یک کسب و کار پویا و پرجنب‌وجوش، شبیه یک رود جاری است؛ رودی که در آن، آب موج می‌زند و با شتاب حرکت می‌کند. رودهای جاری، آب پاکیزه و زلالی دارند و افراد از نگاه کردن به آن، لذت می‌برند. کسب و کارهایی که در آنها، آموزش حرف اول را می‌زند، مثل این رودهای جاری هستند؛ ولی اگر عنصر آموزش، از دل یک کسب و کار حذف شود، آن بیزینس شبیه یک برکه با آب راکد و گندیده می‌شود؛ آبی که کثیف و پر از جلبک است. معمولاً مدیران کسب و کارها، به دلیل مشغله فراوان، فرصتی برای آموزش مداوم ندارند و همین مسئله، کسب و کارشان را دچار بحران می‌کند. در چنین مواقعی، استخدام مشاور کسب و کار یکی از بهترین راهکارها برای حفظ پویایی و قدرت کسب و کار است.
مشاور کسب و کار، هر روز دانش خود از کسب و کار و بازار را به‌روزرسانی می‌کند، از اشتباهات احتمالی مدیران جلوگیری می‌کند و با تحلیل اوضاع بیزینس، برنامه‌ای عالی برای رشد و تعالی سازمان ارائه میدهد. در این مقاله تصمیم داریم با وظایف مشاور کسب و کار آشنا شویم، مزایای استخدام آن را بررسی کنیم و ویژگی‌های یک مشاور کسب و کار حرفه‌ای را مورد بررسی قرار دهیم. در صورتی که تمایل دارید از خدمات مشاوره کسب و کار برای تقویت بیزینس خود استفاده کنید یا اگر می‌خواهید به یک مشاور توانمند بیزینس تبدیل شوید، کافی است چند دقیقه زمان بگذارید و تا پایان این مقاله همراهمان باشید.
مشاور کسب و کار کیست و مشاوره کسب و کار چیست؟
مشاور کسب و کار، متخصصی است که با تکیه بر برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، خلاقیت و تفکر استراتژیک می‌کوشد به صاحبان و مدیران کسب و کارها کمک کند که اشکالات بیزینس خود را درک و حل کنند.
مشاوره کسب و کار بر پایه ارائه توصیه‌ها و راهنمایی تخصصی به سازمانها استوار است. مشاور کسب و کار پس از ورود به یک سازمان یا بیزینس، اطلاعات لازم را در مورد فرایندها، چشم‌انداز و اهداف جمع‌آوری می‌کند و تمام تمرکز خود را روی بهبود فرایندها، دستیابی به اهداف و حل مشکلات پیچیده کسب و کار می‌گذارد.
خدمات مشاوره کسب و کار ، کلیه مسائل و موضوعات کسب و کار را شامل می‌شود که از جمله این مسائل میتوان به برنامه‌ریزی راهبردی، مدیریت مالی، بازاریابی، مدیریت عملیات و فرایندها، فناوری اطلاعات (IT) و توسعه سازمانی اشاره کرد.
استخدام مشاور کسب و کار برای بیزینس‌های مختلف، مهم است؛ زیرا با استخدام چنین فردی، میتواند مسائل و مشکلات را سریع‌تر، دقیق‌تر و ارزان‌تر حل کرد. مشاور با تخصص و تجربه‌ای که دارد، مشکلات کسب و کار را بهتر از هر کس دیگری حل و فصل می‌کند.
در سال 2021 مشخص شد که ارزش بازار مشاوره کسب و کار در جهان حدود 316.5 میلیارد دلار است. انتظار می‌رود که ارزش بازار این حوزه تا سال 2031 به حدود 811 میلیارد دلار برسد. این آمار به خوبی نشان میدهد که تقاضای سازمانها برای استخدام مشاور کسب و کار به طور مداوم رشد کرده است.
