در زندگی اجتماعی انسان‌ها یکی از بزرگترین مشکلاتی که روابط را به چالش می کشاند، عدم توانایی در برقراری روابط سالم و منطقی با دیگران است. کتاب وضعیت آخر نوشته تامس هریس به ما کمک می‌کند با شناخت و تحلیل رفتارهای خود و طرف مقابل، بتوانیم روابط بهتری را در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی خود ایجاد کنیم. تامس هریس در کتاب وضعیت آخر به تحلیل عملکرد مغز انسان می‌پردازد و با تحلیل اساس فعالیت‌های ذهنی، به ما کمک می‌کند درک و آگاهی بیشتری نسبت به رفتار اجتماعی خود و همچنین رفتار طرف های مقابل‌مان به دست آوریم. در این مطلب با همیار آکادمی همراه باشید تا کتاب وضعیت آخر را باهم بررسی کنیم و از آن یاد بگیریم که چطور می‌توانیم زندگی اجتماعی شادتر و موفق‌تری را تجربه کنیم.
درباره تامس آنتونی هریس نویسنده کتاب وضعیت آخر
تامس آنتونی هریس متولد ۱۰ آوریل سال ۱۹۱۰ در آمریکا است. او تحصیلات خود را در زمینه پزشکی آغاز و با روانپزشکی ادامه داد. پس از اتمام دوران تحصیلی خود، تامس هریس با فعالیت در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مختلف شروع به کسب تجربه درمورد رفتار و عملکرد ذهنی بیماران کرد. هریس پس از چند سال به مقام ریاست شاخه روانپزشکی نیروی دریایی ارتش آمریکا رسید. مطالعات و تحقیقاتی که طی این سال‌ها انجام داد در کنار تجربه‌هایی که با بیماران و مراجعین مختلف داشت، به او کمک کرد درک عمیق‌تری نسبت به عملکرد ذهن و تاثیر آن در روابط انسان‌ها دست پیدا کند. از نظر این روانپزشک برجسته آمریکایی روابط متقابل انسان‌ها می‌تواند به چهار شکل مختلف باشد:
- من خوب نیستم، تو خوب نیستی
- من خوب هستم، تو خوب نیستی
- من خوب نیستم، تو خوب هستی
- من خوبم و تو هم خوبی
هریس تلاش می‌کند تا با استفاده از این چهار وضعیت کلی، الگویی برای تحلیل رفتار طرف مقابل و درنتیجه ساخت روابطی سالم‌تر با کمترین میزان چالش را به ما آموزش دهد. به این ترتیب او تجربیات خود را در دو کتاب با عنوان‌های وضعیت آخر و ماندن در وضعیت آخر منتشر کرد. تامس هریس در نگارش کتاب وضعیت آخر تنها به بیان تجربه‌ها و دستاوردهای علمی خود نپرداخته است. درحقیقت، اساس نگارش این کتاب برای هریس پرداختن به نظریه «رفتار متقابل» بوده است. هریس در بخشی از کتاب خود می‌گوید:
این عقیده من درباره «تحلیل رفتار متقابل» انسانی است. من برای کوشش‌های وفادارانه و نظریات روانشناسانه گذشته در رشته روانکاوی احترام بسیار قائلم. آنچه امیدوارم در این کتاب ارائه دهم این است که نخست روش‌های گذشته را توضیح دهم، و سپس روش‌های جدیدی را معرفی کنم.
نظریه رفتار متقابل چیست؟
تحلیل تراکنشی یا رفتار متقابل (Transactional Analysis) نظریه‌ای در روانشناسی اجتماعی است که توسط اریک برن، روانپزشک کانادایی در سال ۱۹۵۰ مطرح شده‌است. این نظریه کاربرد و تاثیر زیادی در حل مشکلات احساسی و رفتاری افراد داشته و به همین دلیل به طور گسترده‌ای مورد قبول جامعه روانشناسی قرار گرفته است. تا جایی که امروزه نظریه رفتار متقابل در زمینه‌های مشاوره، روانکاوی، گروه‌درمانی، مدیریت، جامعه‌شناسی، توسعه سازمانی و آموزش و حتی بحث بازاریابی و فروش گسترش پیدا کرده است. آنچه که باعث شد نظریه رفتار متقابل تا این حد سریع و گسترده جایگزین روش‌های قدیمی روان‌درمانی شود، سادگی این روش و دوری آن از مفاهیم سخت و پیچیده و نیاز نداشتن به جلسات طولانی و دوره‌های پایان‌ناپذیر روانکاوی بود.
