امروزه انسان‌ها با مشکلات و دغدغه‌های فراوانی در روابط شخصی، دوستانه، خانوادگی، کاری و حرفه‌ای خود روبرو هستند و احساس می‌کنند که یک کمبود یا خلأ در روابط خوشان دارند. اگر انسان‌ها بتوانند روابط خود را اصلاح کنند و هنر ارتباط موثر را یاد بگیرند، می‌توانند خیلی راحت‌تر به اهداف خودشان برسند و خیلی از موانع و مشکلات کنونی را برطرف کنند.
در این مقاله می‌خواهیم در مورد یکی از مهم‌ترین مفاهیم تحت عنوان مهارت ارتباط موثر (effective communication) صحبت کنیم. اگر می‌خواهید در زندگی خصوصی و حرفه‌ای خود موفق شوید، باید این مهارت را یاد بگیرید. در صورتی که خودتان را به این مهارت مهم مجهز و مسلح نکنید، مطمئن باشید که دیر یا زود به مشکل خواهید خورد و مانعی بزرگ در مسیر موفقیت‌تان ایجاد خواهد شد. پیشنهاد می‌کنیم اگر می‌خواهید با این مهارت آشنا شوید و روش‌های برقراری ارتباط موثر را یاد بگیرید، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
مهارت ارتباط موثر چیست؟
مهارت ارتباط موثر یکی از مهارت‌های مهمی است که برای موفقیت در دنیای امروز به آن نیاز داریم. تمام موجودات شیوه‌های ارتباطی خاص خودشان را دارند، انسان هم مثل سایر موجودات روش‌های ارتباطی خودش را دارد. اگر یک انسان یاد بگیرد که از ابزارهای ارتباطی خودش به بهترین شکل استفاده کند، آن موقع مهارت ارتباط موثر را یاد گرفته است.
در واقع ارتباط موثر، توانایی انتقال پیام به شفاف‌ترین، مختصرترین و مفیدترین شکل ممکن است. بد نیست بدانید که ارتباط موثر و کارآمد، فقط به منتقل کردن پیام محدود نمی‌شود بلکه انسانی که ارتباط موثر برقرار می‌کند می‌تواند احساسات طرف مقابل را به خوبی درک و احساسات خودش را هم به خوبی منتقل کند. کسی که این مهارت را یاد بگیرد خیلی خوب به صحبت‌های طرف مقابل گوش می‌کند و زبان بدن وی را در نظر می‌گیرد تا بتواند به بهترین شکل ممکن با او ارتباط برقرار کند.
بعضی افراد اصلاً مهارت ارتباط موثر را باور ندارند و معتقد هستند که برقراری ارتباط، کاملاً غریزی است. گاهی پیش می‌آید که هنگام ارتباط با دیگری ما یک حرفی می‌زنیم ولی انگار طرف مقابل اصلاً منظور ما را متوجه نمی‌شود و حرف خودش را می‌زند. اینجا است که اصطلاحاً سوء تفاهم پیش آمد و حتی ممکن است کار به جاهای باریک کشیده شود. اگر افراد بتوانند روش برقراری ارتباط به صورت موثر را یاد بگیرند هم روابط خوبی با دیگران خواهند داشت و هم راحت‌تر به اهداف خودشان می‌رسند.
انواع و اقسام ارتباط موثر
- ارتباط کلامی: اولین نوع ارتباط موثر، ارتباط کلامی است. این مدل از ارتباط، گفتگوی حضوری، تلفنی، مصاحبه را در برمی‌گیرد. اگر بتوانید در ارتباط کلامی موثر و کارآمد عمل کنید، مطمئن باشید که می‌توانید خیلی بهتر اهداف خود را محقق کنید. این هدف می‌تواند استخدام در یک شرکت عالی یا موفقیت در یک مذاکره باشد.
- ارتباط تصویری: دومین نوع ارتباط، ارتباط تصویری است که عکس، نمودار و جدول را در برمی‌گیرد و یکی از مهارت‌های ارتباطی موثر برای حضور در جلسات درون سازمانی و مذاکره به شمار می‌آید.
- ارتباط نوشتاری: سومین نوع ارتباط موثر، ارتباط نوشتاری است. ما باید در نوشته‌ها و متن‌های خودمان هم این جذابیت، زیبایی و تأثیر بالا را پیاده کنیم. این موضوع، پیامک‌ها، ایمیل‌ها و پیام‌هایی که در پیام‌رسان‌ها ارسال می‌کنیم را شامل می‌شود.