مشاور کسب و کار چه وظایفی بر عهده دارد؟ بررسی خدمات مشاوره کسب و کار
مشاور کسب و کار زمانی به موفقیت می‌رسد که تمرکزی دقیق بر وظایف خود داشته باشد و پس از درک وظایف، تمام کوشش خود را برای انجام رسالت خود به کار ببندد. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین وظایف مشاور توسعه کسب و کار اشاره خواهیم کرد:
1. جمع‌آوری و کشف اطلاعات در مورد کسب و کار؛ اصلی‌ترین وظیفه مشاور کسب و کار
اولین کاری که بهترین مشاور کسب و کار ایران یا هر مشاور دیگری باید انجام دهد، بررسی یک کسب و کار و جمع‌آوری اطلاعات لازم در مورد آن است. گاهی مواقع این اطلاعات در فرهنگ آن سازمان جا خوش کرده است؛ ولی یک مشاور حرفه‌ای با تکیه بر تجربه و خلاقیت خود میتواند آن اطلاعات را کشف کند. در واقع مشاور کسب و کار در نخستین گام، کسی است که از بیرون به سازمان می‌نگرد تا بتواند اوضاع و احوال آن را درک کند.
2. بررسی اطلاعات و درک نقاط قوت و ضعف کسب و کار؛ مهم‌ترین گام برای بهبود بیزینس
وقتی مشاور، اطلاعات خوبی در مورد کسب و کار کسب کرد، باید این اطلاعات را به خوبی آنالیز کند تا بتواند نقاط قوت و ضعف کسب و کار و مسائل و مشکلات نهفته در آن را پیدا کند.
3. ایده‌پردازی برای تقویت نقاط قوت و از بین بردن نقاط ضعف
مشاور کسب و کار پس از درک نقاط قوت و ضعف، می‌کوشد که با کمک گرفتن از تکنیک های ایده پردازی، نقاط قوت سازمان را تقویت کند و از نقاط ضعف آن بکاهد. از بین بردن نقاط ضعف و تلاش برای بهبود نقاط قوت سازمان، کاری بس دشوار و طاقت‌فرساست و نیاز به تفکر، خلاقیت و به‌کارگیری تجربیات انباشته در ذهن دارد.
4. انتقاد سازنده از مدیر برای جلوگیری از افتادن سازمان به دام مشکلات
بسیاری از سازمانها از تصمیم‌ها و راهکارهای نسنجیده مدیران و صاحبان کسب و کار رنج می‌برند. چند سال پیش در یک سازمان پردرآمد، اعضای تیم فروش به مدیرعامل اعلام کردند که از مدیر خود ناراضی هستند و مدیرعامل تصمیم گرفت که مدیر فروش را اخراج کند.
وقتی مدیر عامل با مشاور کسب و کار شرکت مشورت کرد، مشاور خیلی سریع او را از این تصمیم منصرف و شروع به مطالعه و تحقیق در مورد دلیل نارضایتی کرد. مشاور پس از مطالعه و پژوهش فراوان، دلیل مشکل را پیدا و به راحتی آن را رفع کرد. اینجا بود که سازمان، مدیر فروش موفق خود را از دست نداد و توانست رضایت اعضای تیم فروش را هم جلب کند.
5. تعیین استراتژی برای افزایش رضایت ذی‌نفعان و بهبود مستمر کسب و کار
یکی دیگر از وظایف مشاور کسب و کار و خدماتی که شرکت‌های مشاوره کسب و کار به سازمانها ارائه می‌دهند، تعیین استراتژی برای بهبود مستمر کسب و کار، حل مسائل و چالش‌ها و افزایش رضایت ذی‌نفعان است. مشتریان، کارکنان و سهام‌داران، همگی ذی‌نفعان کسب و کار هستند و مشاور باید استراتژی مناسبی برای جلب رضایت همه این افراد طراحی کند.
بکارگیری و استخدام مشاور کسب و کار چه مزایایی بهمراه دارد؟
بعد از بررسی جایگاه و نقش هایی که یک مشاور کسب و کار میتواند داشته باشد صحبت کردیم، در این قسمت قصد داریم بصورت مشخص و فهرست وار، مزایای حضور مشاور در یک سیستم یا سازمان را اعلام و بررسی نماییم:
بهره‌وری بیشتر با استخدام مشاور کسب و کار
گاهی اوقات در یک سازمان یا شرکت، مسایلی پیش می‌آید که حل آن نیاز به صرف وقت دارد. کارفرما خود به تنهایی نمی‌تواند وقت و انرژی‌اش را در این‌گونه موارد صرف کند. از طرف دیگر نیروی انسانی شاغل در سازمان نیز نمی‌تواند اضافه بر توانش، به حل این مسایل بپردازد. وی نه وقت کافی برای انجام این امور دارد و نه توان کافی؛ درگیر شدن وی در این جریان، تنها مشکلی به مشکلاتش اضافه می‌کند یا مساله شرکت، مساله‌ای مقطعی است و نیازی به استخدام یک نیروی تمام وقت نیست. در این هنگام، استخدام مشاور کسب و کار، به حل بحران پیش آمده کمک خواهد کرد. وی به راحتی در کنار کارفرما قرار می‌گیرد و مساله مقطعی شرکت را حل می‌کند.
