تست هوش ریون یکی از آزمون‌های رایج و قابل اعتماد برای سنجش و ارزیابی استدلال غیرکلامی، استدلال انتزاعی و عملکرد شناختی است. بصری بودن این آزمون باعث شده است که درک آن برای هر فردی با هر زبانی آسان و راحت شود. این آزمون به شکلی طراحی شده است که عوامل خارجی مختلف مانند مذهب و ملیت در نتایج آن تاثیر نگذارند. به همین دلیل تست آی‌کیو ریون به یکی از معتبرترین آزمون‌های ارزیابی بهره هوشی سیال تبدیل شده است. در این مقاله قرار است با یکدیگر به بررسی کامل تست هوش ریون و انواع آن بپردازیم. سپس چگونگی کسب آمادگی برای شرکت در این آزمون را با شما در میان می‌گذاریم. در ادامه با همیار آکادمی همراه شوید.
آزمون هوش ریون چیست؟
تست هوش ریون ابزاری معتبر برای سنجش هوش غیرکلامی به حساب می‌آید. به طور کلی در این آزمون با کمک ۶۰ سوال مختلف سعی می‌شود که بهره هوشی شرکت‌کننده ارزیابی شود. شرکت‌کننده باید در تمام سوال‌های این آزمون الگوی میان قطعه‌ها را برای انتخاب قطعه‌ٔ گمشده تشخیص دهد. سوال‌های تست آی‌کیو ریون بر اساس سختی ارائه می‌شوند. از این رو شرکت‌کننده ابتدا به سوال‌های آسان و به دنبال آن به سوال‌های متوسط و دشوار پاسخ می‌دهد. هدف اصلی از طراحی این آزمون ارزیابی هوش عمومی یا همان G-factor است. هوش عمومی به توانایی‌هایی اشاره می‌کند که هر فرد برای کسب دانش و حل مشکلات روزمره زندگی خود به آن‌ها نیاز دارد.
تاریخچه آزمون ریون
جان کارلیل ریون (John C. Raven) از همان سنین کودکی به روان‌شناسی علاقه پیدا کرد. او علی‌رغم از دست دادن زود هنگام پدرش و به تبع آن وظیفه‌‌ٔ مراقبت از مادر و خواهرهایش دست از علایق خود نکشید. بد نیست بدانید که ریون از اختلال خواندن (دیسلکسیا) رنج می‌برده است. او برای تامین مایحتاج زندگی و تحصیل خود به معلمی روی آورد. پس از مدتی سرپرستی مدرسه‌‌ٔ شبانه‌روزی مخصوص کودکان ناتوان جسمی به او سپرده شد.
سرپرستی این مدرسه سرآغاز شکل‌گیری ایده طراحی تست هوش ریون بود. ضعف آزمون‌های رایج آن دوره و همچنین تفسیر دشوار نتایج آن‌ها ریون را به سمت تدوین آزمونی معتبر کشاند. از نظر ریون عوامل مختلفی مانند یاری رساندن والدین و دوستان شرکت‌کننده، شلوغی محیط و نابرابری امکانات باعث می‌شود که نتایج آزمون‌ها از واقعیت فاصله بگیرند.
ریون به عنوان شاگرد اسپیرمن بر اساس نظریه دو عاملی او دو آزمون طراحی کرد. بر همین اساس او تست هوش ریون را در سال ۱۹۳۶برای ارزیابی و اندازه‌گیری هوش عمومی (عامل عمومی نظریه اسپیرمن) معرفی کرد. ریون چگونگی توسعه و تدوین این آزمون را در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود توضیح داده است. در ابتدا هدف ریون از طراحی این آزمون ارزیابی هوش عمومی افسران نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بود. با این حال طولی نکشید که سایر روان‌شناس‌ها به اثربخشی این آزمون برای ارزیابی هوش عمومی افراد پی بردند.
مزایای آزمون ریون
آزمون هوش ریون در مقایسه با سایر آزمون‌ها نتایج بهتری برای پیش‌بینی عملکرد و توانایی‌های افراد ارائه می‌دهد. از مهم‌ترین مزایای این آزمون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تمام افراد از ۶ سالگی تا ۸۵ سالگی صرف‌نظر از توانایی یا ناتوانی جسمی و ارتباطی خود می‌توانند در این آزمون شرکت کنند.
- انجام تست آی‌کیو ریون مقرون‌به‌صرفه است.
- آمارها و ارقام نشان می‌دهند که این آزمون برای اغلب افراد سرگرم‌کننده و جذاب است، به همین دلیل آن‌ها از این آزمون به شدت استقبال می‌کنند.