- ارتباط غیرکلامی: چهارمین نوع ارتباط موثر هم با عنوان ارتباط غیرکلامی شناخته می‌شود. در این نوع از ارتباط حالت صدای فرد مورد توجه قرار می‌گیرد. کسی که دنبال ارتباط غیرکلامی موثر باشد، باید در حین ارتباط حالت چهره و زبان بدن مناسبی هم داشته باشد.
اصول مهارت ارتباط موثر
تا به اینجای کار سعی کردیم مهارت ارتباط موثر را تعریف کرده و سپس اشاره‌ای به انواع و اقسام این نوع ارتباط کنیم. در این بخش از مقاله می‌خواهیم پایه‌ها و ستون‌های ارتباط موثر را بشناسیم. در واقع اگر ارتباط موثر و کارآمد را یک خانه در نظر بگیریم. می‌خواهیم بدانیم که ستون‌های این خانه چیست. در ادامه به 7 اصل مهم و اساسی برقراری ارتباط درست و موثر اشاره شده است:
اصول و پایه‌های اصلی مهارت ارتباط موثر
1. حقیقی و واقعی بودن
یکی از نکات مهمی که روابط ما را موثر و کارآمد می‌کند، حقیقی و واقعی بودن است. ما باید هنگام ارائه اطلاعات از آمار و ارقام کمک بگیریم و مطلب را به گونه‌ای بیان کنیم که مخاطب نتواند برداشت دیگری از صحبت‌های ما داشته باشد.
2. منجسم بودن پیام
یکی دیگر از نکاتی که باید هنگام برقراری ارتباط رعایت کنیم این است که باید پیام خود را به صورت منسجم منتقل کنیم. در واقع ابتدا باید اصل موضوع را بیان کنیم و توضیحات خود را به صورتی منتقل کنیم که این اصل را مشخص‌تر و روشن‌تر کند. به بیان ساده‌تر باید تمام جملاتی که بیان می‌کنیم حول یک محور و موضوع مشخص باشد و پراکنده صحبت نکنیم.
3. بیان شفاف پیام
اگر می‌خواهید ارتباطاتی موثر و کارآمد داشته باشید، باید پیام و اصل موضوع را خیلی شفاف و روشن بیان کنید. اگر پیام به صورت شفاف بیان نشود، قطعاً مخاطب با شک و شبهه روبرو می‌شود و کلی سوال در ذهنش به وجود می‌آید. همیشه بدانید که باید پیام شما شفاف و روشن بیان شود تا مخاطب با ابهام و پرسش روبرو نشود. شفافیت یکی از مهم‌ترین اصول و پایه‌های ارتباط موثر است. شفافیت به قدری اهمیت دارد که روانشناسان تأکید ویژه روی آن دارند. اگر می‌خواهید روابطی عالی با همسرتان داشته باشید یا با مدیر یا کارکنان زیرمجموعه خود ارتباط خوب و موثر برقرار کنید، حتماً اصل شفافیت را با جدیت دنبال کنید. گاهی مواقع مدیران یک کار را به کارمند خود واگذار می‌کنند ولی چون این کار را به صورت شفاف بیان نمی‌کنند، به مشکل برمی‌خورند.
4. تعهد داشتن
حتماً در هنگام برقراری روابط کاری و خانوادگی، تعهد را رعایت کنید. اگر ضمن انتقال پیام به مخاطب، خودتان را به مجموعه کاری یا خانواده خود متعهد نشان دهید یا به مخاطب بگویید که تعهد داشتن تا چه اندازه مهم و ضروری است، مطمئناً مخاطب هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
5. همخوان و هماهنگ بودن
یکی از نکات بسیار مهمی که باید هنگام انتقال پیام و برقراری ارتباط رعایت کنیم، همخوان و هماهنگ بودن جملات ما است. در واقع کلام باید هم منسجم باشد و هم بخش‌های مختلف آن با هم تناقض و تضادی نداشته باشد. به بیانی دیگر پیام شما نباید مخاطب را گیج و سردرگم کند.
6. تمام و کمال بودن
سعی کنید پیامی که می‌خواهید به مخاطب منتقل کنید تمام و کمال باشد و دیگر هیچ سوالی برای مخاطب باقی نماند. پیام را به شکلی منتقل کنید که در عین مختصر و مفید بودن کامل باشد تا دیگر جای هیچ سوال و پرسشی برای مخاطب باقی نماند.
