاری خود میخواهد رشد و پیشرفت کند و به یک فرد، کاردان و متخصص تبدیل شود؛ ولی دانش و تجربه کافی را ندارد و نمیداند باید از چه روشی به هدفش برسد.
منتور یا راهنما، کسی است که در حوزه کاری مورد نظر منتی، تخصص و تجربه بالایی دارد و در آن حوزه، به موفقیتهای چشمگیری رسیده است. او راه را از چاه تشخیص میدهد و بهخوبی میداند که منتی را از چه مسیری راهنمایی کند تا راهجو بتواند با کمترین میزان خطا، به هدفش برسد.
گاهی مواقع منتور و منتی، درون یک سازمان فعالیت میکنند و منتور، دانش، مهارت و تجربه خودش را در اختیار منتی میگذارد و او را تا رسیدن به یک موقعیت مشخص از نظر شغلی، همراهی میکند. به عنوان مثال صاحب و مدیر یک کسب و کار خانوادگی، فرزند جوان و بیتجربه خودش را آموزش میدهد و تجارت و مهارتهای لازم را در اختیار او میگذارد تا این جوان در زمان مناسب بتواند مدیریت این کسب و کار را بر عهده بگیرد.
در واقع منتورینگ، فرایند انتقال دانش، اطلاعات، تجربه و مهارت از یک فرد باتجربه و توانمند (منتور) به فردی است که تجربه کمتری دارد؛ ولی میخواهد به یک شخصیت حرفهای در حوزه کاری خود تبدیل شود.
اکنون که دانستیم منتور کیست و منتورینگ چیست، زمان آن است که چند مورد از مطالعاتی که در مورد اهمیت منتورینگ و نقش منتور در موفقیت افراد و سازمانها را بررسی کنیم. این آمار و ارقام بهخوبی نشان میدهد که وجود منتور تا چه اندازه به پیشرفت مادی و معنوی انسانها کمک میکند و چه تأثیری در غنیسازی فرهنگ سازمانها دارد. در ادامه به چند مورد از آمار و ارقام موجود در زمینه منتورینگ اشاره خواهیم کرد:
این آمار و ارقام، اهمیت منتورینگ و منتور داشتن را بهخوبی مشخص میکند. اگر شما هم در پی ایجاد تحول در شخصیت، نگرش و کسب و کار خود هستید، داشتن منتور میتواند شما را چندین کیلومتر به هدفتان نزدیکتر کند. لازم به ذکر است برای کسب مهارتهای مدیریت، به شما پیشنهاد میکنیم از محتواهای آموزش مدیریت کسب و کار سایت همیار آکادمی استفاده کنید.
در حال حاضر بسیاری از شرکتهای بزرگ و ثروتمند جهان در پی این هستند که برای کارکنان خود، برنامه منتورینگ برگزار کنند. شرکتهای دیگر هم با تقلید از شرکتهای بزرگ، تصمیم دارند چنین برنامهای را پیادهسازی کنند. سؤالی که بسیاری از افراد و سازمانها مطرح میکنند، این است که فلسفه منتورینگ چیست؟ در ادامه تصمیم داریم به هدف منتورینگ بپردازیم:
وجود برنامه منتورینگ در سازمانها، باعث میشود که کارکنان بااستعداد شناخته شوند و بستر لازم برای رشد و پیشرفت شخصی و شغلی آنها فراهم گردد. حفظ کارکنان مستعد و پرورش آنها، یکی از اهدافی است که سازمانها در برنامه منتورینگ خود دنبال میکنند. البته حضور منتور در سازمان باعث میشود که حسن شهرت برند یک سازمان، بیشتر شود و افراد توانمند و کاردان بیشتری خواهان استخدام در آن شرکت شوند.
هدف مهم دیگری که سازمانها در زمینه منتورینگ در نظر دارند، رشد فردی و حرفهای کارکنان است. فرض کنید که یک یا چند مدیر در یک سازمان، قرار است در سالهای آتی بازنشسته شوند. در چنین مواقعی، سازمان با اجرای یک برنامه منتورینگ، اجازه نمیدهد که جای خالی آن مدیر بازنشسته حس شود و بهرهوری سازمان کاهش یابد.
بر اساس مطالعات مجموعه گالوپ، بیش از 50 درصد کارکنان در آمریکا، در محل کار خود، مشتاقانه فعالیت نمیکنند و مشارکتی در کار ندارند. کاهش مشارکت کارکنان در محیط کار، باعث میشود بهرهوری سازمان کاهش یابد. از طرفی کارکنانی که مشارکت فعال در سازمان ندارند، در نهایت کارشان به استعفا یا اخراج میکشد. وقتی این افراد از مجموعه میروند، شرکت باید دو برابر حقوق فرد خارجشده هزینه کند تا بتواند فردی را استخدام و جایگزین او کند و مهارتهای لازم را به او آموزش دهد.
