خلاقیت به معنی توانایی تبدیل ایدههای جدید به واقعیت است، خلاقیت را می‌توان به عنوان توانایی درک جهان به شکلی جدید، دیدن پتانسیل‌های پنهان، برقراری ارتباط بین پدیده‌هایی که در ظاهر ارتباطی با هم ندارند و همچنین توانایی ایجاد روش‌ها و راه‌حل‌های جدید تعریف کرد. تفکر خلاق استعدادی است که از بدو تولد در همه انسان‌ها وجود دارد و ما در کودکی هنگام بازی کردن، تعریف اتفاقات یا حل مشکلات کوچک خود از آن استفاده کرده‌ایم اما شکوفا شدن یا تقویت خلاقیت تا حد زیادی به شرایط و نحوه زندگی ما بستگی دارد. در این مقاله از همیار آکادمی می‌خواهیم یاد بگیریم که چطور تفکر خلاق را در خود پرورش دهیم تا از فرصت‌های بیشتری در زندگی بهرمند شویم.
14 روش عالی برای پرورش تفکر خلاق
خلاقیت یک استعداد ذاتی است اما با استفاده از روش‌های مختلف مثل تکینیک اسکمپر یا برخی روش‌های دیگر می‌توان آن را پرورش داد. عدم توجه به پرورش تفکر خلاقانه نیز می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد، یعنی عدم تلاش برای فکر کردن خلاقانه باعث می‌شود این استعداد رفته‌رفته در ما کم‌رنگ‌تر شود، در نتیجه ناچار شویم صرفا از ایدههای تکراری دیگران استفاده کنیم و به همان میزان نیز ار فرصت‌های تکراری و معمولی در زندگی برخوردار شویم. تقویت خلاقیت می‌تواند فرصت‌های فوق‌العاده‌ای در زندگی برای ما ایجاد کند. در ادامه می‌بینیم که چطور با انجام برخی کارهای ساده می‌توانیم تفکر خلاق را در خود پرورش دهیم.
پرورش تفکر خلاق
۱. با گروه های مختلفی از افراد در ارتباط باشید
یکی از موثرترین روش‌ها برای تقویت تفکر خلاق این است که هرچه بیشتر تلاش کنیم تا با گروه‌های مختلفی از افراد ارتباط برقرار کنیم. مواجه شدن با تفکرات و نگرش‌های متفاوت باعث می‌شود استعداد فکر کردن خلاقانه از حالت تنبلی خارج شود و در شرایط مختلف ایدههای جدیدتری بسازیم. علاوه‌بر این، تحقیقات نشان داده است که قرار گرفتن در موقعیت‌های جدید و کسب تجربه‌های نو باعث می‌شود ذهن توانایی عملکردهای پیچیده، از جمله تفکر خلاقانه را در خود پرورش دهد.
چطور می‌توانیم با گروه مختلفی از افراد ارتباط برقرار کنیم؟ همه ما در هر محیطی که قرار داریم تلاش می‌کنیم با افرادی ارتباط برقرار کنیم که تفکر و نگرشی شبیه به ما دارند، شاید این یک تمایل ذاتی باشد اما برای پرورش تفکر خلاق باید به صورت آگاهانه سعی کنیم با افرادی که تیپ شخصیتی، نگرش و تفکرات متفاوتی با ما دارند، ارتباط برقرار کنیم. زمانی که ما با نگرش‌های متفاوتی در اطراف خود مواجه می‌شویم، ذهن ما به چالش کشیده می‌شود و روش‌های جدیدی برای پیدا کردن راه‌حل و ساخت ایده‌ها پیدا می‌کنیم.
۲. به ساده سازی بپردازید
اگر فکر می‌کنید که درک مشکلات و مسائل شما، برای یک کودک مشکل است، مدتی بر روی آن وقت بگذارید و به آن فکر کنید که چگونه می‌توانید آن را ساده کنید. ریچارد فینمن برنده‌ی جایزه‌ی نوبل می‌گوید: اگر نتوانید آن را برای یک کودک ۶ ساله توضیح دهید، پس واقعا آن را درک نکرده‌اید. گاهی اوقات باید به این فکر کنید که چگونه می‌توان مسائل پیچیده را به طور ساده توضیح داد زیرا با این کار راه‌حل‌های بسیار مبتکرانه‌ای ایجاد می‌شود.
