یا
ورود با ایمیل
ورود با جیمیل
آرمان نصری
فهرست مطالب
در دنیای امروز رشد فردی و پرورش منابع انسانی بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است؛ چرا که دنیای مدرن متوجه این نکته شده است که پیشرفت بشر و آسایش او، در گرو آموزش و پرورش افراد متخصص و بلوغ یافته است. همه ما در زندگی خود به دنبال پیشرفت و رشد شخصی هستیم اما به ندرت پیش می‌آید که برای رشد فردی خود برنامه‌ای مدون بنویسیم و به آن عمل کنیم. این درحالی است که همگی می‌دانیم هیچ کاری را نمی‌توان بدون داشتن برنامه انجام داد. امروز در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم که برنامه توسعه فردی یا IDP چیست و چگونه می‌توان با نوشتن این برنامه و پایبندی به آن، به رشد فردی دست یافت. فراموش نکنید که همه ما، حتی شما، به توسعه فردی احتیاج داریم پس حتما این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.
برنامه توسعه فردی (Individual development plan) یا IDP یک برنامه اجرایی است که برای ارتقا دانش و مهارت‌های یک شخص طراحی و نوشته میشود. این برنامه اغلب با برنامه‌ریزی شغلی و فعالیت‌های مربوط به آن همراه است. برنامه توسعه فردی همچنین ممکن است در چارچوب آموزشی برای کمک به دانشجویان و دانش آموزان در راستای پیشرفت تحصیلی کوتاه مدت یا بلند مدت تدوین شود. در واقع برنامه توسعه فردی به تمام افراد کمک می‌کند تا بهترینِ خودشان باشند.
در سازمان‌ها یک برنامه توسعه فردی به کارمندان کمک می‌کند تا نقاط قوت و زمینه‌های پیشرفت خود را بهتر درک کنند. این برنامه باید شامل مراحل واضح و کاربردی باشد که به کارمندان کمک کند تا در زمینه پیشرفت شغلی خود بهتر عمل کنند. IDP نقشه راهی برای رسیدن به موفقیت برای تمام افراد هر نهاد یا سازمان است. همچنین اگر شما مدیر هستید و برای کارمندان خود چنین برنامه‌ای را تدوین می‌کنید، این امر به آنها نشان می‌دهد که شما به عنوان مدیر یا صاحب مجموعه چقدر به فکر رشد و تعالی آنها هستید.
برنامه بهبود عملکرد (performance improvement plan) یا PIP یک سند و مدرک رسمی است که نقاط نامطلوب و ضعیف عملکرد شغلی کارمندان را مشخص کرده و اقدامات لازم برای بهبود آنها را بیان می‌کند. برنامه‌های بهبود عملکرد معمولا به کارمندانی داده میشود که عملکرد خوبی از خود نشان نمی‌دهند. از سوی دیگر برنامه توسعه فردی سندی است که با شناسایی اهداف شغلی و اقداماتی که کارمند می‌تواند برای رسیدن به این اهداف انجام دهد، کارمندان را به رشد و توسعه تشویق می‌کند. برنامه‌های توسعه معمولا به همه افراد درون سازمان داده میشود.
برنامه‌های توسعه فردی بسیار کارآمد هستند زیرا کارمندان، مدیران و سرپرست‌های آنها متعهد به اقداماتی می‌شوند که به رشد حرفه‌ای کارمندان و سود آن برای شرکت کمک می‌کنند. این برنامه‌ها باعث افزایش مشارکت کارمندان و ایجاد وفاداری می‌شوند زیرا کارمندان می‌بینند که کارفرمایانشان بر روی موفقیت آنها سرمایه گذاری می‌کنند. برنامه توسعه فردی همچنین باعث افزایش بهره‌وری و سوددهی برای شرکت‌ها می‌شوند چرا که این شرکت‌ها کارمندانی متخصص‌تر و با مهارت‌های بیشتر خواهند داشت.
برای اینکه بتوانید یک برنامه توسعه فردی بنویسید ابتدا باید اجزای آن را بدانید. یک برنامه توسعه فردی باید شامل بخش‌های زیر باشد:
در ادامه مقاله به توضیح هریک از این اجزا به صورت جداگانه خواهیم پرداخت.
برنامه توسعه فردی از چهار جز تشکیل می شود.
