برند نایکی یک برند معروف در حوزه کفش است که مطمئناً تاکنون از کفش‌های این برند استفاده کرده‌اید یا کسانی را می‌شناسید که از محصولات این برند برتر استفاده کرده‌اند. کتاب کفش باز یا Shoe Dog در واقع کتابی فوق‌العاده انگیزشی است که زندگی و خاطرات «فیل نایت»، بنیانگذار شرکت نایکی یا Nike را روایت می‌کند. این کتاب، اوایل سال 1395 خورشیدی توسط وی، منتشر شد. جالب است بدانید که فیل نایت که خودش نویسنده این کتاب بی‎نظیر است، با صداقتی عالی به بیان خاطرات و سرگذشت خود می‌پردازد و تلاش می‌کند که از تمام شکست‌ها، چالش‌ها، موفقیت‌ها و اشتباه‌های خودش صحبت کند و به مخاطب یاد بدهد که در مسیر کارآفرینی چه مشکلات مختلفی ممکن است پیش روی شخص کارآفرین قرار بگیرد.

اقبال عمومی در مورد کتاب کفش باز ، بسیار مثبت ارزیابی شده است و امتیاز بالای 5/4 از 5 را در نظرسنجی‌های مختلف به دست آورده است. در کتاب مورد بحث خواهید خواند که چگونه فیل نایت توانست رویای بلندپروازانه‌اش را به حقیقت مبدل کند. او کتاب معروف کفش باز را با یک مقدمه زیبا آغاز کرده است:

من می‌خواستم متفاوت باشم و یک تاثیر بزرگی در جهان ایجاد کنم؛ من می‌خواستم برنده شوم.

در این مقاله ابتدا اشاره‌ای به فیل نایت و حال و هوای کنونی برند «Nike» خواهیم داشت و سپس به یک خلاصه جذاب و آموزنده از کتاب کفش باز خواهیم پرداخت.

آشنایی با فیل نایت، نویسنده کتاب کفش باز

فیلیپ همپسون نایت یا «Phill Knight» در 24 فوریه سال 1938 در پورتلند ایالات متحده آمریکا به دنیا آمد. وی، فارغ‌التحصیل رشته‌ی بازرگانی از دانشگاه استنفورد است و پس از یک سالی که در ارتش آمریکا خدمت کرد، به دنبال تحقق رویایی رفت که آنرا «ایده‌ی دیوانه‌وار» نامید. وی بنیانگذار یک برند بی‌نظیر در زمینه کفش به نام نایکی است که پیش از این مدیرعامل این شرکت بود ولی اکنون بازنشسته شده است و روزهای خوب 82 سالگی را می‌گذراند.

فوربز در سال 2018 اعلام کرد که فیل نایت 30 میلیارد دلار دارایی خالص دارد و  28اُمین فرد ثروتمند جهان محسوب می‌شود. گفتنی است که نایت مالکیت شرکت فیلم‌سازی «Motion Laika» را هم در کارنامه خود ثبت کرده است. حال که نگاهی به زندگی این کارآفرین برجسته انداختیم اجازه دهید که ببینیم در حال حاضر در شرکت نایکی چه می‌گذرد.

حال و هوای کنونی شرکت نایکی

درست است که نایکی در ابتدا در زمینه تولید و فروش کفش فعالیت می‌کرد ولی امروزه بازار خودش را توسعه داده است و در زمینه پوشاک و وسایل ورزشی هم فعالیت دارد. دفتر مرکزی این شرکت در اورگان آمریکا است. لازم به ذکر است که این شرکت بزرگ‌ترین تولیدکننده و فروشنده کفش ورزشی در جهان به حساب می‌‎آید. این شرکت در سال 1964 به دست فیل نایت و بیل بورمن یا «Bill Bowerman» تأسیس شد. نام این برند در ابتدا محصولات ورزشی روبان آبی بود. این نام تا سال 1971 روی این کسب و کار بود و پس از آن به نایکی تبدیل شد. در حال حاضر مدیریت عامل این شرکت بی‌نظیر را مارک پارکر بر عهد دارد.

خلاصه کتاب کفش باز

کتاب کفش باز را می‌توان به نوعی یک کتاب انگیزشی تلقی کرد. البته منظور از انگیزشی بودن این نیست که مطالب انگیزشی در آن نوشته شده باشد بلکه منظور این است که فیل نایت با بیان سرگذشت خود و چالش‌ها و مشکلاتی که در مسیر موفقیت داشته با مخاطب انگیزه می‌‎دهد و نلاش می‌‎کند که زندگی او را به کلی متحول کند.