برگزاری دورههای منتورینگ باعث میشود که کارکنانی که مشارکت فعال ندارند، بهمرور شناسایی و اصلاح شوند. همچنین اگر برنامه منتورینگ نتواند مشارکت فعال کارکنان را افزایش دهد، زمینه لازم برای اخراج سریع و کمهزینه این افراد فراهم میشود.
مفهوم دِی (DEI) یکی از مهمترین مفاهیمی است که پژوهشگران و متخصصان حوزه منابع انسانی مطرح کردهاند. این مفهوم، مخفف «Divrsity, Equality, and Inclusion» و به معنای تنوع، برابری و همهپذیری یا شمول است. در واقع کسب و کارهایی که چنین خصوصیتی در منابع انسانی خود دارند، عملکرد و بهرهوری بهتری از خودشان به نمایش میگذارند.
منظور از تنوع این است که کسب و کارها، افراد با ریشههای فرهنگی، قومیتی و جنسیتی گوناگون را جذب کنند. برابری به این معناست که فرایندها و برنامههای یک کسب و کار، بیطرفانه و منصفانه هستند و نتایج یکسانی برای افراد فراهم میکنند. شمول و همهپذیری به این معناست که همه افراد میتوانند در محل کار، احساس تعلق را تجربه کنند.
وجود برنامههای منتورینگ در کسب و کارها باعث میشود که مفهوم دِی (DEI) در بین سرمایههای انسانی یک مجموعه، تضمین شود؛ چون منتورها با راهجوها بهگونهای رفتار میکنند که منتیها به این باور برسند که کسب و کار، مفاهیم تنوع، برابری و همهپذیری را به طور کامل پیادهسازی کرده است.
یکی از پرسشهای مهمی که بسیاری از افراد مطرح میکنند این است که فرق کوچینگ، منتورینگ و مشاور چیست؟ برخی از افراد تصور میکنند که کوچ، مشاور و منتور، هیچ فرقی با هم ندارد و یک وظیفه مشخص را انجام میدهند. این در حالی است که اگر با دید تخصصی این سه مفهوم را بررسی کنیم، به خوبی متوجه تفاوت آنها خواهیم شد.
برای اینکه بتوانیم تفاوت این سه مفهوم را درک کنیم، بهتر است از یک تمثیل کمک بگیرید. فرض کنید که یک نفر میخواهد به قله کوهی برسد و قصد دارد برای رسیدن به این قله از یک شخص متخصص کمک بگیرد. این متخصص میتواند کوچ، منتور یا مشاور باشد. در ادامه تفاوت هر کدام از این افراد را در بالا رفتن از کوه بررسی میکنیم.
در فرایند کوچینگ، کوچ به دنبال آزاد کردن توانمندیهای بالقوه کوچی (مراجع) است. کوچ، ممکن است تجربهای در حوزه مورد نظر کوچی نداشته باشد؛ ولی با مراجع خود همراه میشود تا به او کمک کند که به قله کوه برسد. او زمینه یادگیری را برای مراجع خود فراهم میکند و با پرسیدن سؤالات گوناگون، به کوچی کمک میکند که بهترین انتخابها را رقم بزند.
کوچ، همواره میکوشد که با سؤالات هوشمندانهاش، خلاقیت و اندیشه را در مراجع خود بیدار کند. مربی یا کوچ، در مسیر بالا رفتن از کوه، تنها کمی جلوتر از مراجع میرود تا دید بهتری نسبت به پیچوخمهای مسیر داشته باشد. کوچینگ، انواع مختلفی دارد و هر کدام از انواع کوچینگ در یک زمینه خاص به افراد کمک میکند. به عنوان مثال بیزینس کوچینگ، به رشد و پیشرفت افراد در حوزه شغلیشان کمک میکند.
مشاور، کسی است که دانش تخصصی دارد؛ ولی مهارت کافی برای همراه شدن با مراجع را ندارد؛ از این رو در پایین کوه میایستد و به مراجع کمک میکند که از کوه بالا برود و به قله برسد. دانش تخصصی مشاور، همچون چراغی است که راه پیش روی مراجع را روشن میکند؛ ولی کمکی به بالا رفتن مراجع از کوه نمیکند. مراجع خودش باید با چراغی که مشاور به او میدهد، راه را طی کند و به قله برسد.