شما باید حتما اهداف شغلی، نقاط مقصد و تاریخ رسیدن به تمام آنها را در برنامه توسعه فردی ذکر کنید. وقتی کارمندان و مدیران اهداف را تنظیم کنند، بسیار راحت‌تر می توانند قابل دسترسی بودن آن اهداف را مورد سنجش قرار داده و آنچه برای دستیابی به آنها لازم است را ارزیابی کنند.
برنامه‌های توسعه فردی برای کارمندانی که به دنبال پیشرفت هستند، گام‌های عملی را ترسیم می‌کنند که این اقدامات می‌تواند به بهبود مهارت‌های مدیریتی و سایر مهارت‌های آن کارمندان کمک کند. برای کارکنانی که به دنبال ارتقا شغلی نیستند، می‌توان اهداف را پیرامون پیشرفت در موقعیت شغلی کنونی یا جایگاه مطلوب آنها در سازمان، شکل داد. برنامه توسعه فردی ابزاری مفید برای مدیران است زیرا می‌تواند به مدیران نشان دهد که آیا کارمندان براساس برنامه توسعه فردی خود، اقدامات لازم را انجام داده‌اند یا نه. همچنین با کمک این برنامه‌ها می‌توان عملکرد کارمندان را بطور دقیق‌تری بررسی کرد.
برای شناسایی سطح دانش، مهارت‌ها و استعدادهای خاص کارمندان می‌توان از گزارش عملکرد آنان استفاده کرد البته در صورتی‌که در یک سازمان یا شرکت، چنین گزارش‌هایی ثبت شده و وجود داشته باشد. دادن بازخورد مثبت به کارمندان بسیار مهم است و تاکید بر نقاط قوت آنها باعث میشود تا اعتماد به نفس و آمادگی لازم برای رویارویی با چالش‌های جدید در آنان ایجاد شود.
هر فرصت توسعه را با یک هدف مرتبط به آن ذکر کنید. به عنوان مثال اگر فرصت توسعه برای یک فرد «تقویت مهارت‌های ارتباطی» باشد، می‌توان هدف را به شکل کسب یک نمره رضایت‌بخش از یک «دوره یا کارگاه گوش دادن فعال» یا «سخنرانی عمومی» در نظر گرفت. برای هر فرصتی که جهت توسعه فردی برای کارکنان در نظر می‌گیرید، هدفی را تعیین کنید تا نشان دهد که فرد مورد نظر در حال تلاش برای دستیابی به آن هدف مرتبط است.
برنامه‌های عملیاتی باید مشخص و قابل دستیابی باشند تا بتوان برای رسیدن به آنها اقدام کرد. برخی اقدامات معمول عبارتند از:
هر برنامه‌ای ویژگی‌های خاص خودش را دارد و در چارچوب خاصی نوشته میشود. برنامه‌های توسعه فردی نیز از این اصل مستثنا نیستند و ویژگی‌های خاص خود را دارند که هر برنامه توسعه فردی باید حتما از آنها برخوردار باشد. در این بخش به معرفی و تشریح دو مورد از این ویژگی‌ها می‌پردازیم:
هر کسی و هر چیزی منحصر به فرد و یکتا است و بدون شک یک برنامه برای همه افراد مفید نخواهد بود. شما به عنوان یک مدیر باید با هر یک از کارمندان نزدیک خود همکاری کنید که به آنها کمک کنید تا بتوانند توانایی‌های شغلی خود را باور کنند. فقط در این صورت است که آینده به یک واقعیت قابل قبول تبدیل میشود. هر فرد مجموعه‌ای از استعدادها و تجربیات را برای موقعیت‌های شغلی خود به ارمغان می‌آورد. یک برنامه توسعه فردی شخصی که با پشتیبانی شما همراه باشد، می‌تواند آنقدر موثر باشد که تمام نقاط قابل بهبود یک فرد را پوشش دهد.
برنامه توسعه فردی همیشه در چارچوب نیازهای سازمان توسعه می‌یابد. هدف آن برنامه نیز ایجاد قدرت در سازمان است یعنی تقویت ارکان قدرت مربوط به آن سازمان. برنامه توسعه فردی یک طرح مکتوب برای ثبت قدرت سازمانی شما است که کمک می‌کند تا هم بخش مربوط به شما و هم سازمانتان به سمت موفقیت حرکت کنند.
