خلاقیت (Creativity) یکی از حلقه‌های گمشده موفقیت است که بسیاری از متخصصان نسبت به آن بی‌توجه هستند و وقتی صحبت از موفقیت و محقق کردن اهداف می‌کنند، حرفی از آن به میان نمی‌آورند؛ چون می‌دانند که مفهوم پیچیده‌ای است و دستیابی به آن کار آسانی نیست. کسی که خلاقیت یا آفرینندگی داشته باشد می‌تواند با قدرت تفکر خلاق خود بسیاری از موانع و محدودیت‌ها را از میان بردارد و به اهداف خود دست پیدا کند. در این مقاله قصد داریم پیرامون خلاقیت صحبت کنیم و راهکارهایی برای پرورش خلاقیت در وجود خودمان ارائه دهیم. در جهان امروز خیلی‌ها به دنبال پرورش این عامل در وجود خودشان هستند ولی وقتی نوبت به عمل می‌رسد، بسیاری عقب نشینی می‌کنند و تصمیم می‌گیرند از راهکارها و راه‌حل‌های مرسوم استفاده کنند. در صورتی که تمایل دارید با این مفهوم آشنا شوید و با تقویت آن در وجود خود به موفقیت برسید، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
خلاقیت چیست؟
پیش از آن‌که بخواهیم مزایای خلاقیت را بررسی کنیم و راهکارهایی برای تقویت آن ارائه دهیم، بهتر است با تعریف آفرنندگی آشنا شویم. خلاقیت در کل به معنای میل به خلق کردن و آفریدن است اما آفریدن چه چیزی؟ ممکن است منظور ما آفریدن یک روش جدید برای پیشرفت در یک موضوع باشد. به عنوان مثال در گذشته افراد با چهارپایان سفر می‌کردند ولی پس از مدتی، خودروها وارد جهان شدند و یک تحول در حوزه حمل و نقل ایجاد شد. در چنین مواقعی منظور از خلاقیت، آفریدن یک ابزار یا روش جدید برای پیشرفت در یک موضوع است.
گاهی مواقع هم قرار نیست یک تحول به وجود بیاوریم، بلکه با استفاده از همان ابزارها و روش‌های قبلی کاری می‌کنیم که خیلی سریع‌تر و راحت‌تر به هدفی که داریم، دست پیدا کنیم. فرض کنید که یک خط تولید دارد فعالیت خودش را انجام می‌دهد که ناگهان یک مهندس خلاق از راه می‌رسد و پس از بررسی روند فعلی خط تولید، تغییراتی در آن ایجاد می‌کند که تولید با حجم بالاتر و سرعت بیشتر انجام شود. این هم نوعی از خلاقیت است.
بسیاری تصور می‌کنند که خلاق بودن فقط به این معنی است که بتوانیم مسائل را به شکلی کاملاً نو و متفاوت حل کنیم ولی بعضی دانشمندان بر این باور هستند که تا زمانی که به روش‌های موجود تسلط پیدا نکنیم و فرایندی که در حال حاضر اتفاق میفتد را به صورت کامل درک نکنیم، نمی‌توانیم راهکاری نو و جدید ارائه دهیم و فرایند موضوع را سریع‌تر و راحت‌تر کنیم.
خلاقیت؛ کمی خطرناک و مشکل آفرین
روانشناسان و متخصصانی که در حوزه خلاقیت و موفقیت کار می‌کنند بر این باور هستند که خلاق بودن همیشه هم خوب نیست و مورد تشویق قرار نمی‌گیرد. گاهی افراد خلاق به خاطر همین نگاه و نگرش جدید و نویی که دارند از جوامع خود طرد می‌شوند. داستان گالیله این موضوع را به خوبی نشان می‌دهد.
کسانی که می‌خواهند خلاق باشند و از راهکارها و روش‌های جدید برای حل مسائل خود استفاده کنند، باید از نوعی تفکر به نام «تفکر واگرا» بهره بگیرد. در واقع او باید راهی را برود که افراد دیگر جامعه در آن مسیر حرکت نکرده‌اند. حتی گاهی فرد خلاق مجبور است در مسیری مخالف مسیر کنونی جامعه حرکت کند و این حرکت در خلاف جهت جامعه می‌تواند مشکلاتی را برای او به وجود بیاورد.