- تفکر جانبی، ادراک بصری، عملکرد شناختی و توانایی استدلال شرکت‌کننده را ارزیابی می‌کند.
- توانایی حل مسائل جدید و پیچیده بدون استفاده از دانش قبلی را تجزیه و تحلیل می‌کند.
- احتمال درک و یادگیری سریع مفاهیم را پیش‌بینی می‌کند.
- نتایج و اطلاعات کافی برای ارزیابی فرد در کمترین زمان به دست می‌آید.
لازم به ذکر است که طبق گفته‌های ریون نباید برای سنجش هوش عمومی فرد تنها از نتیجه این آزمون استفاده کنید. بلکه برای درک بهتر افراد سعی کنید به بررسی و ارزیابی نتایج چند آزمون مختلف بپردازید.
انواع تست هوش ریون
آزمون هوش ریون در سه سطح و چهار شکل مختلف برای ارزیابی افراد با توانایی‌های متفاوت ارائه می‌شود. با کمک مدل‌های متفاوت این آزمون می‌توان طیف وسیعی از افراد مانند دانش‌آموزان و کارجوها را با اهداف مختلف از قبیل توانایی یادگیری و ارزیابی مهارت‌ها هدف گرفت.
انواع تست هوش ریون
۱. تست هوش ریون استاندارد
این آزمون همان نسخهٔ اصلی است که ریون در سال ۱۹۳۶ برای بررسی چگونگی تاثیرگذاری عوامل ژنتیکی و محیطی در هوش افراد طراحی و معرفی کرد. این آزمون شامل ۵ مجموعه سوال ۱۲ موردی است. همانطور که اشاره شد سوال‌های هر مجموعه رفته رفته دشوارتر می‌شوند. شرکت‌کننده پس از ارائه تست هوش ریون ۴۰ دقیقه برای پاسخ دادن به ۶۰ سوال زمان دارد. پس از ۴۰ دقیقه آزمون به طور خودکار به پایان می‌رسد و نتیجه ارائه می‌شود. از این آزمون برای سنجش افراد به منظور سپردن نقش‌های ابتدایی و متوسط استفاده می‌شود.
۲. آزمون هوش ریون رنگی
از ماتریس‌های پیش‌رونده رنگی به طور معمول برای ارزیابی هوش سیال و قابلیت‌های شناختی کودکان ۵ تا ۱۱ سال، افراد مسن و همچنین افراد ناتوان جسمی و ذهنی استفاده می‌شود. سوال‌های تست هوش ریون رنگی همانطور که از نام آن پیدا است با پس‌زمینه رنگی ارائه می‌شوند تا از نظر بصری برای شرکت‌کننده جذاب‌تر شوند. با این حال برخی از سخت‌ترین سوال‌ها سیاه و سفید ارائه می‌شوند. این آزمون ساده‌ترین مدل ریون به حساب می‌آید. به طور کلی ۳۶ سوال در این آزمون ارائه می‌شود که شرکت‌کننده باید طی ۱۵ تا ۳۰ دقیقه به آن‌ها پاسخ دهد.
۳. تست هوش ریون پیشرفته
ماتریس‌های پیش‌رونده پیشرفته ریون (AMP) را می‌توان پیچیده‌ترین مدل دانست. این آزمون برای ارزیابی افراد با بهره هوشی بالاتر از حد متوسط طراحی شده است. این مدل از ۳۶ سوال تشکیل شده است که هر شرکت‌کننده برای پاسخ دادن به آن‌ها ۴۰ تا ۶۰ دقیقه فرصت دارد. لازم به ذکر است که سوال‌ها به صورت سیاه و سفید ارائه می‌شوند و حل آن‌ها به تدریج سخت‌تر می‌شود.
از این آزمون برای ارزیابی توانایی‌ها و هوش عمومی افراد خواهان نقش‌های مدیریتی و خاص استفاده می‌شود. آزمون پیشرفته ریون گزینه مناسبی برای به چالش کشیدن هوش سیال و قابلیت‌های شناختی است. نسخه کوتاه‌شده مدل پیشرفته یکی دیگر از اشکال تست هوش ریون به حساب می‌آید. این آزمون از نظر دشواری تفاوتی با مدل پیشرفته ندارد. با این حال این نسخه تنها شامل ۱۲ سوال است که شرکت‌کننده باید در ۱۵ دقیقه آن را انجام دهد. از این مدل برای کاهش هزینه‌ها و غربالگری سریع افراد استفاده می‌شود.