این کتاب به قدری روان، ساده و گویا نوشته و ترجمه شده است که خواننده تمایل دارد از ابتدا تا انتهای کتاب را بدون توقف بخواهد و ببیند که فیل نایت چگونه برند نایکی را به این حد از رشد و پیشرفت رسانده است. کتاب کفش باز از ابتدا تا انتها پر از امید و شور و نشاط است و همین عامل است که مخاطب را با نویسنده همراه و همگام می‌کند.

تأکید نویسنده در کتاب کفش باز روی این مسئله متمرکز شده است که موفقیت نیاز به استعداد یا شرایط خاصی ندارد. فیل نایت به عنوان یک شخص کاملاً معمولی از یک خانواده کاملاً معمولی توانست کسب و کار خود را ایجاد و به یک برند بزرگ در جهان تبدیل کند.

کتاب کفش باز ، درک خوبی از دهه‌های 60 و 70 میلادی به خواننده‌ می‌دهد. در آن سال‌ها هیچ برند مشخص و مطرحی نبود که به کاربران کفش ارائه دهد. کفشی که بتوان با آن دوید و از ورزش و دویدن لذت برد، وجود نداشت.  نکته دیگر اینکه روابط بین المللی به خصوص با ویتنام و ژاپن بسیار نامناسب و عجیب بود.

فیل نایت، در ابتدای ماجراجویی خود به ژاپن سفر کرد و با 1000 دلاری که از پدرش قرض کرده بود، موفق شد در واردات کفش‌های ارزان‌قیم Tiger  ژاپنی، به موفقیت‌هایی دست پیدا کند و طولی نکشید که «فروشگاه محصولات ورزشی روبان آبی» را در آمریکا تاسیس کرد اما نگرش فیل به مقوله‌ فروش کفش، فقط راه‌اندازی یک کسب‌ و کار برای امرار معاش نبود. چرا؟ فیل نایت این‌گونه پاسخ می‌دهد:

من به دویدن، اعتقاد و علاقه داشتم و می‌دیدم که مردم هر روز چند صد مایل را به دنبال هدفی، به سرتاسر جهان، پرواز کنند. پس به این فکر کردم که می‌شود دنیا را زیباتر کرد و یقین داشتم که زیبا کردن دنیا، با تولید کفش‌های باکیفیت و زیبا، محقق‌شود.

عکس مغازه روبان آبی شروع داستان نایکی بود در این محل قرار داده شود

زندگی در اورگن

داستان کتاب کفش باز از سال 1962 شروع می‌شود. اورگن، محل زندگی فیل نایت مکانی بود که هیچ‌گاه اتفاق خاصی در آن نمی‌افتاد. فیل دوست داشت که اورگن را به مکانی جذاب تبدیل کند و با جذاب کردن شهر، به موفقیت برسد. او همیشه دوست داشت روزی یک ورزشکار موفق شود. او می‌دانست که رویای او شدنی است و به هیچ عنوان دور از انتظار نیست به همین خاطر تلاش کرد رویای خودش را محقق کند.

یک ایده غیرعادی

فیل همیشه حرف معلمش را به یاد دارد. معلم همیشه می‌گفت:

بزدل‌ها و ترسوها هیچ‌گاه شروع نمی‌کنند و ضعیف‌ها هم در طول مسیر جان خود را از دست می‌دهند و در نهایت این ما هستیم که می‌مانیم و موفق می‌شویم.

فیل نایت پس از مدتی پذیرفت که نمی‌تواند به یک ورزشکار برتر تبدیل شود و به همین خاطر تصمیم گرفت به شکلی دیگر در حوزه ورزش فعالیت کند و اینجا بود که یک ایده غیرعادی به ذهن او خطور کرد. ایده‌ای که به ذهن او خطور کرد، ارائه کفش دوندگی به کارخانه‌های تولید کفش ژاپنی بود. او برای این کار باید به ژاپن می‌رفت و به همین خاطر نیاز به تأیید و کمک مالی پدرش داشت. پدر هم پذیرفت. جالب است که سایر اعضای خانواده پشتیبانی چندانی از او نکردند ولی او نمی‌خواست ایده خودش را رها کند.