موارد مهم در تهیه یک برنامه توسعه فردی
ایجاد برنامه توسعه فردی کاری نیست که بتوان آن را به تنهایی انجام داد. در واقع بهتر است که هر فرد همزمان با بررسی عملکرد سالانه‌اش، با کمک مدیر خود این کار را انجام دهد. هدف این است که ارزیابی صادقانه‌ای از کار هر فرد بدست بیاید و بهتر است که این ارزیابی با نگاه دیگران نیز انجام شود. برنامه توسعه فردی در اصل یک سند ساده یک تا دو صفحه‌ای است که خلاصه شغل فعلی شما و اهداف شغلی شما را بیان می‌کند. جزییات هر برنامه ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد، اما هر برنامه توسعه فردی باید شامل چند عنصر اصلی باشد که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
برای اطمینان از اینکه هر هدف و استراتژی، قابل دستیابی و واقع بینانه است باید زمان مورد نظر برای اتمام و همچنین هزینه هر فعالیت را ذکر کنید. این زمان و هزینه می‌تواند به دو شکل باشد:
ذکر کردن زمان و هزینه به شما در برنامه ریزی برای اجرای یک IDP، کمک بزرگی خواهد کرد. همچنین هنگام تهیه برنامه باید عوامل متغیر مانند پیشرفت فناوری، مسئولیت‌های جدید، نیازهای آینده کارکنان، تغییرات خدمات و موارد دیگر را در نظر بگیرید. همه این‌ها می‌تواند در برنامه شما تاثیر داشته باشد. برای تهیه یک برنامه توسعه فردی خوب چهار گام وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
اولین گام برای ایجاد یک IDP، شناسایی اهداف حرفه‌ای کوتاه مدت و بلند مدت شماست. برای انجام این کار شما باید تعیین کنید که در کارتان چه چیزی به شما انرژی می‌دهد و از چه نوع فرصت‌هایی بیشتر هیجان زده می‌شوید. اشتیاق شما و در واقع آنچه که شما را به وجد می‌آورد، در نهایت همان چیزی خواهد بود که باعث پیشرفت شما میشود؛ زیرا در کاری که انجام می‌دهید تلاش بیشتری خواهید کرد و با سرعت بیشتری به جلو خواهید رفت. اهداف باید شامل برنامه‌هایی برای آینده فرد در شرکت فعلی، جایگاه شغلی فعلی و همچنین خارج از این سازمان و این جایگاه باشند. فرد باید به سوالاتی مانند سوالات زیر پاسخ دهد:
ارزشمندی یک برنامه توسعه فردی به میزان صادقانه بودن آن است. به عنوان لیدر، مدیر یا کارمند اگر نمی‌دانید چه کسی هستید، نمی‌توانید به طور فعال برای آینده خود برنامه‌ریزی کنید. بسیار مهم است که شما بتوانید مهارت‌های اصلی و نقاط قابل بهبود خود را روی کاغذ بیاورید. این کار به یک آگاهی بی‌طرفانه از نقاط قوت و ضعف شما نیاز دارد و پاسخ‌های شخص شما به سوالات اصلا کافی نیست.
اگر می‌توانید، با یک مدیر یا مربی بنشینید تا در مورد مهارت‌ها، دانش و ویژگی‌های فعلی و همچنین در زمینه‌های عملکردی خود با او صحبت کنید. یک راه خوب برای شناختن خودتان این است که همیشه بپرسید چرا. به عنوان مثال، اگر احساس می‌کنید که یک رهبر تیم خوب یا بد هستید باید حتما در IDP خود بنویسید که چرا اینگونه فکر می‌کنید.
بیشتر جلسات هم اندیشی در گام دوم متوقف می‌شوند و هرگز به مرحله عمل نمی‌رسند اما عملیاتی شدن برنامه‌ها یکی از با ارزش‌ترین عناصر IDP است. یک برنامه توسعه فردی اهداف بزرگ را انتخاب کرده و آنها را اجزای کوچکتر تقسیم می‌کند تا کار به مراحل ساده و آسان برسد. در این گام باید روش رسیدن به اهدافی را که در گام نخست تعیین و تعریف کرده‌اید، مشخص کنید. اکنون وقت آن است که از خود بپرسیم برای رسیدن به اهدافم چه کاری باید انجام دهم و چه کاری می‌توانم برای بهبود نقاط ضعف خود انجام دهم؟
به عنوان مثال اگر یکی از اهداف شما رفتن به سطوح بالای مدیریتی، اجرایی یا ارتقا شغلی در شرکت محل کارتان باشد، در این گام باید حتما نحوه رسیدن به آن جایگاه را مشخص کنید. در این حالت ممکن است یکی از اهداف شما، صحبت با رئیستان در مورد کسب یک مسئولیت مهم باشد که به شما امکان می‌دهد تا شایستگی‌های اصلی خود را توسعه داده و به دیگران نیز نشان دهید. در این گام باید هرچه در توان دارید و هر آنچه لازم است را بررسی کرده و انجام دهید تا هدف شما قابل دستیابی باشد.