7. رعایت ادب و احترام حین انتقال پیام
آخرین اصلی که باعث ارتباط موثر با دیگران می‌شود، رعایت ادب و احترام است. انسان‌ها به رعایت ادب و احترام اهمیت زیادی می‌دهند و اگر شما این ادب و احترام را رعایت نکنید، مطمئن باشید که توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران را نخواهید داشت. توجه داشته باشید هفت اصلی که در این بخش از مقاله بیان کردیم، پایه‌های اصلی و اساسی ارتباط موثر هستند؛ یعنی اگر حین برقراری ارتباط این اصول را رعایت نکنید، مطمئن باشید که ارتباط کارآمد و موثر به هیچ عنوان شکل نمی‌گیرد.
راه های برقراری ارتباط موثر
سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که چه راهکارها و روش‌هایی برای برقراری ارتباط موثر با دیگران وجود دارد؟ در این بخش از مقاله قصد داریم چند مورد از بهترین راهکارهای موجود را بیان کنیم.
راه های برقراری ارتباط موثر
1. شنونده ای فعال و کارآمد باشید
اگر می‌خواهید با اطرافیان، اعضای خانواده، همکاران یا کارمندان خود ارتباطی مفید، مثبت و سازنده برقرار کنید، باید سعی کنید که گوش دادن فعال را یاد بگیرید. خداوند به انسان دو گوش و یک دهان عطا کرده و این بدان معناست که انسان باید سعی کند بیشتر از آنچه حرف می‌زد، گوش دهد.
البته توجه داشته باشید که شنیدن فعالانه با شنیدن معمولی تفاوت زیادی دارد. شنونده فعال کسی است که با دقت به صحبت‌های طرف مقابل گوش می‌دهد و در کنار شنیدن صحبت‌ها تلاش می‌کند که احساس او را هم درک کند. وقتی طرف مقابل این موضوع را بفهمد خیلی راحت‌تر با شما ارتباط می‌گیرد و می‌تواند مسائل خودش را خیلی راحت‌تر با شما در میان بگذارد.
2. روش استفاده از زبان بدن را یاد بگیرید
یکی دیگر از نکاتی که می‌تواند موجب ارتباط موثر بین شما و دیگران شود، استفاده از زبان بدن است. شما باید ارتباط غیرکلامی را هم به خوبی یاد بگیرید تا بتوانید با استفاده از چشم‌ها و زبان بدن خود با دیگران ارتباط برقرار کرده و پیام خود را به آن‌ها منتقل کنید. همچنین باید سعی کنید زبان بدن را خیلی خوب یاد بگیرید تا بتوانید منظور دیگران را بهتر بفهمید و با آن‌ها همدلی کنید.
تمام تلاش خود را بکنید که از زبان بدن برای انتقال احساسات مثبت و موثر استفاده کنید. اگر از زبان بدن برای انتقال احساسات منفی استفاده کنید، معمولاً بازخورد خوبی از جانب مخاطب دریافت نخواهید کرد. همچنین با استفاده از زبان بدن می‌توانید میزان اعتماد به نفس خودتان را به مخاطب نشان دهید.
3. راهکارهای مدیریت خشم و استرس را یاد بگیرید
سعی کنید استرس و خشم خود را در روابط اجتماعی مدیریت کنید. البته بعضی مواقع لازم است که از خشم استفاده کنید ولی نباید از این مفهوم بیش از حد استفاده کرد؛ چون دیگران از اطرافتان پراکنده و از شما ناامید و دلسرد خواهند شد. بنابراین سعی کنید روش‌های مدیریت خشم و استرس را یاد بگیرید. سعی کنید تا حد امکان خودتان را در آرامش نگه دارید؛ زیرا زمانی که آرام باشید می‌توانید تصمیماتی درست و منطقی بگیرید.
اگر در روابط خود از خشم و استرس استفاده کنید، مطمئن باشید که نمی‌توانید به جایی برسید؛ زیرا در شرایط خشم و استرس نمی‌شود قاطعانه و عاقلانه رفتار کرد. برای موفقیت در جلسات مصاحبه و مذاکره سعی کنید به آرامش خودتان اهمیت بدهید و مطمئن باشید که راز موفقیت شما در آرامش است.