اساسی‌ترین ایده نظریه رفتار متقابل «من خوبم و تو هم خوب هستی» است. این شرایط هدف نهایی تحلیل رفتار متقابل را نشان می‌دهد؛ جایگاهی به وجود آید که در آن ارزش تک‌تک انسان‌ها شناخته شود. تحلیل رفتار متقابل اساسا بر این باور استوار است که همه انسان‌ها خوب، قابل تغییر و قابل رشد هستند. تامس هریس در کتاب وضعیت آخر به تشریح و تحلیل نظریه رفتار متقابل می‌پردازد تا از این طریق به ما آموزش دهد که روابطی زیباتر و سازنده‌تر در زندگی اجتماعی خود بسازیم.
درس هایی از کتاب وضعیت آخر نوشته تامس آنتونی هریس
در کتاب وضعیت آخر نکات کلیدی و آموزنده زیادی وجود دارد که آگاهی از آن‌ها نه‌تنها می‌تواند موجب رشد فردی ما شود، بلکه به ما کمک می‌کند موفقیت و احساس شادی و آرامش بیشتری را در زندگی خود، بخصوص در بعد اجتماعی آن تجربه کنیم. در ادامه مهم‌ترین درس‌های کتاب وضعیت آخر را باهم مرور می‌کنیم. هریس در توضیح کتاب خود می‌گوید:
منظور کتاب حاضر نه‌تنها ارائه اطلاعات جدید، بلکه کوشش برای پاسخ دادن به این مسئله است که چرا مردم غالبا به همان خوبی که طبیعتا بلدند زندگی نمی‌کنند.
درس اول: همه انسان ها خوب و قابل پیشرفت هستند
یکی از درس‌های مهمی که تامس هریس در کتاب محدودیت آخر به مخاطبان خود آموزش می‌دهد این است که اساسا همه انسان‌ها در هر موقعیت و شرایطی که باشند، از برخی ویژگی‌های خوب برخوردار هستند. ما باید این ویژگی‌های خوب را در آن‌ها پیدا کنیم. این موضوع نشان می‌دهد حتی افرادی که به ظاهر دارای مشکلات رفتاری هستند هم می‌توانند با تغییر رفتار خود به نسخه بهتری از خودشان تبدیل شوند.
از سوی دیگر، این عبارت با تاکید بر اصل‌گرایی درمورد خود ما هم به عنوان عضوی از جامعه صدق می‌کند. هیچ فرد یا اتفاقی مسئول ناکامی‌های ما نیست. آینده ما فارغ از هرآنچه که در گذشته تجربه کرده‌ایم می‌تواند بسیار زیبا ترسیم شود. تحلیل نظریه متقابل به ما کمک می‌کند بر روی رفتار خود کنترل داشته باشیم. این در حالی است که ما در هر قدم و در هر تصمیم‌گیری برای زندگی خود، آزادی کامل داریم.
درس دوم: شخصیت هر فرد دارای سه قسمت است؛ کودک، والد، بالغ
تامس هریس در کتاب وضعیت آخر شخصیت هر فرد را به سه قسمت تقسیم می‌کند؛ کودک، والد، بالغ. او عقیده دارد بخش کودک و والد در شخصیت ما انسان‌ها مانند نوار ضبط‌شده‌ای از مجموع رویدادهای واقعی زندگی و احساسات درونی‌مان تشکیل شده است. تاثیرگذارترین بخش از والد و کودک نیز در پنج سال اول زندگی ما شکل گرفته است. اما جنبه سوم شخصیت انسان، یعنی بالغ آنجایی است که انسان کم‌کم می‌تواند تفاوت بین زندگی که به او یاد داده شده (والد) و آنچه که احساس کرده (کودک) را با آنچه که خودش کشف کرده (بالغ) پیدا کند. به طور کلی والد یعنی بخش یاد داده شده زندگی، کودک یعنی بخش احساس شده زندگی و بالغ یعنی بخش استنباط و تفکر شده زندگی. هریس براساس آزمایشات و مطالعاتی که درمورد این سه بخش شخصیت افراد انجام داده به این نتیجه رسیده است که:
رویدادهای گذشته در مغز نه‌تنها جز به جز با تصویر و صدا ضبط می‌شوند، بلکه احساس مربوط به آن رویداد نیز ضبط می‌شود. یک رویداد و احساس مربوط به آن در یک جا ضبط و به طرزی ناگشودنی در هم قفل می‌شوند. بدان گونه که بعدا یکی را بدون دیگری نمی‌توان برانگیخت.