مزایای خلاق بودن چیست؟
در این بخش از مقاله می‌خواهیم با مزایای خلاقیت آشنا شویم تا ببینیم این مفهوم اساسی چه محاسنی با خودش به ارمغان می‌آورد. درست است که این مفهوم گاهی خطرناک و مشکل آفرین است ولی در اکثریت موارد می‌تواند شخص و جامعه را در مسیر رفاه، آسایش، رشد و پیشرفت قرار دهد. در ادامه به چند مورد از مزیت‌های خلاقیت اشاره شده است:
۴ مزیت اصلی خلاق بودن
1. خلاقیت حال انسان را خوب می کند
انسان‌های خلاق به واسطه خلاقیتی که در وجود دارند، سرشار از سرخوشی هستند؛ چون هیچ مانعی را در برابر خود نمی‌بینند و بر این باور هستند که این توانایی و قدرت را دارند که هر مانعی را از پیش روی خود بردارند. خلاق بودن این قدرت را دارد که شادی را در انسان افزایش دهد.
مطالعات نشان داده است خلاق بودن علاوه بر افزایش شادی می‌تواند جلوی زوال عقل را بگیرد و سلول‌های مغزی جدیدی بسازد و به سلامت مغزی شما کمک کند. کسانی که خلاق هستند، معمولاً استرس و اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند و به همین خاطر سیستم ایمنی قوی‌تری دارند. بنابراین اولین مزیت برخورداری از تفکر خلاق این است که حالتان را خوب می‌کند و شما را سالم و سرحال نگه می‌دارد.
2. تفکر خلاق باعث افزایش عزت نفس شما می شود
یکی از مزایای بسیار مهمی که خلاقیت و داشتن تفکر خلاق برای انسان دارد این است که باعث افزایش عزت نفس انسان می‌شود. کسی که برای بشریت فایده دارد، ایده‌های خوب و راهگشا می‌دهد و دنبال خدمت به جامعه است، قطعاً جامعه هم به او احترام می‌گذارد و وقتی تلاش‌های وی را می‌بیند از او تقدیر می‌کند. از این رو است که فرد مفید و سازنده، خودش را دوست داشتنی می‌داند و برای خودش ارزش و احترام قائل است و در یک کلام عزت نفس دارد.
مطالعات نشان می‌دهد که انجام کارهای هنری تأثیر قابل توجهی روی اعتماد به نفس و عزت نفس انسان دارد. بنابراین اگر می‌خواهید عزت نفس خود را بیشتر کنید، سعی کنید کارهای خلاقانه انجام دهید. اگر می‌خواهید کودکانی با عزت نفس بالا تربیت کنید و آن‌ها را برای موفقیت در زندگی پرورش دهید حتماً آن‌ها را در کلاس‌هایی ثبت نام کنید که خلاقیت آن‌ها را رشد و پرورش دهد.
3. خلاق بودن باعث رشد و توسعه ذهن می شود
افرادی که خلاق هستند و خلاقیت در وجودشان منزل کرده باشد، معمولاً ذهنی شادتر، آماده‌تر، بازتر و قدرتمندتر دارند. کسی که خلاق باشد از ذهن خود استفاده می‌کند و هر چه از این ذهن در مسیر درست استفاده شود، ذهن قوی‌تر می‌شود و سالم‌تر می‌ماند. از این رو است که خلاق بودن باعث رشد و توسعه ذهن می‌شود.
اگر توجه کرده باشید به افراد سالخورده می‌گویند که برای جلوگیری از زوال عقل، فراموشی و آلزایمر جدول حل کنند. حل جدول به این خاطر مفید و سازنده است که انسان را به تفکر وامی‌دارد و خلاقیت وی را شکوفا می‌کند. در صورتی که می‌خواهید ذهن خود را باز و رو به رشد نگه دارید حتماً برای پرورش خلاقیت خودتان زمان صرف کنید.
4. خلاقیت باعث می شود زندگی اجتماعی بهتری داشته باشید
همان طور که پیش از این هم اشاره کردیم خلاقیت باعث می‌شود که از نظر روانی، ذهنی، فکری و عزت نفس زندگی بهتری داشته باشیم. وقتی انسان عزت نفس بالایی داشته باشد، زندگی اجتماعی بهتری هم خواهد داشت و می‌تواند به راحتی در اجتماع حضور پیدا کند. بسیاری از کسانی که از حضور در اجتماع ترس و هراس دارند به این خاطر است که عزت نفس پایینی دارند و همین عزت نفس پایین، زندگی اجتماعی آن‌ها را ضعیف می‌کند.
بنابراین اگر می‌خواهید زندگی اجتماعی خود را بهتر کنید و به عنوان یک فرد موفق و هدفمند در جامعه ظاهر شوید، باید تلاش کنید تفکر خلاق را در خودتان پرورش دهید. در ادامه این مقاله چند راهکار خوب برای پرورش خلاقیت بیان شده است.
چند راهکار برای پرورش و تقویت خلاقیت
متخصصان و روانشناسان مختلف راهکارها و روش‌های مختلف و متنوعی برای افزایش، رشد و پرورش خلاقیت ارائه می‌دهند. در ادامه به 8 مورد از این روش‌ها اشاره شده است. سعی کنید این راهکارها را به کار ببندید و از مزایای تفکر خلاق بهره‌مند شوید.