منتورینگ، خودش قبلاً به بالای کوه رسیده است و مسیر را مثل کف دستش میشناسد. اکنون منتی یا راهجو، نزد منتور میآید و از منتور میخواهد که او را هم به قله برساند. منتور که دانش، تخصص، مهارت و تجربه را به طور کامل دارد، میتواند بهترین، بیدردسرترین و سریعترین راه را جلوی پای منتی بگذارد و به او کمک کند که بهسرعت به قله برسد. منتور بالای قله میایستد و به منتی، جهت درست و هوشمندانه میرسد. درصد خطای مسیری که منتور نشان میدهد، بسیار پایین است.
اکثر کارآفرینان بزرگ و ثروتمند مثل مارک زاکربرگ و استیو جابز، منتورهای درجهیکی داشتهاند و بخش زیادی از موفقیت خود را مدیون همین منتورها هستند. داشتن منتور، فقط به سود منتی یا راهجو تمام نمیشود؛ بلکه برای خود منتور هم مزایای فراوانی دارد. در ادامه مزایای منتورینگ را برای منتورها و منتیها بیان خواهیم کرد.
منتورینگ، مزایای متعددی برای منتورها به همراه دارد. در ادامه این بخش به چند مورد از این مزایا، اشاره خواهیم کرد:
بدون تردید، مزایای منتورینگ برای منتی یا راهجو، خیلی بیشتر از مزایایی است که منتورینگ برای منتور به همراه دارد؛ چون در این رابطه دوطرفه، منتی، نقش گیرنده دانش و تجربه را ایفا میکند و گاهی مواقع عصاره 30 سال کار و تلاش منتور را دریافت میکند. در ادامه به چند مورد از مهمترین مزایای منتورینگ برای منتیها اشاره خواهیم کرد:
اکنون که با مزایای منتورینگ آشنا شدیم و به اهمیت این موضوع در بهبود زندگی شغلی افراد پی بردیم، لازم است با شیوه یافتن یک منتور خوب آشنا شویم. در ادامه این بخش، نحوه پیدا کردن یک منتور خوب را در قالب چند مرحله توضیح دادهایم؟
ابتدا یک کاغذ و قلم بردارید و دلایل شخصی خودتان را برای یافتن منتور روی آن بنویسید. اصلاً چرا به منتور نیاز دارید؟ آیا اهدافتان بدون داشتن منتور محقق نمیشود؟ معمولاً افراد، دلایل مختلفی برای قرار گرفتن در کنار یک منتور ذکر میکنند. چند مورد از رایجترین دلایل یافتن منتور در ادامه بیان شده است:
در یک فهرست، لیستی از انتظاراتی که از منتور خود دارید بنویسید. دوست دارید منتور شما چه نقاط قوتی داشته باشید و شما را به چه جایگاهی برساند؟ هر چه ویژگیهای مورد نظرتان را بهتر مشخص کنید، در پیدا کردن یک منتور مناسب و حرفهای، موفقتر خواهید بود.
در این مرحله، فهرستی از افراد حرفهای که در حوزه شغلی خود میشناسید را مشخص کنید. این افراد، کسانی هستند که تاکنون با آنها در ارتباط بودهاید و در شبکه روابط شما، حضور دارند. نقاط قوتی که در این افراد سراغ دارید را روی کاغذ بیاورید تا بفهمید که چند نفر از این افراد، با خصوصیاتی که شما از منتورتان انتظار دارید، سازگاری و مطابقت دارند.
تا به اینجای کار شما میدانید که چه انتظاراتی از منتور خود دارید و لیستی از افرادی که برای منتورینگ مناسب هستند را تهیه کردهاید. در این مرحله، از افراد آگاه، موتورهای جستجو و سایتهای ارائهدهنده خدمات منتورینگ هم کمک بگیرید تا بتوانید منتورهای بیشتری را به لیست منتورهای مورد نظر خود اضافه کنید.
سعی کنید اطلاعات خوبی در مورد منتورهایی که با آنها آشنا نیستید، کسب کنید. این کار باعث میشود اطلاعات شما در مورد افراد بیشتر شود و بتوانید منتور خود را خیلی بهتر و دقیقتر انتخاب کنید.
اکنون از بین منتورهایی که میشناسید و کسانی که از طریق جستجو پیدا کردهاید، افرادی که بیشترین مطابقت را با خواستهها و اهداف شما دارند، انتخاب کنید و با آنها تماس بگیرید. اگر امکان ملاقات با این اساتید را دارید، با آنها قرار ملاقاتی بگذارید و اهداف خودتان را با آنها در میان بگذارید. بهترین منتوری را که میتواند در دستیابی به اهدافتان به شما کمک کند، انتخاب کنید و با او قرارداد ببندید.