آزمون هوش ریون برای چه کسانی مناسب است؟
انواع مختلف آزمون‌های هوش ریون به شما اجازه می‌دهند تا بسته به نیاز خود از آن‌ها بهره ببرید. قبل از انتخاب یکی از مدل‌های ماتریس‌های پیش‌رونده ریون بهتر است هدف خود را از انجام یا برگزاری آن مشخص کنید. برای مثال آیا قرار است از میان متقاضیان سطوح ارشد کسب و کار خود فردی را انتخاب کنید؟ آیا می‌خواهید شانس خود را در بازار کار افزایش دهید؟ آیا می‌خواهید افراد تیم خود را ارزیابی کنید؟ مشخص کردن هدف به شما اجازه می‌دهد تا از مدل مناسب ریون استفاده کنید. به طور کلی می‌توان گفت تست هوش ریون برای تمام افراد ۶ ساله تا ۸۵ ساله مناسب است. علاوه بر این، هیچ محدودیت خاصی از نظر توانایی یا ناتوانی جسمی و ذهنی وجود ندارد.
ساختار تست ریون به چه صورت است؟
همانطور که در بخش قبل مشاهده کردید تعداد سوال‌های هر آزمون به مدل آن بستگی دارد. با این حال تمام سوال‌های تست هوش ریون به صورت مربع‌های شش در شش، چهار در چهار، سه در سه و دو در دو ارائه می‌شوند. در هر سوال طرح‌های هندسی مختلفی به شرکت‌کننده نشان داده می‌شود. او باید به الگوی میان شکل‌ها پی ببرد تا بتواند گزینه صحیح را از بین شش تا هشت گزینه انتخاب کند. سختی سوال‌ها به طور تدریجی افزایش پیدا می‌کند. از این رو شرکت‌کننده باید زمان بیشتری را صرف تجزیه و تحلیل و رمزگشایی سوال‌های پایانی کند.
آزمون ریون چه کاربردهایی دارد؟
آزمون‌های هوش ریون به دلیل بصری بودن، تفسیر راحت نتایج و همچنین وابسته نبودن به توانایی خواندن و نوشتن محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند. امروزه از این آزمون با اهداف مختلف مانند ارزیابی بهره هوشی کودکان و بزرگسالان و بررسی هوش سیال افراد ناتوان جسمی و ذهنی استفاده می‌شود. از طرفی، تست آی‌کیو ریون ارزیابی کارجوها و متقاضیان پیوستن به نیروهای مسلح به کار برده می‌شود. اغلب مدارس خاص مانند استعدادهای درخشان از این آزمون برای جذب دانش‌آموزهای مورد نظر خود استفاده می‌کنند. گاهی اوقات برخی از اساتید از داوطلبان تحصیلات تکمیلی می‌خواهند که نتیجه این آزمون را همراه با روزمه‌شان ارسال کند. به طور کلی آزمون‌های هوش ریون برای ارزیابی موارد زیر کاربرد دارند:
کاربردهای تست هوش ریون
- توجه به جزئیات
- تفکر انتقادی
- تفکر مفهومی
- رمزگشایی
- مهارت حل مسئله
- توانایی الگویابی و یافتن رابطه‌ها
- قدرت تجزیه و تحلیل
- توانایی پردازش اطلاعات
- مهارت دیداری
چگونگی امتیازدهی در تست ریون
امتیاز آزمون تست هوش ریون بر اساس دو عامل زیر مشخص می‌شود:
- شرکت‌کننده به چند سوال از آزمون به درستی پاسخ داده است. به خاطر داشته باشید که پاسخ ندادن به هر سوال به عنوان پاسخ اشتباه در نظر گرفته می‌شود.
- سن شرکت‌کننده
در انتهای آزمون تعداد پاسخ‌های صحیح شرکت‌کننده شمرده می‌شود. سپس رتبه درصدی با توجه به سن او بر اساس جدول نرم مشخص می‌شود. برای هر گروه سنی تعداد مشخصی از پاسخ‌های صحیح رتبه درصدی شرکت‌کننده را مشخص می‌کند. رتبه درصدی به این موضوع اشاره می‌کند که چند درصد از گروه سنی شرکت‌کننده امتیاز کمتری نسبت به او کسب کرده‌اند. بی‌شک اگر شرکت‌کننده بخواهد همان امتیاز را چند سال بعد به دست بیاورد باید تعداد پاسخ‌های صحیح خود را افزایش دهد.