مدیریت و کاهش هزینه‌ها و بهبود فرآیندها
شرکت‌ها و سازمانهای زیادی هستند که کارمندان یا فرآیندهای کاری در جای درست خود قرار نگرفته‌اند و این مسئله که عموما از چشم مدیران هم مخفی می‌ماند، تنها موجب تحمیل هزینه‌های اضافی شده و سرعت رسیدن به اهداف کسب و کار را کاهش میدهد. استفاده از مشاور کسب و کار می تواند در این زمینه راهگشا باشد. مشاور توسعه کسب و کار با شناسایی ساختارهای سازمانی و روند فرآیندهای کاری، چرخه‌های معیوب کاری را در شرکت‌ها و سازمانها شناسایی کرده و علاوه بر ارائه راه حل‌های اصلاح آنها، ساختارهای موفق و عملی برای هر نوع کسب و کار و سازمان را به مدیران پیشنهاد میدهد.
آموزش پرسنل و کارمندان
یکی از مزایا و نیازهایی که باعث می‌شود، حضور کارشناس و مشاور در کسب و کار الزامی باشد، این است که مشاوران، پرسنل و کارمندان را آموزش می‌دهند. آموزش کارمندان و پرسنل، میتواند آنان را با مهارت‌هایی که برای پیشرفت و موفقیت نیاز دارند، آشنا کند.
گسترش دایره ارتباطی شرکت
مشاور کسب و کار با افراد متخصص زیادی در رابطه است و میتواند در موقع لزوم از آنها برای حل بعضی مسایل، بهره گیرد. رتق و فتق امور مالیاتی، مسایل مربوط به فروش، رقبا و… از این دست مسایل است. همچنین میتوان گفت ارتباط کارفرما با شبکه‌ای از متخصصین توسط مشاوره کسب و کار میباشد.
حل بهتر مسائل قانونی و حقوقی شرکت
بیشترین درگیری شرکت‌ها مسایل مالیاتی، بیمه، مسایل حقوقی و ثبتی است. استخدام مشاور کسب و کار در چنین مواقعی ضروری است. در واقع یک مشاور کسب و کار میتواند شریک همیشگی شرکت باشد تا هر موقع مشکلی برای شرکت و کارفرما پیش آمد بلافاصله در کنار آنها قرار گرفته، به راحتی مسایل را حل و فصل کند.
ارائه ابزارهای مدیریتی
در کنار مشاوره کسب و کار، مدیران واحدها و مدیران ارشد، نیاز دارند تا از درستی عملکرد کارمندان و روند فرایندهای موجود اطمینان حاصل نمایند. لذا انواع ابزارهای اطلاعاتی و تحلیلی که مشاور کسب و کار در اختیار آنها قرار میدهد، امکان بررسی لحظه‌ای و مقطعی امور جاری را به مدیران و صاحبان کسب و کارها میدهد. بهترین مشاورها معمولا ابزارهای کنترلی و مدیریتی را نیز در کسب و کار پیاده‌سازی می‌نمایند.
ارائه ایده‌های نو و خلاقانه
ارائه ایده‌های نو و خلاقانه و روش‌های خروج از مشکلات، مسائلی است که در مسیر کسب و کار، شما را به موفقیت بیشتر سوق میدهد. مشاورین کسب و کار، در شروع استارت آپ و کسب و کار، میتوانند ایده‌های خلاقانه‌ای به شما ارائه دهند، که قطعا در مسیر رشد و موفقیت کسب و کار شما مفید خواهد بود.
تزریق انگیزه مضاعف به کارمندان
حضور یک مشاور خوب و کار بلد در کسب و کار شما، میتواند به کارمندان انگیزه بیشتری دهد. زمانی که مشاور در سیستم تجاری خود داشته باشید، حضور او نقطه قوت و اتکاء، برای کارمندان خواهد بود؛ چرا که آنها این دلگرمی را دارند که هر زمان با مشکل یا چالشی درگیر شدند، بتوانند از مشاوران کمک دریافت نمایند.