4. لبخند زدن را فراموش نکنید
یکی دیگر از نکات مهمی که باید مد نظر قرار دهید این است که هرگز لبخند زدن را فراموش نکنید. لبخند می‌تواند معجزه کند و دستاوردهای زیادی برای شما به ارمغان بیاورد. لبخند تأثیر زیادی در موفقیت روابط انسانی دارد. این مفهوم خصوصاً در محیط خانواده کارساز است و نتایج بسیار خوبی به همراه دارد. یکی از مزایای لبخند زدن این است که به شما آرامش می‌دهد و جلوی خشم و استرس شما را تا حدود زیادی می‌گیرد. بنابراین اگر در یک جلسه مذاکره هستید و احیاناً از عملکرد و گفتار طرف مقابلتان خشمگین هستید، سعی کنید لبخند بزنید تا آن خشم از بین برود، وگرنه روی نتیجه مذاکره تأثیر منفی خواهد گذاشت.
5. برای ارتباط موثر اظهار نظر مثبت داشته باشید
یکی از رموز مهم برقراری ارتباط موثر با دیگران این است که دید مثبت داشته باشید و مسائل را با نگرش درست و مثبتی ببینید. وقتی دید و نگرش مثبت داشته باشید قطعاً نظرهایی که مطرح می‌کنید هم نظرات مثبتی است و تأثیر مثبت می‌گذارد. به این شکل اظهار نظرهای مثبت می‌تواند موجب برقراری روابط مثبت بین ما و دیگران شود.
یکی از بهترین کتاب‌هایی که در زمینه رشد و توسعه فردی و موفقیت نوشته شده، کتاب نگرش یعنی همه چیز است. جف کلیر، نویسنده این کتاب بر این باور است که نگرش، همه چیز است و اگر نتوانیم نگرش خود را تغییر دهیم، هیچ چیز در زندگی ما تغییر نخواهد کرد. بنابراین اگر خواهان روابط مثبت، موثر و کارآمد هستید، روی نگرش مثبت خودتان کار کنید و سعی کنید همیشه جملات مثبت و دلگرم‌کننده به کار ببرید.
هر روز برای بهبود مهارت ارتباط موثر خود وقت بگذارید
یکی از مهارت‌های مهمی که زندگی ما را متحول می‌کند و باعث می‌شود که در زندگی و کسب و کار خود موفق باشیم، مهارت ارتباط موثر است. مهارت برقراری ارتباط موثر به قدری اهمیت دارد که انسان‌های موفق تلاش می‌کنند که هر روز بخشی از زمان و انرژی خود را برای رشد و ارتقای این مهارت صرف کنند. در صورتی که شما هم می‌خواهید طعم شیرین موفقیت را بچشید، برای بهبود این مهارت در وجود خودتان زمان صرف کنید.
اگر این مقاله برای شما مفید و ارزشمند بود، پیشنهاد می‌شود مقاله اصول و فنون مذاکره را مطالعه کنید. این مقاله به شما کمک می‌کند ارتباط‌های بهتر و موثرتری برقرار کنید و در زندگی و کسب و کار موفق‌تر باشید. تاکنون برای بهتر کردن مهارت ارتباط موثر خود تلاش کرده‌اید؟ شما از چه روشی برای بهبود این مهارت در وجود خودتان استفاده می‌کنید؟ لطفا نظرها و پیشنهادهای خود را با ما و همراهان همیار آکادمی در زیر همین پست به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
-
انسان موجودی اجتماعی است و اگر بخواهد در زندگی اجتماعی خود موفق باشد باید مهارت ارتباط موثر را یاد بگیرد.
-
با استفاده از مهارت ارتباط موثر می‌توانید ارتباطی مثبت و کارآمد با خانواده و همکاران خود برقرار کنید. در نتیجه می‌توانید به شخصیتی دوست‌داشتنی، ارزشمند و محبوب تبدیل شوید و اهداف و خواسته‌های خود را راحت‌تر محقق کنید.
-
1. شنونده ای فعال و کارآمد باشید 2. روش استفاده از زبان بدن را یاد بگیرید 3. راهکارهای مدیریت خشم و استرس را یاد بگیرید 4. لبخند زدن را فراموش نکنید 5. اظهار نظر مثبت داشته باشید
اشتراک گذاری
نویسنده
جلال شایان
آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!
تغییر شماره