نکته مهم در برنامه توسعه فردی این است که تا آنجا که امکان دارد به صورت خاص به مسائل بپردازید و وارد تک تک جزییات شوید. مثلا اینطور نباشد که فقط بنویسید «من می‌خواهم یک مدیر بهتر باشم» و بعد دیگر به هیچ جزییاتی نپردازید. در همین مثال اگر بخواهید یک مدیر بهتر باشید اتفاقا باید در مورد برنامه توسعه فردی خود به جزییات زیادی بپردازید که برخی از آنها عبارتند از:
همچنین در مورد چگونگی اجرای برنامه توسعه فردی خود نیز باید بسیار دقیق عمل کنید. برای انجام برنامه خود باید تا آنجا که ممکن است، تاریخ‌ها، جدول زمانی، هزینه‌ها و شرایط خاص را لیست کنید. هرچه بیشتر درباره زمان وقوع اتفاقات و هزینه‌های آن بدانید بیشتر به برنامه خود پایبند خواهید بود.
برای کمک به شما در ایجاد یک برنامه توسعه فردی برای خودتان یا کارمندانتان، می‌توانید از قالب برنامه توسعه فردی زیر استفاده کنید.
نام کارمند:
جایگاه و عنوان شغلی:
تاریخ:
اهداف و خواسته‌های شغلی را لیست کنید:
نقاط قوت و استعدادها را ذکر کنید:
فرصت‌های توسعه را لیست کنید:
برنامه عملیاتی (مراحل یا وظایف خاص برای دستیابی به اهداف)
در اینجا مثالی از یک برنامه توسعه فردی تکمیل شده با استفاده از قالبی که در قسمت قبل به شما معرفی کردیم، آورده شده است.
نام کارمند: محمد محمدزاده
سمت و عنوان: مدیر شبکه‌های اجتماعی
تاریخ: 01/03/1400
اهداف و آرزوهای حرفه ای را لیست کنید:
عملکرد بیش از حد انتظارات در نقش فعلی
حرکت به سمت جایگاه لیدرشیپ یا مدیریت در شرکت
نقاط قوت و استعدادها را ذکر کنید:
مهارت‌های مدیریت زمان
مهارت‌های سازمانی
برنامه ریزی محتوا
مهارت‌های ارتباطی
فرصت‌های توسعه را لیست کنید:
تولید محتوایی که جذاب‌تر و درگیرکننده‌تر باشد و تعداد بیشتری از بازدیدکنندگان را به مشتری تبدیل کند.
نشان دادن عملکردی بیش از حداقل انتظارات سازمان
تبدیل شدن به یک سرپرست تیم در بخش مدیریت شبکه‌های اجتماعی
نمونه‌‌ای از یک برنامه عملیاتی (مراحل یا وظایف خاص برای دستیابی به اهداف)
برای اجرای برنامه‌های توسعه فردی برای کارمندان مراحل زیر را دنبال کنید:
حال بیایید کمی با جزئیات بیشتر به این مراحل بپردازیم.
بهترین مدیران با الگو گرفتن، سازمان‌های خود را مدیریت می‌کنند. هنگامی که برنامه‌های توسعه فردی برای تمام سطوح سازمان مورد نیاز است و کارمندان مشاهده می‌کنند که مدیران ارشد و افراد بالادستی نیز در راستای بهبود فردی خود تلاش می‌کنند، در میان آنها نوعی حس اعتماد ایجاد میشود و همه کارمندان تشویق می‌شوند که صادقانه عملکرد خود را ارزیابی کنند.