ارائه مشاوره و استراتژی‌های بازاریابی مدرن
دیجیتال مارکتینگ، از لازمه‌های موفقیت در بازاریابی برای خدمات یا فروش محصولات به مشتریان میباشد. بازاریابی‌ها و تکنیک‌های سنتی فروش، دیگر چندان کاربردی نیستند و کسب و کارها برای ماندن در بازار و توسعه خود میبایست از انواع تکنولوژی‌ها برای بازاریابی و فروش خود استفاده کنند. مشاوران کسب و کار متناسب با هر نوع کسب، این تکنولوژی‌ها و استراتژی‌ها در بازاریابی مدرن را به صاحبان کسب و کارها ارائه میکنند.
مواردی که بعنوان مزایای استخدام مشاور کسب و کار اشاره کردیم، قطعا تمام محاسن را شامل نمی شود و باز هم میتوان مزیت‌های دیگری نیز در نظر گرفت. اما با اشاره به موارد فوق خواستیم این موضوع را بیشتر روشن کنیم که انتخاب یک مشاور توسعه کسب و کار خوب، متعهد و قابل اعتماد تا چه حد میتواند روند و شیوه کار را بهبود دهد.
یک مشاور کسب و کار خوب، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
حالا که ماهیت شغل مشاور کسب و کار آشنا شدیم و دریافتیم که استخدام چنین فردی چه مزایا و محاسنی برای شرکت و سازمان مورد نظر ما میتواند داشته باشد، در این قسمت به این موضوع میپردازیم که برای انتخاب یک مشاور کسب و کار خوب و توانمند، بهتر است چه ویژگی‌هایی را لحاظ کنیم تا بهترین انتخاب را داشته باشیم. ویژگی‌های یک مشاور کسب و کار خوب عبارتند از:
- داشتن سابقه مشاوره و همکاری با شرکت‌های بزرگ و مطرح.
- تجربه کاری حرفه‌ای و موفق از مشتریان و کسب و کارهای قبلی و معرفی آنها به شما به عنوان ریفرنسی از تخصص و مشاوره خود.
- ارائه راهکارها و استراتژی‌های نوین و متناسب با کسب و کار و بودجه.
- داشتن دانش و اطلاعات کافی در زمینه هر نوع کسب و کار و بازار مشتریان آن.
- ارائه کمی و کیفی چشم اندازهای (کوتاه مدت و بلند مدت) بکارگیری مشاوره و راهکارهای موفقیت کسب و کار.
- تعامل مداوم با شما و سازمان شما.
چگونه میتوانیم یک مشاور کسب و کار موفق باشیم؟
حالا که مشاور کسب و کار را معرفی کردیم و مزایا و شرایط بکارگیری چنین فردی را در یک سازمان بررسی کردیم، در این بخش میخواهیم به این موضوع بپردازیم که «چگونه هر فردی میتواند مشاوره کسب و کار را بعنوان شغل خودش انتخاب کند؟» یا بعبارت دیگر «چگونه یک فرد میتواند یک مشاور کسب و کار خوب و موفق شود؟».
وقتی مشاوره در زمینه کسب و کار را می‌خواهید شروع کنید باید تبدیل به یک مشاور عالی شوید. کلید تبدیل شدن به یک مشاور، این است که در این راه به درستی قدم بردارید. مطلبی که اشاره کردیم به این معنی است که روش و استراتژی که در کار انجام می‌دهید باید بگونه‌ای باشد که شما را در بهترین موقعیت برای موفقیت قرار دهد.
باید توجه داشت؛ اکثر افراد یا چهره‌ها و حتی ارگان‌ها یا شرکت‌هایی که خودشان را به عنوان «مشاور یک کسب و کار» مشخص معرفی میکنند و در کار خوشان نیز موفق بوده و هستند، نه فقط از دانش و تخصص لازم در آن حرفه یا شغل مد نظر برخوردارند بلکه بیش از دانش فنی از تجربه شغلی مناسبی در آن شغل یا حرفه مد نظر برخوردارند. به عبارتی بعضا افرادی که در شرکت‌های مشاوره کسب و کار فعالیت دارند و به عنوان نمونه خودشان را «مشاور امور تجاری» معرفی میکنند، خودشان از کارآفرینان موفق به حساب می‌آیند.