پس از ورود به ژاپن با کسانی آشنا شد که می‌توانستند به او کمک کند تا هدف خود را در ژاپن عملی کند. پس از آن فیل با صاحبان شرکت توکیو ملاقات کرد و نظر آن‌ها را جلب کرد. سپس به شرکت شرکت تولید کفش تنیس رفت و نظر آن‌ها را هم به خود جلب کرد.

اولین فروش

فیل نایت در کتاب کفش باز می‌نویسد که پس از ورود به سالن کتفرانس شرکت تولید کفش تنیس گفتم: «من نماینده فروشگاه محصولات ورزشی روبان آبی در پورتلند هستم. بازار تنیس در آمریکا بسیار بزرگ است و پتانسیل فوق‌العاده‌ای دارد. اگر شرکت شما بتوانید محصولات خود را ارزان‌تر از آدیداس وارد کند، می‌توایم در کنار هم یک کسب و کار بی‌نظیر داشته باشیم.» بعد از این جملات مسئولان شرکت میزبان از ایده او استقبال کردند.

سپس به آمریکا برگشت و مدتی بعد هم نمونه کفش‌های ورزشی ژاپنی از راه رسیدند. او هم چند نمونه برای بورمن که مربی تیم دانشگاه بود ارسال کرد. مربی از این کار خوشحال شد و تیم گرفت با فیل شراکت کند. 51 درصد از کسب و کار متعلق به فیل بود و 49 درصد آن به بورمن تعلق داشت. سپس 300 جفت کفش از ژاپن سفارش داد. آن‌ها روند توزیع کفش را به صورت مداوم ادامه می‌دادند و فروش خوبی داشتند.

روبان آبی

مشکل نقدینگی در آغاز راه پروژه «روبان آبی» بارها برای فیل و تیمش، دردسرآفرین شد، تا اینکه با سختی و مشقت بسیار، روبان آبی رسماً افتتاح شد و در معرض دید عموم قرار گرفت. کم‌کم اوضاع بهتر شد و هرسال، حجم محصولات روبان آبی نیز دوبرابر می‌شد. با وجود اینکه فیل با روبان آبی‌اش توانست اعتبار خوبی را برای خودش رغم بزند، اما بانک‌ها درخواست اعطای وام به فیل را به کرّات رد می‌کردند؛ چرا که فیل، تمام سودی که از تجارتش بدست می‌آورد را در کسب ‌و کارش تزریق می‌کرد و عملاً پولی در بانک‌ها نداشت که به واسطه‌ آن بتواند وامی دریافت کند.

مغازه روبان آبی شروع داستان نایکی بود

فیل برای روبان آبی، چیزی کم نگذاشت و هر سال تلاش می‌کرد وارداتش را به موقع انجام دهد و سفارشاتی که دریافت می‌کند را به‌خوبی برنامه‌ریزی کند تا کسب ‌و کارش را روی پا نگه دارد. تقریباً کارها خوب پیش می‌رفت تا اینکه صادرکننده‌ی ژاپنی، تصمیم گرفت امتیاز تجارتی کفش‌های Tiger را به شخص دیگری واگذار کند. اینجا بود که فیل باید بهترین تصمیم را اتخاذ می‌کرد. اینجا بود که نایکی شکل گرفت.

راه اندازی نایکی

تیم روبان آبی خط جدیدی را به صورت مخفیانه برای تولید کفش راه‌ اندازی کردند و آن را نایکی نامیدند. نایکی به دنیا آمد و طیف وسیعی از مشکلات را، با خودش به همراه آورد. استخدام نیروی انسانی، تولید، مشارکت با کارخانه‌ها و غیره مواردی بودند که به سایر دغدغه‌های مجموعه اضافه شد. موضوعات زیادی به وجود آمد و نایکی را دچار دردسرهای مداوم کرد اما تیم مدیران ارشد مجموعه، به خوبی توانستند با یک برنامه‌ریزی دقیق امور شرکت را مدیریت کنند. رمز موفقیت و سربلندی آنان در این آزمون سخت، فقط با خندین به مشکلات، حاصل شد.

سال‌های بعد

فیل نایت می‌گوید:

اگر کالاهای شما، از مرزهای بین‌المللی عبور نکنند و تجارت شما به یک محدوده‌ی کوچک خلاصه شود، سربازانتان که همان کارمندانتان هستند، به‌زودی از شما جدا خواهند شد. من جنگ تجاری را بدون گلوله می‌خواهم؛ در صلح، همکاری و همزیستی با یکدیگر.