یکی دیگر از راههای یافتن منتور مناسب، این است که با مدیران سازمان یا کسب و کاری که در آن فعالیت میکنید، ارتباط بگیرید و به آنها پیشنهاد دهید که یک برنامه منتورینگ حرفهای برای سازمان تدوین و پیادهسازی کنند. اشتیاق و علاقه سازمانهای حرفهای جهان به مسئله منتورینگ، روزبهروز بیشتر میشود و در صورتی که سازمان محل فعالیت شما هم حرفهای و پیشگام باشد، احتمال اینکه طرح شما توسط مدیران پذیرفته شود، بالاست.
ویژگی منتور چیست: منتورهای حرفهای و درجهیک در سراسر جهان، ویژگیها و خصوصیات مشترکی دارند. در ادامه به چند مورد از این ویژگیها اشاره شده است. در صورتی که میخواهید در زمینه منتورینگ فعالیت کنید یا دنبال یافتن یک منتور کاردان و باتجربه هستید، به این ویژگیها توجه داشته باشید:
مطالعات نشان میدهد که بسیاری از مسائل و مشکلات روانی انسانها، از ارتباطات ضعیف و بیکیفیت آنها سرچشمه میگیرد. اگر افراد بتوانند، روابط خوبی با انسانها ایجاد کنند و از تله انزوا رها شوند، قطعاً در مسیر بهبود و سلامت روانی قرار میگیرند. یکی از بهترین روشها برای رسیدن به سلامت روان و ساختن روابط باکیفیت، کمک گرفتن از منتورهای حرفهای است. بنیاد سلامت روانی انگلستان، منتورینگ را به عنوان یکی از روشهای حفاظت از سلامت روان منتور و منتی معرفی میکند.
منتورینگ با ایجاد روابط باکیفیت بین منتور و منتی، به کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس افراد کمک میکند. در منتورینگ، هر دو طرف احساس میکنند که صحبتها و درد دلهایشان شنیده میشود و کسی هست که آنها را درک کند. همچنین در جلسات منتورینگ، منتیها از نگرانی خود در مورد آینده با یک انسان آبدیده و باتجربه صحبت میکنند و امیدشان به آینده بیشتر میشود.
در صورتی که مطالب این مقاله برای شما مفید و ارزنده بود و به افزایش درکتان از منتورینگ کمک کرد، پیشنهاد میشود مقاله کوچینگ چیست و کوچ کیست را مطالعه کنید. این مقاله درک شما را از مفهوم کوچینگ و اهمیت آن، کامل میکند.
آیا تاکنون منتور داشتهاید یا به عنوان منتور فعالیت کردهاید؟ به نظر شما، منتورینگ تا چه به موفقیت شخصی و شغلی افراد کمک میکند و چه مزایایی دارد؟ لطفاً نظرها، تجربیات و پیشنهادهای خود را با ما و سایر همراهان همیار آکادمی، در بخش دیدگاهها (زیر همین مقاله) به اشتراک بگذارید.
منابع: Gitnux / Guider / mentorcliQ / FORBES / Indeed / ASHA
منتور یا مشاور فردی است که در یک زمینه خاص تجربه یا دانش بیشتری نسبت به فرد دیگری دارد و به همین دلیل میتواند برای او نقش مشاور را داشته باشد.
منتور با استفاده از تجربه و آگاهی خود باید به منتی یا فرد مشاورهگیرنده کمک کند تا مسیری که در پیش دارد را با چالشهای کمتر و نگاهی بازتر طی کند. منتور به منتی کمک میکند تا در زندگیش فردی موفقتر و خوشحالتر باشد.
منتورها در همه جا و در تمامی حوزهها هستند، فقط کافیست دقت کنید تا بهترین و مرتبط ترین منتور را نسبت به حوزه فعالیت و نیاز خود انتخاب کنید.
منتور با تجربیاتی که دارد میتواند به شما کمک کند مسیر موفقیت را با سرعت بیشتر و مشکلات کمتری طی کنید و نسبت به سایر افراد هم ردیف خود زودتر به اهدافتان برسید.
هر مسیر جدید یه فرصت ویژهست برای شکفتن و تازهتر شدن... من سارا هستم، عاشق نوشتن و کشف مسیرهای ناشناخته در این جهانِ پر از رنگ و زیبایی.
هیچ دیدگاهی ثبت نشده است.