در ادامه چند توصیه به افرادی که میخواهند مشاور توسعه کسب و کار بشوند، ارائه میدهیم:
از تجربه و خبرگی لازم برخوردار سوید
اینکه دامنه فعالیت‌ها و تحصیلات و تجارب کاری شما در گذشته و امروز در کدام رشته شغلی تعریف شده و تا چه اندازه در آن حرفه دارای سوابق شغلی درخشان و البته تحصیلات عالیه و تکمیلی هستید، قطعا در ادامه این راه و حتی راه اندازی مجموعه یا شرکت مشاوره کسب و کار، به شما کمک فراوانی خواهد کرد. به عنوان مثال اگر شما قصد دارید یک شرکت مشاوره کسب و کار راه اندازی کنید تا در ضمن آن نسبت به ارائه مشاوره کسب و کار در یک حرفه مشخص مثلا رسانه و تبلیغات بپردازید، قطعا باید قبل از هر چیز خود رسانه و تبلیغات را بشناسید.
برنامه یا استراتژی کسب و کار را برای خودتان داشته باشید
از داشتن برنامه و ارائه برنامه‌های کوتاه یا بلند مدت به مشتری که به شما مراجعه کرده استقبال کنید. شما می‌توانید یک برنامه یا استراتژی موقعیت برای خودتان ترسیم کنید و در هر دوره مشاوره به ارئه بخشی از آن بپردازید. این کار به مراتب نتایج بهتری نسبت به ارئه راهکار طی یک یا چند جلسه خواهد داشت.
اعتماد به نفس داشته باشید
اگر قرار است شما به عنوان یک مشاور کسب و کار در بخش خاصی که تخصص آن را دارید فرمان بخشی از یک سازمان یا شرکت را بدست بگیرید پس لازم است تا از ابتدا و انتهای کار و نتیجه آن هم مطلع باشید. به عبارتی نه با فکر خالی بلکه با اطمینان از دانش فنی، تخصص و سوابق شغلی درخشانی که دارید با اعتماد به نفس روبروی مالک یا صاحب و دارنده سازمان باید بنشینید، تا او نیز بتواند در ادامه به تجربیات و سوابق شغلی شما اعتماد کرده و فرمان این بخش از کسب و کارش را به دست شما بسپارد.
همین حالا برای کسب و کار خود یک مشاور استخدام کنید
در این مقاله تلاش ما بر این بود که ابتدا، مشاور کسب و کار را معرفی کنیم و بیان کنیم که فلسفه‌ی وجودی چنین عنوان شغلی چیست. سپس به نقشهایی که در قالب مشاوره کسب و کار میتوانند ایفا شوند پرداختیم و بررسی کردیم که حضور یک مشاور کسب و کار در بدنه ی یک سازمان یا شرکت، چه مزایا و محاسنی میتواند به همراه داشته باشد.
در ادامه بررسی کردیم که اگر متقاعد شدیم که برای شرکت یا مجموعه‌ی تحت مدیریت خود بخواهیم یک مشاور کسب و کار خوب، استخدام کنیم، چه ویژگی‌هایی باید مورد سنجش قرار بگیرد تا بهترین فرد برای چنین جایگاهی در شرکت ما انتخاب شود. در آخرین مرحله هم به این موضوع پرداختیم که اگر بخواهیم خودمان در نقش یک مشاور توسعه کسب و کار ظاهر شویم، باید چه قابلیتهایی را در خودمان ایجاد کنیم یا اگر این قابلیتها را در خودمان داریم، آنها را تقویت کنیم.
در خاتمه باید یادآور شد در شرایط امروز که با حجم عظیمی از فارغ التحصیلان مختلف از دانشگاه و دانشکده‌های مختلف در بازار کار روبرو هستیم، هر کسی میتواند خودش را مشاور یک بخش از کسب و کار معرفی کند. بازتاب این نکته مهم است. لذا صرفا برخورداری از حداقل تحصیلات یا صرفا آشنایی با یک حرفه، قرار نیست از شما یک مشاوره کسب و کار بسازد، بلکه شما برای ورود به این بخش باید ارزیابی کاملی از توانایی، مهارت و البته سوابق شغلی و تحصیلی خودتان داشته باشید و مطمئن باشید که می‌توانید اعتماد و اطمینان مشتری را بدست آورید. اگر شما هم در زمینه مشاوره کسب و کار، تجربه یا نکته‌ای دارید که ممکن است برای خوانندگان این مقاله مفید باشد، در بخش نظرات بیان کنید.
نویسنده
وهاب نادری
من مهندس معدن هستم و با اینکه یک طرح ثبت شده در سازمان نخبگان دارم در حوزه آی تی فعالیت میکنم و مدت ها مدیریت محتوا، تولید محتوا و سئو انجام داده ام.
تغییر شماره