آنگونه که در کتاب کفش باز می‌خوانیم، نایکی با گذشت سال‌ها توانسته است، از آدیداس، پیشی بگیرد و به عنوان الگویی در تولید کفش‌های پایدار و سازگار با محیط زیست، مبدل شود. آن‌ها تولیدات خود را در بسیاری از کشورها تنوع بخشیده‌اند و یکی از اهداف فیل، برای ایجاد شعبه‌ای در ویتنام نیز، به تحقق رسیده است.

درس‌هایی از کتاب کفش باز برای کارآفرینان

فیل نایت در کتاب کفش باز خودش تلاش می‌کند درس‌های زیادی را به مخاطبان خود یاد بدهد. در این بخش از مقاله تصمیم داریم چند مورد از این درس‌ها را در کنار هم یاد بگیریم. مسلماً این درس‌ها می‌‎تواند بسیار آموزنده و مفید باشد.

هرگز تسلیم نشوید

فیل نایت یک جمله بسیار مهم در این کتاب دارد که می‌گوید:

بعضی اوقات همه‌چیز دست به دست هم می‌دهد تا شما تسلیم شوید، اما اینکه چه چیزی را در چه زمانی، برای موفقیت‌تان امتحان می‌کنید، نبوغ شما را نشان می‌دهد؛ پس بلند شوید و هرگز توقف نکنید.

یکی از مهم‌ترین نکات برای تبدیل شدن به یک کارآفرین موفق و ساختن یک برند بی‌نظیر و ثروت‌ساز این است که نباید هرگز تن به تسلیم بدهید. در صورتی که شکست را بپذیرید یا ناامید شوید و تن به تسلیم بدهید شاید دیگر تا پایان عمر نتوانید فرصتی پیدا کنید و از طریق آن خودتان را اثبات کنید و به ثروتی عالی دست پیدا کنید. در کتاب کفش باز خواهید خواند که فیل در سراسر مسیر کارآفرینی با چالش و مشکل روبرو بوده ولی از آنجا که هیچ وقت تسلیم نشده اکنون یکی از ثروتمندترین افراد جهان محسوب می‌شود و الگوی مدیریت او به عنوان یکی از بهترین الگوهای مدیریتی در سراسر جهان به حساب می‎آید.

شاید یکی از بهترین توصیه‌های این کتاب آن است که:

ادامه بده و به ایستادن فکر هم نکن.

این جمله را بسیاری از افراد موفق درک می‌کنند؛ زیرا در زندگی و کسب و کار لحظاتی پیش می‌آید که انسان درمانده می‌شود و نمی‌داند که باید کنار بکشد یا با تمام توان ادامه دهد. فیل نایت از شما می‌خواهد که هر کاری که می‌کنید به هیچ عنوان حرکت و تلاش خودتان را متوقف نکنید. شاید اصلی‌ترین درسی که فیل تلاش می‌کند به مخاطب یاد بدهد، تسلیم نشدن و شکست ناپذیری است.

شانس عاشق انسان‌های موفق و آماده است

فیل نایپ در کتاب کفش باز می‌گوید که اعتقاد و باور عجیبی به مقوله شانس دارد و بر این باور است که شانس را هم می‌توان به عنوان یکی از فاکتورهای مهم و اساسی برای رسیدن به موفقیت قلمداد کرد. او می‌گوید:

به طور کلی قدرت شانس را تصدیق کنم. ورزشکاران موفق، خوش‌شانس هستند، شاعران و هنرمندان موفق، خوش‌شانس هستند و مشاغل موفق هم، از خوش‌شانسی بی‌نصیب نیستند. سخت‌کوشی، بسیار مهم است و استخدام یک تیم خوب از ضروریات تجارت است. نگرش درست و عزم راسخ هم، بسیار ارزشمند هستند؛ اما نهایتا این شانس است که ممکن است معادلات را تغییر دهد.

در بازی زندگی به جای تماشاچی بودن، بازیکن باشید

در بازی زندگی افراد به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته از افراد بازیکن هستند و همیشه در بازی زندگی مشغول تأثیرگذاری و فعالیت هستند و یک دسته دیگر هیچ اهمیتی به مسائل نمی‌دهند، انگار که همیشه تسلیم هستند و برای رسیدن به اهداف و آرزوهای خودشان وارد هیچ جنگ و چالشی نمی‌شوند. در واقع این افراد انتخاب کرده‌اند که در زندگی نقش تماشاگر را داشته باشند. در صورتی که قصد دارید در زندگی به رویاها و اهداف خودتان برسید باید به یک بازیکن حرفه‌ای تبدیل شوید و تمام تلاش خود را برای داشتن بهترین نقش در زندگی انجام دهید.