به کارمند خود یک پرسشنامه در رابطه با برنامه توسعه بدهید. در این فرم‌ها و پرسشنامه‌ها از کارمندان خواسته میشود تا موارد زیر را تعیین کنند.
پاسخ‌های کارمند خود را مرور کنید و از بررسی عملکرد و سایر اطلاعات در جهت آماده شدن برای بحث استفاده کنید. هدف شما این است که درک کنید کارمند شما چگونه و به چه روش‌هایی می‌تواند به اهداف خود دست پیدا کرده و بطور همزمان به رشد و تعالی سازمان شما نیز کمک کند.
جلسات تهیه و تدوین برنامه توسعه فردی معمولا یک ساعت به طول می‌انجامد. به طور کلی هنگامی‌که صحبت از اهداف، اشتیاق و مهارت‌ها میشود، به کارمندتان اجازه دهید تا بحث را هدایت کند. با او همراه شوید تا مراحل عملیاتی یعنی اقداماتی که به آنها کمک می‌کند تا به اهداف خود برسند را شکل دهید. جلسه باید به صورت مشارکتی، لذت بخش و پرمعنا باشد.
هنگام تعیین بهترین راه‌های دستیابی به اهداف، امکان سنجی را نیز در نظر بگیرید:
IDPها و PIPها هر یک به بیانیه هدف بسیار مشخص نیاز دارند و باید اهداف عملکردی هر برنامه کاملا تعیین شده باشد. برای این کار می‌توانید از اصول R.U.M.B.A بهره ببرید تا اطمینان حاصل کنید که هر هدف به خوبی تعریف شده است.
جلسات راهنمایی و مشاوره منظم و مداوم همیشه بر عهده مدیر شرکت یا سازمان است. داشتن یک جلسه ماهانه با هر یک از کارمندان که به صورت مستقیم برگزار میشود برای هر مدیری کاملا مناسب و ضروری است. اگرچه که انجام این کار این ممکن است در نگاه نخست سنگین به نظر برسد و در اولین گفتگوها نیز ممکن است دشوار باشد اما نتایج مثبتی که در کارمندان شما ایجاد میشود قطعا برای پیشرفت کاری شما، کارمندان و سازمان بسیار مفید خواهد بود.
اکنون که یاد گرفتید برنامه توسعه فردی یا IDP چیست و تمام جزییات لازم را دانستید، مرحله آخر عمل به برنامه‌ای است که آماده کرده‌اید. هنگامی که یک IDP تکمیل شده دارید وقت آن رسیده که برنامه خود را پیاده سازی کنید. برای انجام این کار مطمئن شوید که برنامه خود را همیشه در مقابل خود نگه می‌دارید و هنگام انجام موارد روی آنها خط می‌زنید. اینکار به شما کمک می‌کند تا روند پیشرفت خود را پیگیری کنید. جدول زمانی برنامه ریزی شده خود را حفظ کرده و در صورت لزوم تغییرات کوچکی در آن اعمال کنید. این برنامه نه تنها شما را در رسیدن به اهدافتان ثابت قدم‌تر می‌کند، بلکه رشد فردی شما را نیز تضمین خواهد کرد. در این مقاله سعی کردیم مزایا و روش نوشتن برنامه توسعه فردی را آموزش دهیم.
آیا تا به حال برنامه توسعه فردی نوشته‌اید؟ آیا درباره برنامه توسعه فردی اطلاعاتی داشتید؟ آیا اکنون قصد دارید چنین برنامه‌ای را برای خود بنویسید تا به پیشرفت‌های شغلی و فردی بیشتری دست پیدا کنید؟ لطفا نظرات و تجربه خود را در پایین همین پست برای ما و دیگران کاربران همیار آکادمی بنویسید.
برنامه توسعه فردی (Individual development plan) یا IDP یک برنامه اجرایی است که برای ارتقا دانش و مهارت‌های یک شخص طراحی و نوشته میشود. این برنامه اغلب با برنامه‌ریزی شغلی و فعالیت‌های مربوط به آن همراه است.
در این مقاله به طور مفصل مراحل پیاده سازی برنامه توسعه فردی را به صورت گام به گام توضیح داده ایم.
یک مهندس عمران عاشق مباحث حوزه مدیریت و کسب و کار! چندین ساله که در حوزه ترجمه و تولید محتوا و فضای دیجیتال فعالیت می‌کنم
هیچ دیدگاهی ثبت نشده است.