۳. از خود بپرسید «اگر از ابتدا شروع می کردید، چه کاری انجام می دادید؟»
روال ثابت و روتین، دشمن تفکر خلاق است. گاهی اوقات ما تلاش می‌کنیم تا از راهی که همیشه آن را دنبال می‌کنیم، دور شویم. گاهی اوقات راه‌های جدید، به شما در تغییر دیدگاه و فکر کردنتان به صورت خلاقانه کمک می‌کند. سعی کنید در هنگام فکر کردن، به عقب بازگردید و به مسائل با یک دید تازه‌تر نگاه کنید.
۴. «چرا؟» بهترین سوالی که می‌توانید از خود بپرسید
بیشترین بازخوردی که ما از مدیران، همکاران و حتی مغز خود دریافت می‌کنیم با یک جمله‌ی ساده همراه است: این همان کاری است که همیشه انجام می‌دهیم. ما در مقابل تغییرات بسیار سفت و سخت شده‌ایم به خصوص زمانیکه کارها را به خوبی انجام می‌دهیم؛ هرچند نه چندان جذاب. هنگامی که روتین و یک روال ثابت مانع پیشرفت شما می‌شود، از خود بپرسید که «چرا» این کار را انجام می‌دهید. پی‌بردن به این که چرا این کارها را انجام می‌دهید، می‌تواتد نقض‌هایی را آشکار سازد و راهی برای خلاقانه فکرکردن ایجاد کند.
۵. عضلات مغزتان را قوی کنید
رواشناسان امروزه تمرینات بسیار شگفت‌انگیزی را برای تمرین دادن و قوی شدن مغز معرفی کرده‌اند که در نهایت به شما کمک می‌کند تا خلاقانه‌تر به فکر کردن و ایده‌پردازی بپردازید. برخی از این تمرینات در ادامه آمده است:
- حروف هر کلمه را به ترتیب حروف الفبا مرتب کنید: کلماتی که در حال خواندن یا فکر کردن به آن هستید را به ترتیب حروف الفبا در ذهنتان مرتب کنید و آن را تکرار کنید. به عنوان مثال کلمه‌ی «ایده» به ترتیب حروف الفبا به «ادهی» تبدیل می‌شود. این یکی از بهترین روش‌هایی است که می‌توانید به قوی شدن مغز خود کمک کنید.
- حرف «ی» را در هنگام حرف زدن حذف کنید: دوستان خود را به چالش بکشید و از آن‌ها بخواهید تا در هنگام صحبت کردن، از به کار بردن کلماتی که در آن‌ها حرف «ی» بکار رفته‌است، استفاده نکنند. این بازی را به نوبت با دوستان خود انجام دهید و برای تنوع دادن به آن نیز می‌توانید حروف را تغییر دهید.
- به جمع کردن اعداد تک رقمی در ذهن خود بپردازید: اعداد تک رقمی را در ذهن خود به طور تصادفی انتخاب کنید و به جمع کردن آن‌ها بپردازید.
۶. در یک کلاس شرکت کنید
سعی کنید در کلاس‌های آموزشی شرکت کنید و چیزهای جدید را یاد بگیرید. این یادگیری می‌تواند هر چیزی باشد اما بهتر است که به یادگیری یک مهارت جدید بپردازید. یادگیری به شما کمک می‌کند تا دیدتان نسبت به حل مسائل مختلف، بازتر و بهتر شود.