برای درک بهتر نحوه امتیازدهی آزمون هوش ریون فرض کنید که رتبه درصدی فرزند شما ۹۰ شود. این رتبه نشان می‌دهد که ۹۰ درصد دانش‌آموزان نمره کمتری نسبت به فرزندتان کسب کرده‌اند. نتایج مطالعه‌های مختلف نشان داده است که رتبه درصدی در مقایسه با تبدیل نمره خام به بهره هوشی روش کارآمدتری است. با این حال نگران نباشید! شما می‌توانید رتبه درصدی را به راحتی به بهره هوشی تبدیل کنید. برای مثال رتبه درصدی ۹۰ معادل آی‌کیو ۱۲۱ و بالاتر است. برای پی بردن به هوش عمومی فرد مولفه‌های زیادی نقش دارند. به همین دلیل بهتر است تنها به نتیجه این آزمون استناد نکنید. با این حال رتبه درصدی ۹۰ یا بالاتر نشان می‌دهد که فرد از نظر هوشی در وضعیت خوبی به سر می‌برد.
نحوه آمادگی برای شرکت در آزمون هوش ریون
قبل از شرکت در آزمون ریون بهتر است چند نمونه از سوال‌های آن را مشاهده کنید. از آنجایی که زمان آزمون محدود است بررسی چند نمونه سوال به شما کمک می‌کند تا بتوانید زمانتان را بهتر مدیریت کنید. دانستن انواع الگوها برای افزایش تمرکز، پاسخ‌گویی و تحلیل سریع ضروری است. هنگام تمرین پیش از شرکت در آزمون با خودتان صادق باشید. تا می‌توانید طبق شرایط واقعی نمونه‌های تمرینی را حل کنید. از اشتباه‌های خود درس بگیرید و از تکرار آن‌ها پرهیز کنید. قبل از آزمون اصلی هر چقدر بیشتر تمرین کنید نمره بهتری کسب خواهید کرد.
در آزمون‌های آنلاین هوش ریون به طور معمول زمان توسط تایمر دیجیتال به شما نشان داده می‌شود. با این حال هنگام مصاحبه شغلی یا آزمون ورودی مدارس خاص خودتان باید مراقب زمان باشید. برای حل این مشکل می‌توانید از ساعت مچی استفاده کنید تا بتوانید زمان را زیر نظر داشته باشید. زمان زیادی را صرف پاسخ دادن به یک سوال نکنید. چنین اشتباهی باعث می‌شود که به خاطر پاسخ دادن به یک سوال امتیاز چندین سوال را از دست دهید.
ارزیابی هوش عمومی در ۴۰ دقیقه با تست ریون
تست هوش ریون یکی از معتبرترین و رایج‌ترین آزمون‌های ارزیابی بهره هوشی به شمار می‌آید. مطالعه‌های مختلفی در این سال‌ها به دقت بالای نتیجه این آزمون اعتراف کرده‌اند. با این حال مولفه‌های دیگری مانند تمرین مستمر در بهبود مهارت‌ها و هوش هر فرد نقش دارند. به همین دلیل بهتر است از نتایج این آزمون در کنار سایر ارزیابی‌ها استفاده شود. برگزاری این آزمون هزینه چندانی نخواهد داشت. از این رو شما می‌توانید برای ارزیابی کلی کارجوها و همچنین اعضای تیم خود از این آزمون بهره ببرید. با تمرین مداوم قبل از آزمون اصلی می‌توانید امتیاز بیشتری کسب کنید. هنگام شرکت در آزمون به زمان محدود آن توجه کنید. خودتان را درگیر سوال‌های ابتدایی نکنید! آیا تا به حال در تست هوش ریون شرکت کرده‌اید؟ لطفا تجربیات و نظرات خود را با ما و دیگر همراهان در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
-
تست هوش ریون به عنوان ابزاری معتبر برای سنجش هوش غیرکلامی به شمار می آید.
-
به طور کلی می‌توان گفت تست هوش ریون برای تمام افراد ۶ ساله تا ۸۵ ساله مناسب است و هیچ محدودیت خاصی از نظر توانایی یا ناتوانی جسمی و ذهنی وجود ندارد.
-
این آزمون با اهداف مختلف مانند ارزیابی بهره هوشی کودکان و بزرگسالان و بررسی هوش سیال افراد ناتوان جسمی و ذهنی استفاده می شود.
نویسنده
رضا سپه وندی
قبل از نوشتن به خواندن، دیدن و گوش دادن علاقه دارم. کتاب‌ها، سریال‌ها و آهنگ‌ها به من اجازه می‌دهند که از زندگی لذت ببرم. از آن گذشته، هیچ‌وقت از یاد گرفتن خسته نمی‌شوم.
تغییر شماره