راه های پرورش خلاقیت
1. مهارت حل مسئله را در خودتان تقویت کنید
یکی از مهارت‌هایی که به صورت ناخودآگاه خلاقیت شما را پرورش می‌دهد و آن را در وجود شما تقویت می‌کند، مهارت حل مسئله است. وقتی روش حل کردن مسائل را بلد باشید و بدانید که برای حل کردن یک مسئله باید چه مسیری را طی کنید، قطعاً تفکر خلاق در شما بیشتر می‌شود؛ زیرا گاهی انسان با مسائلی برخورد می‌کند که جدید هستند و همین مسئله جدید نیازمند یک راهکار و راه حل نو است. وقتی نیاز به یک راه حل نو داشته باشیم، قطعاً باید قدرت خلاقیت خود را به کار بیندازیم و از آن استفاده کنیم.
مهارت خلاقیت در وجود انسان شبیه به یک عضله است و هر چه از آن استفاده کنیم، قدرت بیشتری پیدا می‌کند و می‌تواند بهتر عمل کند. اگر می‌خواهید این عضله را در وجود خود پرورش دهید، حتماً مهارت حل مسئله را در خودتان تقویت کنید.
2. پیرامون خود را با رنگ آبی پر کنید
این راهکار بر اساس مطالعات و پژوهش‌های روانشناسی ارائه شده است. روانشناسی رنگ به ما نشان می‌دهد رنگ آبی باعث افزایش تفکر خلاق در وجود ما می‌شود و از این رو اگر می‌خواهید خلاقیت را در وجود خودتان پرورش دهید، پیرامون خود را با رنگ آبی پر کنید. می‌توانید در اتاق خواب یا پذیرایی منزل خود از کاغذ دیواری آبی کمک بگیرید. این رنگ برای دفتر کار هم بسیار زیبا و چشم‌نواز است.
روانشناسان و متخصصان رنگ شناسی بر این باور هستند که رنگ آبی، افراد را به افکار نو و جدید ترغیب می‌کند؛ زیرا رنگ آبی پیوندی نزدیک و تنگاتنگ با طبیعت، آرامش و آسودگی خاطر دارد و افراد به کشف و تفکر خلاقانه سوق می‌دهد.
3. از مدیتیشن استفاده کنید
مطالعات روانشناسی ثابت کرده است که مدیتیشن، مراقبه و تمرین‌های ذهن آگاهی می‌تواند خلاقیت را در وجود ما پرورش دهد و باعث شود که توانایی تفکر خلاقانه در ما بیشتر شود. به طور کلی تمرین‌ها و اقداماتی که آرامش را در وجود ما بیشتر کند، خلاقیت را هم رشد و پروش می‌دهد. در صورتی که می‌خواهید تفکر خلاقانه را در وجود خودتان رشد دهید، حتماً از مدیتیشن کمک بگیرید.
کتابی تحت عنوان «نیلوفر و مرداب» منتشر شده است که مزایای مدیتیشن، هنر تنفس آگاهانه یا ذهن آگاهی را به ما نشان می‌دهد. بر اساس آموزه‌های این کتاب مدیتیشن هم می‌تواند رنج‌های جسمانی و روانی ما را تسکین دهد و هم قدرت تخیل و تفکر خلاق را در ما پرورش دهد.
4. رویاپردازی و تجسم خلاق را فراموش نکنید
در دنیای امروز که فناوری رشد و گسترش زیادی داشته، انسان کمی از هویت و شخصیت اصلی و اصل خودش دور شده است. انسان مدرن رابطه‌ای با رویاپردازی، آرامش، مراقبه و مدیتیشن ندارد. این در حالی است که رویاپردازی، تجسم خلاق و مدیتیشن برای آرامش و تحقق بخشید به اهداف لازم است. در صورتی که می‌خواهید قدرت تفکر خلاق را در وجود خودتان پرورش دهید، حتماً با رویاپردازی و تجسم خلاق آشتی کنید و روزانه چند دقیقه‌ای (خصوصاً قبل خواب) را به رویاپردازی و تجسم کردن اهداف و رویاهای خودتان اختصاص دهید.
بعضی از متخصصان و کارشناسان بر این باور هستند که کسل شدن خودش راهکاری برای افزایش خلاقیت است؛ زیرا کسانی که مدتی بیکار هستند و از بیکاری کسل می‌شوند، تفکر خلاق سراغشان می‌آیند و سعی می‌کنند کاری کنند که از این کسلی خارج شوند. بنابراین اگر می‌خواهید به عنوان شخصی خلاق شناخته شوید، گاهی اوقات کار را تعطیل کنید و در گوشه‌ای دنج خستگی در کنید و به خودتان امکان کسل شدن بدهید.