۷. با سرعت بالا شروع به نوشتن کنید
برای پرورش تفکر خلاق، نوشتن را امتحان کنید. یک موضوع برای نوشتن انتخاب کنید و یک مدت زمان معینی را در یک تایمر تنظیم کنید. سپس بدون وقفه و ویرایش کردن به نوشتن بپردازید. اگر شما این کار را به جای استفاده از کامپیوتر، با کاغذ و قلم انجام دهید، بسیار بهتر است. زمان تعیین شده فشار بیشتری برای نوشتن بیشتر به شما وارد می‌کند. این روش تا حد زیادی به شما کمک می‌کند تا خلاقانه‌تر فکر کنید.
۸. یک تصویر را نقاشی کنید
مهم نیست که شما برای نقاشی کردن از چه ابزاری استفاده می‌کنید. یک مداد بردارید و شروع به نقاشی کردن هر چیزی در اطرافتان می‌بینید، کنید. با این کار، شما به یک قسمتی دیگر از مغزتان ضربه می‌زنید. در واقع یکی از کارهایی که فکر شما را بازتر می‌کند، نقاشی کردن است.
۹. یک نقشه ذهنی برای خود بکشید
یک کلمه یا عبارت را بنویسید و دور آن یک دایره بکشید. سپس یک شاخه به همراه یک عبارت مرتبط دیگر را به آن وصل کنید. دور عبارت مرتبط نیز دایره بکشید و این کار را مرتبا تکرار کنید. این کار باعث می‌شود تا ایدههای شما بازتر شوند و بتوانید خلاقانه‌تر فکر کنید.
۱۰. پیاده روی به داشتن تفکر خلاق کمک می کند
محققان و بسیاری از افراد معتقدند که پیاده‌روی تا حد زیادی به ایده‌پردازی شما کمک می‌کند. در حین قدم زدن و حتی مدت کوتاهی پس از قدم زدن، ایدههای شما آزاد می‌شوند. سعی کنید همیشه این کار را در روز انجام دهید. شما با استفاده از این ۱۰ روش می‌توانید به صورت خلاقانه‌تر فکر کنید و این را در نظر داشته باشید که هر چه به مسائل با دید پیچیده‌تری نگاه کنید، حل شدن آن مشکل‌تر است. برای اینکه بتوانید به صورت خلاقانه فکر کنید باید یک ذهن فعال داشته باشید که پیاده روی تا حد زیادی به شما کمک می‌کنند.
۱۱. برای داشتن تفکر خلاق فعالیت فیزیکی داشته باشید
زمانی که ما از روی عادت یا مهارت‌های از پیش تقویت شده، کاری انجام می‌دهیم، در حقیقت در حال استفاده از نیمکره چپ مغز خود هستیم اما زمانی که تلاش می‌کنیم یک فعالیت جدید را یاد بگیریم از نیمکره راست مغز خود استفاده می‌کنیم. تحقیقات نشان داده است که انجام دادن فعالیت‌های فیزیکی تا حد زیادی می‌تواند باعث شود که ما به جای آنکه برای یافتن راه‌حل به صورت ناخودآگاه به سراغ نیمکره چپ مغز خود برویم، از نیمکره سمت راست استفاده کنیم. از طرف دیگر، انجام فعالیت‌های فیزیکی، بخصوص ورزش‌های هوازی، باعث می‌شود اکسیژن‌رسانی به مغز افزایش پیدا کند و در نتیجه ذهن بتواند خلاقانه‌تر فکر کند و ایدههای جدید بسازد.
۱۲. ویدیوهای تد تاک ببینید و پادکست گوش کنید
تجربه نشان داده است آشنا شدن با نگرش و تفکرات افراد مختلف باعث می‌شود توانایی تفکر خلاقانه در ما پرورش پیدا کند. تماشا کردن ویدیوهای تدتاک که در آن افراد از تجربیات خود در زندگی صحبت می‌کنند یا گوش کردن به پادکست‌ها، بخصوص پادکست‌هایی که در آن افراد کارآفرین و خلاق درمورد تجربیات، موفقیت‌ها و شکست‌های خود صحبت می‌کنند، می‌تواند روشی عالی برای پرورش تفکر خلاقانه باشد. بسیاری از این افراد در صحبت‌های خود اشاره می‌کنند که آن‌ها نیز در شرایطی بودند که نیاز به پرورش قدرت خلاقیت خود داشتند،به همبن دلیل مسیری که آن‌ها پیمودند می‌تواند برای ما نیز الهام‌بخش باشد.