درس سوم: فاصله زیاد بین دانش متخصصین و ارتباط آن ها با مردم عادی ریشه عدم شناخت انسان از خود است
تامس هریس معتقد است که آنچه باعث می‌شود افراد با موضوع شناخت درون خود بیگانه باشند، فاصله زیاد دانش تخصصی در این زمینه با سطح درک انسان‌های عادی است. اساسا موضوع مهمی مثل شناخت خود در جهان امروزی ما آنچنان پیچیده مطرح می‌شود که بسیاری از افراد عادی از درک آن عاجز می‌مانند. در صورتیکه این علم و دانش موردنیاز همین مردم است و مفاهیم مرتبط با آن نیز باید در سطح درک آن‌ها ارائه شود. به همین دلیل است که نظریه رفتار متقابل که به صورت ساده و به دور از هر تکلفی بیان می‌شود، اینچنین مورد توجه مردم قرار گرفته است. واقعیت این است که بسیاری از ما از جلسات چند ساعته روانکاوی و انتظار طولانی جهت گرفتن نتیجه برای مشکلات خود خسته هستیم. تامس هریس در بخشی از کتاب خود می‌نویسد:
ظاهر علم فقط قلمرو علماست، فضا متعلق به فضانوردان است، روان و رفتار انسانی در تسلط فکری روان شناسان و روانکاوان است، قانون‌گذاری در دست نمایندگان مجلس است و حتی شعور اینکه ما باید بچه‌دار بشویم یا نشویم در دست متاهلین است.
بهترین ترجمه کتاب وضعیت آخر
کتاب وضعیت آخر با عنوان اصلی I’m Ok – You’re Ok نوشته تامس هریس در حدود پنجاه سال پیش در آمریکا روانه بازار شد. طی این سال‌ها کتاب وضعیت آخر چندین بار توسط مترجمان مختلف در ایران ترجمه و توسط انتشارات مختلف نیز منتشر شده است. در بین ترجمه‌های مختلف این کتاب، ترجمه آقای اسماعیل فصیح که توسط انتشارات نشر نو منتشر شده، دارای متنی روان‌تر و دلنشین‌تر است.
تحلیل رفتار متقابل کمک می کند روابطی سالم تر داشته باشیم
بسیاری از ما در هر سطح جامعه و هر بخش از روابط خود با دیگران گاهی دچار چالش‌هایی می‌شویم. برای برطرف کردن این چالش‌ها و ساخت روابطی بهتر با دیگران احتمالا برخی از ما نیاز به کمک گرفتن از دانش و تخصص روانشناسان داریم. اما تجربه نشستن در جلسات طولانی روانکاوی برای بسیاری از ما خاطره‌ای نه‌چندان خوشایند است. تامس هریس در کتاب وضعیت آخر با تاکید بر استفاده از روش تحلیل رفتار متقابل به صورت کاملا علمی ما را با عملکرد مغز انسان آشنا می‌کند. به این ترتیب ما آگاه خواهیم شد که رفتار ما در مقابل دیگران و همچنین رفتار دیگران در مقابل ما دقیقا بر چه اساس صورت می‌گیرد. سپس با یادگیری کنترل این بخش‌ها قادر خواهیم بود که روابطی بهتر با آرامش بیشتر را در زندگی خود به وجود آوریم.
اگر این کتاب برای شما مفید بود پیشنهاد می‌کنیم کتاب طرز فکر اثر کارول دوک را مطالعه کنید، در این کتاب یاد خواهید گرفت که که طرز فکر چگونه باعث موفقیت شما می‌شود. در پایان لطفا نظرات خود درمورد آن را زیر همین پست با ما و همراهان همیار آکادمی به اشتراک بگذارید.
اشتراک گذاری
نویسنده
سارا خانی
هر مسیر جدید یه فرصت ویژه‌ست برای شکفتن و تازه‌تر شدن... من سارا هستم، عاشق نوشتن و کشف مسیرهای ناشناخته در این جهانِ پر از رنگ و زیبایی.
تغییر شماره