5. سعی کنید در کسب و کار خودتان متخصص شوید
در صورتی که می‌خواهید به خلاقیت دست پیدا کرده و در کسب و کارتان از قدرت تفکر خلاق خود استفاده کنید، ابتدا باید در کسب و کار خودتان متخصص شوید. وقتی در کسب و کاری که دارید به قله تخصص و دانش برسید، می‌توانید فرایندهای موجود را با دقت خودتان بررسی کنید و فرایندی نو طراحی کنید یا اینکه در فرایند کنونی تغییراتی بدهید تا کارها با بازدهی بیشتر و راحت‌تر انجام شود.
البته تخصص تضمینی برای رسیدن به تفکر خلاقانه نیست؛ زیرا گاهی مواقع متخصصان دوست ندارند از تفکر واگرا استفاده کنند و به همین خاطر ترجیح می‌دهند همان مسیری که تاکنون رفته‌اند را بعد از این هم ادامه دهند. تفکر واگرا و نوآوری می‌تواند پیامدهایی داشته باشند و به همین خاطر برخی متخصصان ترجیح می‌دهند از عواقب و پیامدهای منفی آن بر حذر بمانند.
6. بدانید که نگرش مثبت یعنی همه چیز!
آخرین راهکاری که در این مقاله برای تقویت و افزایش قدرت خلاقیت و تفکر خلاق بیان می‌کنیم، استفاده از نگرش مثبت است. نگرش شما واقعاً در زندگی و کسب و کار اهمیت دارد و اساس موفقیت شما است. اگر نسبت به خلاقیت و تفکر خلاقانه دید مثبتی داشته باشید، قطعاً تلاش می‌کنید که از تفکر خلاق به بهترین شکل استفاده کنید ولی اگر دیدتان نسبت به این مسئله منفی باشد، قطعاً سراغ آن نخواهید رفت. آقای جف کلیر در کتاب نگرش یعنی همه چیز این مسئله را خیلی خوب توضیح می‌دهد.
از خلاقیت خود به بهترین نحو استفاده کنید
دنیای امروز علاقه و توجه خاصی به افراد خلاق نشان می‌دهد. در صورتی که می‌خواهید در دنیای امروز حرفی برای گفتن داشته باشید و در کار و زندگی به موفقیت برسید، روی افزایش و پرورش خلاقیت خودتان کار کنید. حتماً برای پرورش تفکر خلاق برنامه‌ریزی کنید و هر روز چند دقیقه‌ای را برای این مسئله مهم صرف کنید. خلاقیت باعث می‌شود که در زندگی شخصی و حرفه‌ای پیشرفت کنید و هر گاه مسئله و مانعی جلوی راهتان سبز شد، خیلی راحت و با کمک گرفتن از شگردهای خلاقانه آن مسئله را حل و فصل کنید. حال که خود را فرد خلاقی می‌دانید وقت آن است که به بهترین نحو از آن استفاده کنید. سعی کنید با استفاده از خلاقیت خود یک ایده‌ی عالی بیابید و آن را در کسب و کار خود پیاده کنید. اگر هنوز در قرن ۲۱ کسب و کاری برای خودتان ایجاد نکرده‌اید و ایده‌ی خلاق خودتان دست نخورده باقی مانده است، همین حالا آن را عملی کنید. با شرکت در دوره وبمستران هوشمند همیار آکادمی خیلی سریع می‌توانید ایده‌ی خود را به یک کسب و کار پولساز تبدیل کنید و همچنین با انواع مهارت‌های پرورش خلاقیت در خود آشنا شوید.
از نظر شما خلاقیت چیست؟ خلاق بودن چه مزایایی دارد؟ چه روش‌ها و راهکارهایی برای رشد و پرورش خلاقیت وجود دارد؟ لطفاً نظرها و پیشنهادها خود را با ما و سایر همراهان همیار آکادمی در زیر همین پست به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
-
بهترین ایده ها همیشه برای خلاق ترین افراد بوده است. هر چقدر قدرت خلاقیت را در خود پرورش دهید بیشتر می توانید ایده پردازی کنید و این دو رابطه ی کاملا مستقیمی با یکدیگر دارند....
-
خلاق بودن تنها راه ایده پردازی نیست اما یکی از اصلی ترین ها می باشد. برای این که بتوانید ایده پردازی کنید باید هم قدرت خلاقیت را در خود پرورش دهید و هم مهارت های خود را افزایش دهید که در همیار آکادمی تمامی این مهارت ها آموزش داده می شود.
نویسنده
جلال شایان
آدميزاد فقط با آب و نان و هوا نيست كه زنده است. آدم به عشق آدم زنده است. من عاشق نوشتن و خواندنم؛ نوشتن و خواندنی که سایر انسان‌ها را داناتر و تواناتر کند!
تغییر شماره