۱۳. برای پرورش تفکر خلاق، بازی کنید
یکی از روش‌های موثر برای پرورش قدرت تفکر خلاقانه، بازی کردن است. البته نقاشی کشیدن هم همین تاثیر را دارد. نیازی نیست مهارت ویژه‌ای در این زمینه داشته باشیم، می‌توانید از هر سوژه ممکن برای تحریک خلاقیت خود استفاده کنید. به طور مثال می‌توانید جعبه مداد رنگی خود را بردارید و یک رنگین کمان، سیارات یا یک پری دریایی بکشید. فقط کافی است از کاری که می‌کنید و خلاقیتی که به خرج می‌دهید، لذت ببرید. همچنین بازی کردن به هر شکلی می‌تواند در تقویت قدرت فکر کردن خلاقانه به ما کمک کند. در حقیقت چیزی که اهمیت دارد این است که به هر شکل ممکن از دست‌های خود استفاده کنید، می‌توانید با اسباب‌بازی‌های مختلف استفاده یا با افراد دیگر بازی کنید.
۱۴. گاهی گوشی خود را کنار بگذارید
تحقیقات نشان داده است که کنار گذاشتن گوشی و سایر لوازم الکترونیک می‌تواند به تقویت تفکر خلاقانه کمک کند. بهتر است گاهی به مدت چند ساعت، یا حتی در صورت امکان به مدت یک یا دو روز تمام لوازم الکترونیک خود را کنار بگذارید. شاید فکر کنید این کار ممکن است حوصله شما را سر ببرد و باعث شود کسل شوید. این دقیقا همان چیزی است که به آن نیاز دارید! در واقع مطالعات نشان داده است زمانی که افراد کسل می‌شوند، راه‌حل‌های خلاقانه‌تری به ذهن‌شان خطور می‌کند. شاید این تجربه را داشته باشید که در میانه کار زمانی که به شدت خسته شده‌اید و حوصله‌تان سر رفته است، به فکر فرو می‌روید و این درست همان جایی است که ناگهان یک ایده عالی در ذهنتان شکل می‌گیرد. بنابراین دفعه بعد که احساس کسلی کردید بلافاصله سراغ گوشی یا لپ‌تاپ خود نروید، کمی در همان حال بمانید، شما دارید توان تفکر خلاقانه را در خود پرورش می‌دهید.
تفکر خلاق ؛ راهی برای دست یافتن به فرصت های بیشتر
خلاقیت نیز مانند هر استعداد دیگری به صورت ذاتی در همه ما وجود دارد اما افراد خلاقی مثل خابی لیم که می‌توانند به واسطه داشتن خلاقیت بیشتر، به درآمد، جایگاه و شرایط بهتری دست پیدا کنند، کسانی هستند که این استعداد را در خود پرورش داده‌اند. پرورش قدرت فکر کردن خلاقانه با روش‌های بسیار ساده‌ای امکان‌پذیر است، از بازی کردن و نقاشی کشیدن تا خارج شدن از دایره امن زندگی و شروع به برقراری ارتباط با افراد جدید همگی می‌توانند راهکارهایی موثر برای افزایش قدرت خلاقیت و در نتیجه دستیابی به موفقیت‌های بیشتر در زندگی باشند. آیا شما فرد خلاقی هستید؟ شما برای پرورش قدرت تفکر خلاق چه عادت‌هایی را در خود ایجاد کرده‌اید؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و همراهان همیار آکادمی در زیر همین پست به اشتراک بگذارید.
اشتراک گذاری
نویسنده
سارا خانی
هر مسیر جدید یه فرصت ویژه‌ست برای شکفتن و تازه‌تر شدن... من سارا هستم، عاشق نوشتن و کشف مسیرهای ناشناخته در این جهانِ پر از رنگ و زیبایی.
تغییر شماره