علاقه در کسب و کار اهمیت دارد، آن را جدی بگیرید

در جستجوی ندایی باشید که شما را فرامی‌خواند. اگر بتوانید به ندای درونی خود گوش دهید و ببینید که شما را به کدام سمت و سو فرامی‌خواند، قطعاً موفق خواهید شد و زندگی خود را متحول خواهید کرد. وقتی به کار خودتان علاقه داشته باشید قطعاً سختی‌ها قابل تحمل‌تر می‌شوند و می‌توانید این سختی‌ها را با تلاش و کوشش پشت سر بگذارید ولی اگر پای علاقه در میان نباشد، سختی‌ها می‌توانند شما را از پای دربیاورند.

فیل نایت در کتاب کفش باز در جاهای مختلف از علاقه شدید خود به ورزش می‌گوید. او سعی کرد کاری مرتبط با حوزه ورزش داشته باشد. وقتی این کار ایجاد شد، روند رسیدن او به موفقیت هم آغاز شد؛ زیرا علاقه او اجازه نمی‌داد که تسلیم شود و از بازی کنار برود.

زندگی نوعی مبادله است

فیل نایت در کتاب کفش باز زندگی را نوعی مبادله و معامله می‌داند. او می‌گوید در زندگی استفاده از یک فرصت و انتخاب یک گزینه باعث می‌شود که گزینه‌های دیگر از بین برود. بنابراین باید خیلی مراقب باشیم که از بین گزینه‌های موجود بهترین گزینه ممکن را انتخاب کنید تا اگر روزی به عقب برگشتیم و زندگی و فرصت‌های آن را بررسی کردیم به این نتیجه برسیم که بهترین گزینه را انتخاب کرده‌ایم و از فرصت‌هایی که در مقابل ما بوده بهترین استفاده ممکن را برده‌ایم.

فروش چیزی که به آن علاقه و باور دارید، آسان است

یکی از نکات مهم کتاب کفش باز این است که فیل نایت محصولی را می‌فروخت که عاشق آن بود و باور عجیبی به آن داشت. او می‌دانست که می‌خواهد به یک برند مطرح در زمینه تولید کفش تبدیل شود و در نهایت هم به خاطر علاقه و باوری که با کسب و کار و محصولات خود داشت، توانست هدف خود را عملی کند.

بهترین ترجمه کتاب کفش باز اثر فیل نایت

کتاب «Shoe Dog» یکی از بهترین کتاب‌های انگیزشی و رشد و توسعه فردی است. از این مترجمان ایرانی تلاش کرده‌اند ترجمه‌های خوبی از این کتاب در اختیار مخاطبان قرار دهند. یکی از بهترین ترجمه‌های این کتاب را انتشارات بهار سبز روانه بازار کرده است. ترجمه این کتاب را خانم مریم علیزاده انجام داده است. در صورتی که تمایل به خرید این کتاب دارید پیشهاد می‌کنیم که با خرید ترجمه خانم علیزاده از این کتاب روان و جذاب لذت ببرید.

سخن پایانی

کتاب کفش باز می‌تواند یکی از آموزنده‌ترین کتاب‌هایی باشد که در تمام عمر خود مطالعه کرده‌اید. این کتاب سرگذشت یکی از بهترین مدیران و بنیانگذاران جهان را با تمام چالش‌ها و مشکلاتی که داشته است، روایت می‌کند. در این مقاله تلاش کردیم که چند مورد از مهم‌ترین درس‌های این کتاب را با شما به اشتراک بگذاریم.

در صورتی که از این کتاب لذت بردید پیشنهاد می‌کنیم که مقاله خلاصه کتاب خودت را به فنا نده اثر گری جن بیشاپ را مطالعه کنید. آیا تاکنون کتاب کفش باز را مطالعه کرده‎اید؟ در صورتی پاسختان مثبت است، چه درس‌هایی از آن گرفته‌اید؟ لطفاً نظرات، پیشنهاد و انتقادهای خود در مورد این مقاله و کتاب کفش باز را با ما و سایر کاربران همیار آکادمی به اشتراک بگذارید.

نویسنده جلال شایان

آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!